Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 389
>
91
(39)
92
(40)
93
(41)
94
(42)
95
(43)
96
(44)
97
(45)
98
(46)
99
(47)
100
(48)
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 389
>
page
|<
<
(168)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
168
"
file
="
0220
"
n
="
220
"
rhead
="
THEORIÆ
"/>
citas ipſa adhuc augeretur, quantum eſt opus, eo deveniri poſ-
<
lb
/>
ſet; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ut maſſa utcunque proxima in globuli tranſitu nullum ſenſi-
<
lb
/>
bilem motum auferret illi, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ipſa ſibi acquireret.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">368. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Porro ejuſmodi exemplum intueri licet, ubi globus
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0220-01
"
xlink:href
="
note-0220-01a
"
xml:space
="
preserve
">Inde facilis
<
lb
/>
explicatio phæ-
<
lb
/>
nomeni, quo
<
lb
/>
globus ſclope.
<
lb
/>
to exploſus per-
<
lb
/>
forat plana mo-
<
lb
/>
bilia, nec mo-
<
lb
/>
vet: cur lumi-
<
lb
/>
ni data tanta
<
lb
/>
velocitas.</
note
>
aliquis contra obſtaculum aliquod projicitur, quod, ſi ſatis
<
lb
/>
magnam velocitatem habet, concutit totum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">diffringit, ac
<
lb
/>
e
<
unsure
/>
o majorem effectum edit, quo major eſt velocitas, ut in mu-
<
lb
/>
ris arcium accidit, qui tormentariis globis impetuntur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At
<
lb
/>
ubi velocitas ad ingentem quandam magnitudinem devenerit;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">niſi ſatis ſolida ſit compages obſtaculi, ſive vires cohæſionis
<
lb
/>
ſatis validæ; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">jam non major effectus fit, ſed potius minor,
<
lb
/>
foramine tantum excavato, quod æquetur ipſi globo. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Id expe-
<
lb
/>
rimur; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſi globus ferreus explodatur ſclopeto contra portam li-
<
lb
/>
gneam, quæ licet ſemiaperta ſit, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſummam habeat ſuper
<
lb
/>
ſuis cardinibus mobilitatem; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tamen nihil prorſus commove-
<
lb
/>
tur; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſed excavatur tantummodo foramen æquale ad ſenſum
<
lb
/>
diametro globi, quod in mea Theoria multo facilius utique
<
lb
/>
intelligitur, quam ſi continuo nexu partes perfecte ſolidæ in-
<
lb
/>
ter ſe complicarentur, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">conjungerentur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nimirum, ut in
<
lb
/>
ſuperiore magnetum caſu, particulæ globi ſecum abripiunt
<
lb
/>
particulas ligni, ad quas acceſſerunt magis, quam ipſæ ad
<
lb
/>
ſibi proximas accederent, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">brevitas temporis non permiſit
<
lb
/>
viribus illis, a quibus diſtantium ligni punctorum nexus præ-
<
lb
/>
ſtabatur, ut in iis motus ſenſibilis haberetur, qui nexum cum
<
lb
/>
aliis ſibi proximis a vi mutua ortum diſſolveret, aut illis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
toti portæ ſatis ſenſibilem motum communicaret. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quod ſi ve-
<
lb
/>
locitas ſatis adhuc augeri poſſet; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ne iis quidem avulſis maſſa
<
lb
/>
per maſſam transvolaret, nulla ſenſibili mutatione facta, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
ſine vera compenetratione haberetur illa apparens compene-
<
lb
/>
tratio, quam habet lumen, dum per homogeneum ſpatium li-
<
lb
/>
berrimo rectilineo motu progreditur; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quam ipſam fortaſſe ob
<
lb
/>
cauſam Divinus Naturæ Opifex tam immanem luci veloci-
<
lb
/>
tatem voluit imprimi, quantam in ea nobis oſtendunt eclipſes
<
lb
/>
Jovis ſatellitum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">annua fixarum aberratio, ex quibus Roe-
<
lb
/>
merus, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Bradleyus deprehenderunt, lumen ſemiquadrante
<
lb
/>
horæ percurrere diſtantiam æqualem diſtantiæ Solis a Terra, ſi-
<
lb
/>
ve plura milliariorum millia ſingulis arteriæ pulſibus.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">369. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ac eodem pacto, ubi herbarum forma in cinere cum
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0220-02
"
xlink:href
="
note-0220-02a
"
xml:space
="
preserve
">Cur in cinere
<
lb
/>
remaneat illæ-
<
lb
/>
ſa forma plan-
<
lb
/>
tæ avolante par-
<
lb
/>
te volatili per
<
lb
/>
ignem.</
note
>
tenuiſſimis filamentis remanet intacta, avolantibus oleoſis par-
<
lb
/>
tibus omnibus ſine ulla læſione ſtructuræ illarum, id quidem
<
lb
/>
admodum facile intelligitur, qui fiat: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ibi nova vis excitata
<
lb
/>
ingentem velocitatem parit brevi tempore, quæ omnem alium
<
lb
/>
effectum impediat virium mutuarum inter olea, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cineres,
<
lb
/>
oleaginoſis particulis inter terreas cum hac apparenti compe-
<
lb
/>
netratione liberrime avolantibus ſine ullo immediato impactu,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">incurſu.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">370. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quod ſi ita res habet; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">liceret utique nobis per occlu-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0220-03
"
xlink:href
="
note-0220-03a
"
xml:space
="
preserve
">Compenetra-
<
lb
/>
tio apparens,</
note
>
ſas ingredi portas, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">per duriſſima transvolare murorum </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>