Ibn-al-Haitam, al-Hasan Ibn-al-Hasan; Witelo; Risner, Friedrich, Opticae thesavrvs Alhazeni Arabis libri septem, nunc primùm editi. Eivsdem liber De Crepvscvlis & Nubium ascensionibus. Item Vitellonis Thuvringopoloni Libri X. Omnes instaurati, figuris illustrati & aucti, adiectis etiam in Alhazenum commentarijs, a Federico Risnero, 1572
page |< < (215) of 778 > >|
221215OPTICAE LIBER VI. go t b concurret cum a m. [ſi enim ex trapezio a m b t fiat parallelogrammũ (æquato nẽpe latere
b m ipſi t a, cumq́ue eodem connexo) patebit per lemma Procli ad 29 p 1, a m concurrere cum t b:

quia concurrit cum ipſius parallela.
] Concurrant ergo in f: fergo eſt imago m. [per 6 n 5. ] Et ſic
declarabitur, quòd t g concurret cum a n.
Concurrat in q: q
189[Figure 189]f u q b m t n e o z a ergo erit imago n. Et continuemus f q: quæ eſt diameter i-
maginis m b.
Et quia t e, t z ſunt æquales: [per conſectariũ
Campani ad 36 p 3] erunt anguli t a e, t a z æquales [per 8
p 1:
quia a e, a z æquantur per 15 d 1, & a t eſt cõmune latus]
& erunt lineæ t b, t g æquales [per 4 p 1:
quia a b, a g æquan
tur per 15 d 1] & lineæ b m, g n æquales.
[Quia enim b a, g a
æquantur per 15 d 1, & a t eſt cõmunis, angulusq́;
b a t æqua
lis concluſus eſt angulo g a t:
æquabitur per 4 p 1 angulus
b t a angulo g t a, ideoq́;
per 13 p 1 angulus u t b angulo u t g.
Quare cum anguli a d t deinceps recti ſint per fabricationẽ:

æquabitur per 3 ax.
angulus b t m angulo g t n, & anguli ad
m & n recti per 29 p 1, æquantur per 10 ax.
Itaq; per 26 p 1 b
m æquatur g n:
& m tipſi n t] & lineæ a m, a n æquales [per
4 p 1:
quia latera m t, n t ęqualia concluſa ſunt, & commune
eſt a t, anguliq́;
a d t deinceps recti] & proportio a f ad f m,
ſicut proportio a t ad m b [per 4 p 6:
quia triangula a t f, m b f ſunt æquiangula per 29. 32 p 1. ] Et
proportio a q ad q n eſt, ſicut proportio a t ad n g.
Ergo proportio a fad f m eſt, ſicut proportio a q
ad q n [per 7 p 5:
quia ratio a t ad b m & ad g n eadem eſt, cum b m æqualis oſtenſa ſit ipſi g n] & a
m eſt ſicut a n [per concluſionem.
] Ergo a f eſt ſicut a q. [Quia enim per concluſionem eſt, ut a f ad
f m, ſic a q ad q n:
erit per 16 p 5, ut f a ad a q, ſic f m ad q n: ergo per 19 p 5 ut a m ad a n, ſic a f ad a q:
ſed a m æqualis oſtenſa eſt ipſi a n.
Quare a f æqualis eſt a q. ] Ergo f q æquidiſtat n m [per proxi-
mam concluſionem & 2 p 6.
] Ergo f q eſt maior m n [per 4 p 6: quia a f ad a m, ſicut f q ad m n: ſed a f
maior eſt a m ք 9 ax:
ergo f q maior eſt m n: ſed f q eſt diameter imaginis n m. Ergo ſi uiſus fuerit in
t, & linea m n fuerit in aliquo uiſibili:
tunc uiſus comprehendet formam maiorem, quàm ſit. ]
40. Si uiſ{us} fuerit ſublimior uiſibili intra ſpeculum ſphæricum cauum extremis ſuis à cen-
tro æquabiliter diſtante: imago uidebitur ultra ſpeculum, maior uiſibili. 47 p 8.
ITem: iteremus circulum b g: & lineam a u: & lineas a b, a g, t b, t g: & ſuper punctum t ſit perpen-
dicularis ſuper ſuperficiem circuli b g [per 12 p 11] & ſit t k:
continuemus k a, k b, k g. Superfici-
es ergo k b a, k g a ſecant ſphæram ſuper centrum ſuum perpendiculariter, & ſuperficies tangen
tes ipſam [per 18 p 11.
] Ex ipſis ergo reflectitur forma:
190[Figure 190]f q b u g m c n K p a& duæ differentiæ cõmunes inter has duas ſuperficies
& ſphærã, ſunt circuli magni [per 1 th 1 ſphęr.
] à quorũ
circũferentia reflectũtur formæ.
Et extrah amus b m in
ſuperficie b k a æquidiſtantẽ a k:
& ſit minor, quã a k: &
cõtinuemus a m, & extrahatur rectè:
& extrahatur k b,
donec cõcnrrat cum a m in f [cõcurret aũt, ut proximo
numero oſtẽſum eſt:
quia b m minor eſt a k per ſabrica-
tionẽ.
] Et extrahatur n g in ſuperficie k g a: & ſit æqui-
diſtãs a k:
& ponatur æqualis b m: & cõtinuemus a n, &
extrahatur rectè, donec cõcurrat in q:
& cõtinuemus m
n, f q.
Quia ergo b t eſt ſicut t a [ut ſuperiore numero
demonſtratũ eſt] erit b k, ſicut k a [per 4 p 1:
nã t k com
mune latus eſt utriuſq;
trianguli b t k, a t k, & anguli ad
t recti per 3 d 11] & g k, ſicut k a:
ergo b k eſt, ſicut g k: &
[per 5 p 1] angulus k a b eſt, ſicut angulus k b a:
& ſimi-
liter angulus k g a eſt, ſicut angulus k a g.
Ergo angulus
a b m eſt, ſicut angulus a b k [quia per 29 p 1 angulus a
b m æquatur angulo k a b, cui æqualis cõcluſus eſt a b k] & angulus a g n eſt, ſicut angulus a g k.
[Nã
per 29 p 1 angulus a g n æquatur angulo k a g, cui æqualis oſtẽſus eſt angulus a g k.
] Ergo erit angu
lus a b m, ſicut angulus a g n.
[Quia enim g k æqualis concluſa eſt ipſi b k: & a g, a b æquantur
per 15 d 1:
& cõmmunis eſt a k: æquabũtur anguli a b k, a g k per 8 p 1: & his ęquãtur per proximã cõ
cluſionẽ a b m, a g n.
Quare a b m, a g n æquãtur] & linea b m, ſicut linea g n: [ex fabricatione] tũc li
nea a m erit, ſicut linea a n:
[ք 4 p 1: quia a b, b m ęquãtur ipſis a g, g n, & angulus a b m angulo a g n]
tũc duę lineæ f q, m n erũt æquidiſtãtes:
[per 2 p 6, ut proximo numero demõſtratũ eſt] tũc f q erit
maior linea m n.
Tunc quando uiſus fuerit ſuper punctum k, & fuerit linea m n in aliquo uiſibili in-
feriore:
tunc forma m extendetur ſuper lineam m b, & reflectetur per lineam b k in ſuperficie circu
li, tranſeuntis per puncta b, a, k:
& forma puncti n extendetur ſuper lineam n g, & reſlectetur ſuper
lineam g k in ſuperficie circuli, tranſeuntis per tria puncta g, a, k.
Et erit imago puncti f punctum m:
[per 6 n 5] & punctum q erit imago puncti n:
& erit linea f q diameter imaginis n m. Etiam decla-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index