Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
101
101 (49)
102
102 (50)
103
103 (51)
104
104 (52)
105
105 (53)
106
106 (54)
107
107 (55)
108
108 (56)
109
109 (57)
110
110 (58)
< >
page |< < (169) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="169" file="0221" n="221" rhead="PARSTERTIA."/>
            pta ſine ullo obſtaculo, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſine ulla vera compenetratione, ſi
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0221-01" xlink:href="note-0221-01a" xml:space="preserve">quæ haberetur,
                <lb/>
              ſi poſſemus no-
                <lb/>
              bis imprimere
                <lb/>
              velocitatem ſa-
                <lb/>
              tis magnam.
                <unsure/>
              </note>
            nimirum ſatis magnam velocitatem nobis ipſis poſſemus impri-
              <lb/>
            mere, quod ſi Natura nobis permiſiſſet, & </s>
            <s xml:space="preserve">velocitates corpo-
              <lb/>
            rum, quæ hab
              <unsure/>
            emus præ manibus, ac noſtrorum digitorum ce-
              <lb/>
            leritates ſolerent eſſe ſatis magnæ; </s>
            <s xml:space="preserve">apparentibus ejuſmodi con-
              <lb/>
            tinuis compenetrationibus aſſueti, nullam impenetrabilitatis ha-
              <lb/>
            beremus ideam, quam mediocritati noſtrarum virium, & </s>
            <s xml:space="preserve">velo-
              <lb/>
            citatum, ac experimentis hujus generis a ſinu materno, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            prima infantia uſque adeo frequentibus, & </s>
            <s xml:space="preserve">perpetuo repetitis
              <lb/>
            debemus omnem.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">371. </s>
            <s xml:space="preserve">Ex impenetrabilitate oritur extenſio. </s>
            <s xml:space="preserve">Ea ſita eſt in
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0221-02" xlink:href="note-0221-02a" xml:space="preserve">Extenſio neceſ
                <unsure/>
              -
                <lb/>
              ſario profluens
                <lb/>
              a viribus repul-
                <lb/>
              ſivis.</note>
            eo, quod aliæ partes ſint extra alias: </s>
            <s xml:space="preserve">id autem neceſſario ha-
              <lb/>
            beri debet; </s>
            <s xml:space="preserve">ſi plura puncta idem ſpatii punctum ſimul occu-
              <lb/>
            pare non poſſint. </s>
            <s xml:space="preserve">Et quidem ſi nihil aliunde ſciremus de di-
              <lb/>
            ſtributione punctorum materiæ; </s>
            <s xml:space="preserve">ex regulis probabilitatis con-
              <lb/>
            ſtaret nobis, diſperſa eſſe per ſpatium extenſum in longum,
              <lb/>
            latum, & </s>
            <s xml:space="preserve">profundum, atque ita conſtaret, ut de eo dubitare
              <lb/>
            omnino non liceret, adeoque haberemus extenſionem in lon-
              <lb/>
            gum, latum, & </s>
            <s xml:space="preserve">profundum ex eadem etiam ſola Theoria de-
              <lb/>
            ductam. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam in quovis plano pro quavis recta linea infinita
              <lb/>
            ſunt curvarum genera, quæ eadem directione egreſſæ e dato
              <lb/>
            puncto extenduntur in longum, & </s>
            <s xml:space="preserve">latum reſpectu ejuſdem re-
              <lb/>
            ctæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">pro quavis ex ejuſmodi curvis infinitæ ſunt curvæ,
              <lb/>
            quæ ex illo puncto egreſſæ habeant etiam tertiam dimenſionem
              <lb/>
            per diſtantiam ab ipſo. </s>
            <s xml:space="preserve">Quare ſunt infinities plures caſus poſi-
              <lb/>
            tionum cum tribus dimenſionibus, quam cum duabus ſolis,
              <lb/>
            vel unica, & </s>
            <s xml:space="preserve">idcirco infinities major eſt probabilitas pro uno
              <lb/>
            ex iis, quam pro uno ex his, & </s>
            <s xml:space="preserve">probabilitas abſolute infinita
              <lb/>
            omnem eximit dubitationem de caſu infinite improbabili, ut-
              <lb/>
            ut abſolute poſſibili. </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo ſi res rite conſideretur, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            numeri caſuum inter ſe conferantur; </s>
            <s xml:space="preserve">inveniemus, eſſe infinite
              <lb/>
            improbabile, uſpiam jacere prorſus accurate in directum plu-
              <lb/>
            ra, quam duo puncta, & </s>
            <s xml:space="preserve">accurate in eodem plano plura, quam
              <lb/>
            tria.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">372. </s>
            <s xml:space="preserve">Hæc quidem extenſio non eft mathematice, ſed phy-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0221-03" xlink:href="note-0221-03a" xml:space="preserve">Extenſum ejuſ-
                <lb/>
              modi eſſe phy-
                <lb/>
              ſice, non ma-
                <lb/>
              thematice con-
                <lb/>
              tinuum: rea-
                <lb/>
              lem eſſe: in
                <lb/>
              quo id conſiſtat.</note>
            ſice tantum continua: </s>
            <s xml:space="preserve">at de præjudicio, ex quo ideam omni-
              <lb/>
            no continuæ extenſionis ab infantia nobis efformavimus, ſatis
              <lb/>
            dictum eſt in prima Parte a num. </s>
            <s xml:space="preserve">158; </s>
            <s xml:space="preserve">ubi etiam vidimus,
              <lb/>
            contra meam Theoriam non poſſe afferri argumenta, quæ con-
              <lb/>
            tra Zenoniſtas olim ſunt facta, & </s>
            <s xml:space="preserve">nunc contra Leibnitianos
              <lb/>
            militant, quibus probatur, extenſum ab inextenſo fieri non
              <lb/>
            poſſe. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam illi inextenſa contigua ponunt, ut mathemati-
              <lb/>
            cum continuum efforment, quod fieri non poteſt, cum inex-
              <lb/>
            tenſa contigua debeant compenetrari, dum ego inextenſa ad-
              <lb/>
            mitto a ſe invicem disjuncta. </s>
            <s xml:space="preserve">Nec vero illud vim ullam con-
              <lb/>
            tra me habet, quod nonnulli adhibent, dicentes, hujuſmodi ex-
              <lb/>
            tenſionem nullam eſſe, cum conſter punctis penitus </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>