Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N1194D" level="2" n="2" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N11960" level="3" n="1" type="chapter" type-free="capitulum">
              <p xml:id="N11BC3">
                <s xml:id="N11DA7" xml:space="preserve">
                  <pb chead="Prime partis" file="0022" n="22"/>
                tertio adiecimus merito perfectiſſimam vocitari
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N11DB0" xml:space="preserve">Cuiꝰ probatio eſt / qm̄ in dicta medietate tres fa-
                  <lb/>
                mate ꝓportionalitates reperiuntur arithmetica
                  <lb/>
                geometrica, et harmonica. </s>
                <s xml:id="N11DB7" xml:space="preserve">In iſta etiã medietate
                  <lb/>
                oēs ſimplices harmonice cõſonantie reperiuntur
                  <lb/>
                  <note position="left" xlink:href="note-0022-01a" xlink:label="note-0022-01" xml:id="N11E6C" xml:space="preserve">tertium.
                    <lb/>
                  correlari­
                    <lb/>
                  um.</note>
                </s>
                <s xml:id="N11DC3" xml:space="preserve">¶ Ex his omnibus demū infero oēm ſcientiã aliã
                  <lb/>
                oēm artem: philoſophie inſeruire. </s>
                <s xml:id="N11DC8" xml:space="preserve">ei ancillari
                  <lb/>
                at famulari. </s>
                <s xml:id="N11DCD" xml:space="preserve">vt facile ex his que dicta ſunt ꝑſpi­
                  <lb/>
                ci poteſt: et ſignanter inſeruirent iſta philoſophie.
                  <lb/>
                  <note position="left" xlink:href="note-0022-02a" xlink:label="note-0022-02" xml:id="N11E76">
                    <s xml:id="N11E7A" xml:space="preserve">pythago­
                      <lb/>
                    ras.
                      <lb/>
                    </s>
                    <s xml:id="N11E80" xml:space="preserve">phūs
                      <lb/>
                    plinius.</s>
                  </note>
                </s>
                <s xml:id="N11DD9" xml:space="preserve">Pythagore qui aſtruxit celos corpora illa ſempi
                  <lb/>
                terna perpetuo harmonicis cõſonantiis circūuo-
                  <lb/>
                lui teſte philoſopho ſecūdo celi et mundi: et plinio
                  <lb/>
                ſecundo naturalis hiſtorie.</s>
              </p>
            </div>
            <div xml:id="N11E85" level="3" n="2" type="chapter" type-free="capitulum">
              <head xml:id="N11E8A" xml:space="preserve">Capitulum ſecundum / in quo ꝓbantur
                <lb/>
              alique proprietates predictarum ꝓpor-
                <lb/>
              tionalitatem ſiue medietatum.</head>
              <p xml:id="N11E91">
                <s xml:id="N11E92" xml:space="preserve">AD inducendas mathemathi­
                  <lb/>
                co ordine aliquas ꝓprietates predicta­
                  <lb/>
                rum medietatum: ponende ſunt alique
                  <lb/>
                ſuppoſitiones: quarū alique erunt diffinitiones:
                  <lb/>
                et alique petentur ꝓpter earuꝫ euidentē noticiam:
                  <lb/>
                alique vero probabuntur ſit igitur.</s>
              </p>
              <p xml:id="N11E9F">
                <s xml:id="N11EA0" xml:space="preserve">Prima ſuppoſitio / que et difinitio.
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N11EA4" xml:space="preserve">Medium eſt quod equali inter capidine diſtat ab
                  <lb/>
                vtro extemorum. </s>
                <s xml:id="N11EA9" xml:space="preserve">vt numerus ternarius eſt medi­
                  <lb/>
                um inter quaternarium et binarium. </s>
                <s xml:id="N11EAE" xml:space="preserve">quia equali
                  <lb/>
                exceſſu ſiue equali differentia ab vtro illoruꝫ di­
                  <lb/>
                ſtat: puta vnitate.</s>
              </p>
              <p xml:id="N11EB5">
                <s xml:id="N11EB6" xml:space="preserve">Secunda ſuppoſitio / que et difinitio
                  <lb/>
                </s>
                <s xml:id="N11EBA" xml:space="preserve">Partes aliquote eiuſdem denominationis ſunt
                  <lb/>
                ille q̄ ab eodē numero denominãtur vt medietates
                  <lb/>
                a binario: tertie. a ternario. </s>
                <s xml:id="N11EC1" xml:space="preserve">q̈rte a q̈ternario .etc̈.</s>
              </p>
              <p xml:id="N11EC4">
                <s xml:id="N11EC5" xml:space="preserve">Tertia ſuppoſitio / que etiam difini-
                  <lb/>
                tio eſt </s>
                <s xml:id="N11ECA" xml:space="preserve">Aliquã quãtitatē continere aliquod equa-
                  <lb/>
                le in aliqua ꝓportione pluries adequate quã alia
                  <lb/>
                quantitas idem equale contineat: eſt illam quãti­
                  <lb/>
                tatem in eadem ꝓportione ſe habere ad alteram
                  <lb/>
                vt ſi aliqua quantitas contineat in ꝓportione ſex­
                  <lb/>
                quialtera adequate plura pedalia quã vna altera
                  <lb/>
                minor talis quantitas ſe habet ad minorem in ꝓ-
                  <lb/>
                portione ſexquialtera.</s>
              </p>
              <p xml:id="N11EDB">
                <s xml:id="N11EDC" xml:space="preserve">Quarta ſuppoſitio </s>
                <s xml:id="N11EDF" xml:space="preserve">Si aliqua quan­
                  <lb/>
                titas vel numerus contineat tota vice ſecūdum nu­
                  <lb/>
                merum: quota vice tertius numerus cõtinet quar­
                  <lb/>
                tum vel tota vice et aliquã vel aliquot partes ali-
                  <lb/>
                quotas eiuſdem denominationis quota tertiꝰ cõ­
                  <lb/>
                tinet quartum et aliquam partem vel aliquot par­
                  <lb/>
                tes aliquotas eius adequate: qualis ē proportio
                  <lb/>
                inter primū et ſecundum talis eſt inter tertiū et q̈r­
                  <lb/>
                tum. </s>
                <s xml:id="N11EF2" xml:space="preserve">Patet hec ſuppoſitio ex diffinitione nume-
                  <lb/>
                rorum habentium ad reliquos eandeꝫ proportio-
                  <lb/>
                nem. </s>
                <s xml:id="N11EF9" xml:space="preserve">Sic eī tales numeri debent definiri vt cõſtat.</s>
              </p>
              <p xml:id="N11EFC">
                <s xml:id="N11EFD" xml:space="preserve">Quinta ſuppoſitio </s>
                <s xml:id="N11F00" xml:space="preserve">Si duo numeri
                  <lb/>
                vel quantitates diuidantur in partes aliquotas
                  <lb/>
                eiuſdem denominationis: quot partes illiꝰ deno­
                  <lb/>
                minationis ſunt in vno tot ſunt in altero. </s>
                <s xml:id="N11F09" xml:space="preserve">Patet /
                  <lb/>
                quia ſi ſunt eiuſdem denominationis: ab eodē nu-
                  <lb/>
                mero denominantur: vt patet ex ſecunda ſuppoſi­
                  <lb/>
                tione / et per conſequēs ſunt equales numero. </s>
                <s xml:id="N11F12" xml:space="preserve">Tūc
                  <lb/>
                enim alique partes aliquote alicuius quantitatis
                  <lb/>
                denominantur ab aliquo numero: quando talis
                  <lb/>
                quãtitas diuiditur in tot partes equales quot ſūt
                  <lb/>
                vnitates in tali numero:</s>
              </p>
              <cb chead="Capitulum ſecundum"/>
              <p xml:id="N11F1F">
                <s xml:id="N11F20" xml:space="preserve">Sexta ſuppoſitio </s>
                <s xml:id="N11F23" xml:space="preserve">Si duo numeri
                  <lb/>
                vel quantitates diuidantur in partes aliquotas
                  <lb/>
                eiuſdem denominationis: et perdit aliquam vel
                  <lb/>
                aliquod partes aliquotas ex illa vter illorū re-
                  <lb/>
                manentibus aliquibus: reſidue erunt eiuſdē deno­
                  <lb/>
                minationis. </s>
                <s xml:id="N11F30" xml:space="preserve">vt ſi bipedale diuidatur in .5. quin-
                  <lb/>
                tas et pedale ſimiliter: et perdit bipedale duas q̇n­
                  <lb/>
                tas ex eis: et pedale ſimiliter: reſidue partes erunt
                  <lb/>
                eiuſdē denominatiõis: puta tertie: vt patet </s>
                <s xml:id="N11F39" xml:space="preserve">Pro­
                  <lb/>
                batur / quia in principio decremēti ille partes ali-
                  <lb/>
                quote illarum quantitatum ſunt equales numero
                  <lb/>
                et equales numero deperdentur ab vtra illaruꝫ
                  <lb/>
                quantitatum / vt ponitur remanentibus aliquibus
                  <lb/>
                ex illis: ergo remantes manebunt equales nu-
                  <lb/>
                mero. </s>
                <s xml:id="N11F48" xml:space="preserve">Patet conſequentia / q2 ſi ab equalibus nu-
                  <lb/>
                meris equales demas .etc̈. / et ꝑ conſequens ſemper
                  <lb/>
                denominabuntur ab equali numero: quare ſemꝑ
                  <lb/>
                erunt eiuſdem denominationis / vt patet ex diffini­
                  <lb/>
                tione.</s>
              </p>
              <p xml:id="N11F53">
                <s xml:id="N11F54" xml:space="preserve">Septima ſuppoſitio </s>
                <s xml:id="N11F57" xml:space="preserve">Qualis eſt pro­
                  <lb/>
                portio alicuius ad aliquam eius partem aliquo-
                  <lb/>
                tam: talis eſt cuiuſlibet alteriꝰ ad partē aliquotã
                  <lb/>
                eius conſiĺis denominationis. </s>
                <s xml:id="N11F60" xml:space="preserve">vt qualis eſt ꝓpor­
                  <lb/>
                tio alicuius quãtitatis ad ſuã medietatē tertiam
                  <lb/>
                quartam .etc̈. talis eſt cuiuſlibet alterius ad ſuã me­
                  <lb/>
                dietatem tertiã quartã .etc̈. </s>
                <s xml:id="N11F69" xml:space="preserve">Patet hec ex q̈rta ſup­
                  <lb/>
                poſitõe / hoc adito /  q̊ties aliq̈ quãtitas ↄ̨tinet ali­
                  <lb/>
                quam ſui partem aliquotaꝫ: toties quelibet alia
                  <lb/>
                quantitas continet partem ſui aliquotam cõſimi­
                  <lb/>
                lis denominationis: cum ſemper partes aliquote
                  <lb/>
                eiuſdem denominationis ſint equales numero / vt
                  <lb/>
                patet ex quinta ſuppoſitione:</s>
              </p>
              <p xml:id="N11F78">
                <s xml:id="N11F79" xml:space="preserve">Octaua ſuppoſitio </s>
                <s xml:id="N11F7C" xml:space="preserve">Si aliqui duo nu­
                  <lb/>
                meri ſiue quantitates diuidantur in duas partes
                  <lb/>
                equales: cuiuſlibet illorum numerorum ad alterã
                  <lb/>
                illarum ſuarum partium eſt eadem ꝓportio. </s>
                <s xml:id="N11F85" xml:space="preserve">Et ſi
                  <lb/>
                vter duorum numerorum diuidatur in plures ꝑ­
                  <lb/>
                tes aliquotas eiuſdem denominationis quaꝫ ſint
                  <lb/>
                due: talis eſt ꝓportio vnius illorum numerorū ad
                  <lb/>
                aggregatū ex omnibus talibus partibus aliquo­
                  <lb/>
                tis dempta vna: qualis eſt alterius ad aggrega-
                  <lb/>
                tum ex omnibus dempta ſimiliter vna. / vt diuiſo
                  <lb/>
                ſenario in tres partes aliquotas: et ſimiliter ter­
                  <lb/>
                nario: talis eſt ꝓportio ipſius ſenarii ad aggre-
                  <lb/>
                gatum ex duabus tertiis eius qualis ē ternarii ad
                  <lb/>
                aggregatum ex duabus tertiis eius. </s>
                <s xml:id="N11F9C" xml:space="preserve">vt conſtat.</s>
              </p>
              <p xml:id="N11F9F">
                <s xml:id="N11FA0" xml:space="preserve">Probatur ſuppoſitio. </s>
                <s xml:id="N11FA3" xml:space="preserve">ſint duo numeri ſiue equa­
                  <lb/>
                les ſiue inequales. </s>
                <s xml:id="N11FA8" xml:space="preserve">primus .a.b. ſecundus .c.d. diui­
                  <lb/>
                ſi in partes aliquotas eiuſdem denominationis
                  <lb/>
                et ſit primi numeri vna illarum partium .a. et reſi­
                  <lb/>
                due .b. ſecundi vero numeri ſit conſimilis pars ali­
                  <lb/>
                quota .c. et reſidue partes eiuſdem numeri .d. / et di­
                  <lb/>
                co /  talis ē proportio a.b. ad .b. qualis eſt .c.d. ad
                  <lb/>
                d. </s>
                <s xml:id="N11FB7" xml:space="preserve">Quod probatur ſic / quia quota vice .a.b. conti-
                  <lb/>
                net .b. et aliquam partem aliquotam ipſius .b. to-
                  <lb/>
                ta vice .c.d. continet .d. quia ſemel / vt conſtat et vnã
                  <lb/>
                partem eius aliquotam euſdem denominationis
                  <lb/>
                cum parte aliquota ipſius .b. quam coutinet .a.b /
                  <lb/>
                igitur qualis eſt proportio .a.b. ad b. talis eſt pro­
                  <lb/>
                portio .c.d. ad .d. / quod fuit probãdū </s>
                <s xml:id="N11FC6" xml:space="preserve">Patet hec cõ­
                  <lb/>
                ſequentia clare ex quarta ſuppoſitione. </s>
                <s xml:id="N11FCB" xml:space="preserve"> autem .c.
                  <lb/>
                ſit pars aliquota ipſius .d. eiuſdem denominatio­
                  <lb/>
                nis cuius .a. eſt pars aliquota ipſius .b. / probatur /
                  <lb/>
                quia ſi .a.b. numerus perdat .a. et .c.d. ꝑdat .c. / tunc
                  <lb/>
                reſidue partes manebunt partes eiuſdem denomi­ </s>
              </p>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>