220168THEORIÆ
citas ipſa adhuc augeretur, quantum eſt opus, eo deveniri poſ-
ſet; ut maſſa utcunque proxima in globuli tranſitu nullum ſenſi-
bilem motum auferret illi, & ipſa ſibi acquireret.
ſet; ut maſſa utcunque proxima in globuli tranſitu nullum ſenſi-
bilem motum auferret illi, & ipſa ſibi acquireret.
368.
Porro ejuſmodi exemplum intueri licet, ubi globus
11Inde facilis
explicatio phæ-
nomeni, quo
globus ſclope.
to exploſus per-
forat plana mo-
bilia, nec mo-
vet: cur lumi-
ni data tanta
velocitas. aliquis contra obſtaculum aliquod projicitur, quod, ſi ſatis
magnam velocitatem habet, concutit totum, & diffringit, ac
eo majorem effectum edit, quo major eſt velocitas, ut in mu-
ris arcium accidit, qui tormentariis globis impetuntur. At
ubi velocitas ad ingentem quandam magnitudinem devenerit;
niſi ſatis ſolida ſit compages obſtaculi, ſive vires cohæſionis
ſatis validæ; jam non major effectus fit, ſed potius minor,
foramine tantum excavato, quod æquetur ipſi globo. Id expe-
rimur; ſi globus ferreus explodatur ſclopeto contra portam li-
gneam, quæ licet ſemiaperta ſit, & ſummam habeat ſuper
ſuis cardinibus mobilitatem; tamen nihil prorſus commove-
tur; ſed excavatur tantummodo foramen æquale ad ſenſum
diametro globi, quod in mea Theoria multo facilius utique
intelligitur, quam ſi continuo nexu partes perfecte ſolidæ in-
ter ſe complicarentur, & conjungerentur. Nimirum, ut in
ſuperiore magnetum caſu, particulæ globi ſecum abripiunt
particulas ligni, ad quas acceſſerunt magis, quam ipſæ ad
ſibi proximas accederent, & brevitas temporis non permiſit
viribus illis, a quibus diſtantium ligni punctorum nexus præ-
ſtabatur, ut in iis motus ſenſibilis haberetur, qui nexum cum
aliis ſibi proximis a vi mutua ortum diſſolveret, aut illis, &
toti portæ ſatis ſenſibilem motum communicaret. Quod ſi ve-
locitas ſatis adhuc augeri poſſet; ne iis quidem avulſis maſſa
per maſſam transvolaret, nulla ſenſibili mutatione facta, &
ſine vera compenetratione haberetur illa apparens compene-
tratio, quam habet lumen, dum per homogeneum ſpatium li-
berrimo rectilineo motu progreditur; quam ipſam fortaſſe ob
cauſam Divinus Naturæ Opifex tam immanem luci veloci-
tatem voluit imprimi, quantam in ea nobis oſtendunt eclipſes
Jovis ſatellitum, & annua fixarum aberratio, ex quibus Roe-
merus, & Bradleyus deprehenderunt, lumen ſemiquadrante
horæ percurrere diſtantiam æqualem diſtantiæ Solis a Terra, ſi-
ve plura milliariorum millia ſingulis arteriæ pulſibus.
11Inde facilis
explicatio phæ-
nomeni, quo
globus ſclope.
to exploſus per-
forat plana mo-
bilia, nec mo-
vet: cur lumi-
ni data tanta
velocitas. aliquis contra obſtaculum aliquod projicitur, quod, ſi ſatis
magnam velocitatem habet, concutit totum, & diffringit, ac
eo majorem effectum edit, quo major eſt velocitas, ut in mu-
ris arcium accidit, qui tormentariis globis impetuntur. At
ubi velocitas ad ingentem quandam magnitudinem devenerit;
niſi ſatis ſolida ſit compages obſtaculi, ſive vires cohæſionis
ſatis validæ; jam non major effectus fit, ſed potius minor,
foramine tantum excavato, quod æquetur ipſi globo. Id expe-
rimur; ſi globus ferreus explodatur ſclopeto contra portam li-
gneam, quæ licet ſemiaperta ſit, & ſummam habeat ſuper
ſuis cardinibus mobilitatem; tamen nihil prorſus commove-
tur; ſed excavatur tantummodo foramen æquale ad ſenſum
diametro globi, quod in mea Theoria multo facilius utique
intelligitur, quam ſi continuo nexu partes perfecte ſolidæ in-
ter ſe complicarentur, & conjungerentur. Nimirum, ut in
ſuperiore magnetum caſu, particulæ globi ſecum abripiunt
particulas ligni, ad quas acceſſerunt magis, quam ipſæ ad
ſibi proximas accederent, & brevitas temporis non permiſit
viribus illis, a quibus diſtantium ligni punctorum nexus præ-
ſtabatur, ut in iis motus ſenſibilis haberetur, qui nexum cum
aliis ſibi proximis a vi mutua ortum diſſolveret, aut illis, &
toti portæ ſatis ſenſibilem motum communicaret. Quod ſi ve-
locitas ſatis adhuc augeri poſſet; ne iis quidem avulſis maſſa
per maſſam transvolaret, nulla ſenſibili mutatione facta, &
ſine vera compenetratione haberetur illa apparens compene-
tratio, quam habet lumen, dum per homogeneum ſpatium li-
berrimo rectilineo motu progreditur; quam ipſam fortaſſe ob
cauſam Divinus Naturæ Opifex tam immanem luci veloci-
tatem voluit imprimi, quantam in ea nobis oſtendunt eclipſes
Jovis ſatellitum, & annua fixarum aberratio, ex quibus Roe-
merus, & Bradleyus deprehenderunt, lumen ſemiquadrante
horæ percurrere diſtantiam æqualem diſtantiæ Solis a Terra, ſi-
ve plura milliariorum millia ſingulis arteriæ pulſibus.
369.
Ac eodem pacto, ubi herbarum forma in cinere cum
22Cur in cinere
remaneat illæ-
ſa forma plan-
tæ avolante par-
te volatili per
ignem. tenuiſſimis filamentis remanet intacta, avolantibus oleoſis par-
tibus omnibus ſine ulla læſione ſtructuræ illarum, id quidem
admodum facile intelligitur, qui fiat: ibi nova vis excitata
ingentem velocitatem parit brevi tempore, quæ omnem alium
effectum impediat virium mutuarum inter olea, & cineres,
oleaginoſis particulis inter terreas cum hac apparenti compe-
netratione liberrime avolantibus ſine ullo immediato impactu,
& incurſu.
22Cur in cinere
remaneat illæ-
ſa forma plan-
tæ avolante par-
te volatili per
ignem. tenuiſſimis filamentis remanet intacta, avolantibus oleoſis par-
tibus omnibus ſine ulla læſione ſtructuræ illarum, id quidem
admodum facile intelligitur, qui fiat: ibi nova vis excitata
ingentem velocitatem parit brevi tempore, quæ omnem alium
effectum impediat virium mutuarum inter olea, & cineres,
oleaginoſis particulis inter terreas cum hac apparenti compe-
netratione liberrime avolantibus ſine ullo immediato impactu,
& incurſu.
370.
Quod ſi ita res habet;
liceret utique nobis per occlu-
33Compenetra-
tio apparens, ſas ingredi portas, & per duriſſima transvolare murorum
33Compenetra-
tio apparens, ſas ingredi portas, & per duriſſima transvolare murorum