Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010085
">
<
pb
pagenum
="
574
"
xlink:href
="
016/01/221.jpg
"/>
cùm olim abſque illis, ad prælium milites
<
lb
/>
excitarentur. </
s
>
<
s
id
="
s.010086
">Vnde Virgilius:
<
lb
/>
<
emph
type
="
quote
"/>
——
<
emph
type
="
italics
"/>
Crepuerunt cornua cantu.
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
emph.end
type
="
quote
"/>
<
lb
/>
Incondita ſanè muſica abſque modulis, to
<
lb
/>
nitruíque ſimilior. </
s
>
<
s
id
="
s.010087
">Sed tonitrus ſonum edit
<
lb
/>
grauem, vehementem, & inconditum, adeò
<
lb
/>
vt pullos in ouo, & fœtus in vtero quando
<
lb
/>
que perimat. </
s
>
<
s
id
="
s.010088
">Itaque hic maximè à muſica
<
lb
/>
abhorret. </
s
>
<
s
id
="
s.010089
">Nec tamen eſt impoſſibile ex plu
<
lb
/>
ribus talibus inter ſe diſtantibus, concentum
<
lb
/>
fieri, qui exauditus pro miraculo habeatur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010090
">At verò de ſonis, eorúmque affectibus in li
<
lb
/>
bris Muſicæ à nobis abundè tractatum eſt.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1418
"/>
<
lb
/>
Nunc verò tantùm adieciſſe ſufficiat, quòd
<
lb
/>
ſonus maior eò fit, quò impetu maiore col
<
lb
/>
liſio contingit: omnis enim ſonus ex colli
<
lb
/>
ſione: acutior verò, quò perarctiora loca fer
<
lb
/>
tur, quod colliditur. </
s
>
<
s
id
="
s.010091
">Indicio ſunt glandium
<
lb
/>
calyces inter digitos retenti auerſa parte,
<
lb
/>
qui vbi vehementer inſufflaueris, acutiſſi
<
lb
/>
mos reddunt cibilos, & validiſſimos: acutiſſi
<
lb
/>
mi quidem ob loci anguſtiam, validiſſimi ob
<
lb
/>
impetum. </
s
>
<
s
id
="
s.010092
">Sed impetum etiam adiuuat loci
<
lb
/>
anguſtia, igitur acuti ſoni grauibus longiùs
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1419
"/>
<
lb
/>
exaudiuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.010093
">Sed qui ſpontè fiunt in auribus
<
lb
/>
tenuioréſque ſunt, quàm qui in tinnitu, cre
<
lb
/>
diti ſunt aliquid inaugurari, dextra quidem
<
lb
/>
laudem, ſiniſtra vituperationem aliis in dæ
<
lb
/>
monas quorum exiliores eſſe tradunt voces,
<
lb
/>
aliis in ſenſus acumen referentibus: nam ſa
<
lb
/>
nis hoc contingit auribus, ac procul à mor
<
lb
/>
bi ſuſpicione. </
s
>
<
s
id
="
s.010094
">Aliis per vocatam ſympa
<
lb
/>
thiam: nam vis ea, quæ alium mouet, mouet
<
lb
/>
& ſenſum eius, in quem fertur. </
s
>
<
s
id
="
s.010095
">Hoc autem
<
lb
/>
neque in omnibus, neque ſemper.
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1420
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010096
">
<
margin.target
id
="
marg1416
"/>
Pſalterium
<
lb
/>
quale.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010097
">
<
margin.target
id
="
marg1417
"/>
<
expan
abbr
="
Inſtrumentũ
">Inſtrumentum</
expan
>
<
lb
/>
muſicum I 2
<
gap
/>
<
lb
/>
ſimul inſtru
<
lb
/>
mentorum
<
lb
/>
vocem refe
<
lb
/>
rens.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010098
">Inſtrumento
<
lb
/>
rum muſico
<
lb
/>
rum imita
<
lb
/>
tio.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010099
">
<
margin.target
id
="
marg1418
"/>
Senſibili
<
lb
/>
acutiſſimi
<
lb
/>
vnde fiant.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010100
">
<
margin.target
id
="
marg1419
"/>
Sonitus au
<
lb
/>
rium, qui
<
lb
/>
ſpontè fit, an
<
lb
/>
aliquid por
<
lb
/>
tendat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010101
">
<
margin.target
id
="
marg1420
"/>
Odoris priui
<
lb
/>
legium.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010102
">Proximus ſono odor nobilitate eſt, cuius
<
lb
/>
proprium, virtutem aut recreare, aut proſter
<
lb
/>
nere, quòd cerebrum ipſum per ſe petat: ne
<
lb
/>
que enim ſonus, color, ſaporve, aut calor, fri
<
lb
/>
guſve, rectà feruntur ad cerebrum. </
s
>
<
s
id
="
s.010103
">Igitur ſo
<
lb
/>
lus odor ex his, quæ ſentiuntur, aut occide
<
lb
/>
re, aut recreare hominem poteſt. </
s
>
<
s
id
="
s.010104
">Nam ſpiri
<
lb
/>
tum, in quo animæ opus eluceſcit, aut bonus
<
lb
/>
nutrit, aut malus deſtruit. </
s
>
<
s
id
="
s.010105
">Itáque ea de cauſa
<
lb
/>
thura aliis
<
expan
abbr
="
adolẽtur
">adolentur</
expan
>
, quòd diuina pars in no
<
arrow.to.target
n
="
marg1421
"/>
<
lb
/>
bis odoribus gaudeat. </
s
>
<
s
id
="
s.010106
">Atque etiam ob id
<
lb
/>
optimum omen cenſetur, præſentíſque ali
<
lb
/>
cuius diuinitatis, quum odor bonus abſque
<
lb
/>
cauſa ſentitur. </
s
>
<
s
id
="
s.010107
">Et corpora ſanctorum, quum
<
lb
/>
cætera fœteant, bene olere ob id creditum
<
lb
/>
eſt, vt diuinitatis aduerſus naturæ decreta pu
<
lb
/>
gnante. </
s
>
<
s
id
="
s.010108
">Nec tamen ſecundùm naturam im
<
lb
/>
poſſibile eſt humanum cadauer recens non
<
lb
/>
malè olere, vt de Alexandro fertur, aut anti
<
lb
/>
quum, & ſiccatum benè. </
s
>
<
s
id
="
s.010109
">Nam quum quo
<
lb
/>
rundam animalium bene oleat mortuorum,
<
lb
/>
hominis verò temperies ad cuiuſque anima
<
lb
/>
lis ſimilitudinem extendatur, manifeſtum eſt
<
lb
/>
cadauera aliqua hominum poſſe benè olere:
<
lb
/>
eſt enim odor bonus, vel in animalia ſicciſ
<
lb
/>
ſimo, vel in illius parte ſicciſſima. </
s
>
<
s
id
="
s.010110
">Hoc au
<
lb
/>
tem eò magis, quod multa corpora, quæ in
<
lb
/>
veneratione habentur, balſamo vel aromati
<
lb
/>
bus, vnguentiſve ſpicatis condiri ſolent. </
s
>
<
s
id
="
s.010111
">So
<
lb
/>
lus igitur hic ſenſus animæ, & corpori com
<
lb
/>
munis eſſe videtur, & ideò cum vaporibus
<
lb
/>
transfertur, vt quæ tanguntur, guſtantúrque:
<
lb
/>
& ſine his materia omni carens, vt quæ vi
<
lb
/>
dentur, aut audiuntur, ob id eos, qui olfactu
<
lb
/>
præſtant, non aliis ſenſibus, ſagaces voca
<
lb
/>
mus: vt canes, vulteréſque. </
s
>
<
s
id
="
s.010112
">Homines verò,
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1422
"/>
<
lb
/>
qui olfactu præſtant, ſunt ingenioſiores,
<
lb
/>
quoniam calida, & ſicca cerebri temperies
<
lb
/>
olfactu præſtat: talis verò ad imaginandum
<
lb
/>
prompta ob caliditatem, & imaginum te
<
lb
/>
nax, ob ſiccitatem eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.010113
">Nullum verò aliud
<
lb
/>
animal odore ipſo oblectatur, ſed homo ſo
<
lb
/>
lus: nam & ſi canes ſentiant florum odores,
<
lb
/>
non tamen his oblectantur. </
s
>
<
s
id
="
s.010114
">Non enim po
<
lb
/>
tuerunt, aut expediebat belluas delectari,
<
lb
/>
niſi in guſtu aut tactu. </
s
>
<
s
id
="
s.010115
">His quidem neceſſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1423
"/>
<
lb
/>
fuit, vt fame non perirent, aut generationem
<
lb
/>
negligerent, aut lædentia non vitarent, ſi
<
lb
/>
guſtu, & tactu voluptatem ac dolorem non
<
lb
/>
ſentirent: ſed in aliis ſenſilibus (vt dixi)non
<
lb
/>
potuit eſſe delactatio, aut dolor: quia dele
<
lb
/>
ctatio, in cognitione proportionis poſita eſt
<
lb
/>
ipſorum, quæ ſentiuntur: vt duplæ, & hemio
<
lb
/>
liæ: at has cognoſcere, altioris eſt virtutis
<
lb
/>
quam quæ belluis ineſt: igitur nec triſtari,
<
lb
/>
nec dolere, aut delectari potuerunt. </
s
>
<
s
id
="
s.010116
">Multò
<
lb
/>
minùs etiam expediebat illis: nam facillimè
<
lb
/>
allecti picturis, aut ſpinis, odoribuſve, inci
<
lb
/>
derent in laqueos. </
s
>
<
s
id
="
s.010117
">Indicio eſt, quòd cerui,
<
lb
/>
qui ſolùm ſtupent, non delectantur lyræ ſo
<
lb
/>
no, ſic exponuntur inſidiis hominum: & co
<
lb
/>
turnices, ſimulata fœminæ voce, & agreſtes
<
lb
/>
auiculæ à concluſis cauea. </
s
>
<
s
id
="
s.010118
">Quanta lupis, &
<
lb
/>
piſcibus ex odore iactura, miſeríque homi
<
lb
/>
num dolis ſubiiciuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.010119
">Sed carere odoratu
<
lb
/>
miſerius fuiſſet, quia erat neceſſarius. </
s
>
<
s
id
="
s.010120
">Fruſtrà
<
lb
/>
igitur in aliis ſenſibus natura delectationem
<
lb
/>
belluis adieciſſet, nulli vſui præterquam ad
<
lb
/>
perniciem pro futuram. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010121
">
<
margin.target
id
="
marg1421
"/>
Odoris
<
lb
/>
omen.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010122
">
<
margin.target
id
="
marg1422
"/>
Cur homines
<
lb
/>
olfactu præ
<
lb
/>
ſtantes inge
<
lb
/>
nioſi ſint.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010123
">
<
margin.target
id
="
marg1423
"/>
<
expan
abbr
="
Nullũ
">Nullum</
expan
>
ani
<
lb
/>
mal potuit,
<
lb
/>
aut debuit
<
lb
/>
delectari
<
lb
/>
alio ſenſu,
<
lb
/>
quam guſtus
<
lb
/>
& tactus.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010124
">Adduntur ſaporibus odores à cocis meri
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1424
"/>
<
lb
/>
tò, quod illis nihil per ſe præcipuum adſit,
<
lb
/>
cùm tamen quidam ſaporibus adiecti pla
<
lb
/>
ceant, qui per ſe diſplicent, vt allij. </
s
>
<
s
id
="
s.010125
">Nam al
<
lb
/>
lium obſoniis inditum delectat eius odor
<
lb
/>
perſe malus, & poſtquam ederis, halitum in
<
lb
/>
ficit odore teterrimo. </
s
>
<
s
id
="
s.010126
">Sed & in quibuſdam
<
lb
/>
etiam magis poſt diem, quoniam craſſa ſub
<
lb
/>
ſtantia multo tempore amplam vaporum
<
lb
/>
multitudinem, tenuiorémque generat. </
s
>
<
s
id
="
s.010127
">Et
<
lb
/>
ſanguis etiam, qui ad pulmones fertur, odo
<
lb
/>
rem retinet: & excrementa ipſa allium olent
<
lb
/>
corruptum, aliquid quoque ex ventriculo
<
lb
/>
per gulam reſudat in pulmones. </
s
>
<
s
id
="
s.010128
">Huius cauſa
<
lb
/>
excogitatum eſt, vt ſolùm guſtando odor
<
lb
/>
ſentiatur, non reddatur, nec offendat: id fiet
<
lb
/>
ſi allium in aceto dimiſeris, affricueris etiam
<
lb
/>
lancibus, ipſius verò ſubſtantiam abie
<
lb
/>
ceris. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.010129
">
<
margin.target
id
="
marg1424
"/>
Cur ſapori
<
lb
/>
bus odores
<
lb
/>
iungantur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.010130
">Allij vis mi
<
lb
/>
ra.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.010131
">Quæ ratio in pipere, & gingibere, ac cina
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1425
"/>
<
lb
/>
momo obſeruanda, vbi ſapor, & odor illo
<
lb
/>
rum te delectent, calorem tamen eorum ve
<
lb
/>
rearis. </
s
>
<
s
id
="
s.010132
">Modus verò alius in his Apitij ad
<
lb
/>
compendium rei familiaris, quo odor, & ſa
<
lb
/>
por manet, ſemunciáque cinamomi in totum
<
lb
/>
annum ſufficit. </
s
>
<
s
id
="
s.010133
">Cinamomum tenue odora
<
lb
/>
tum, diuiſúmque in fruſtula ſemunciæ pon
<
lb
/>
dere inter 12. aut 16. amygdalas excorticatas
<
lb
/>
reponito, ac conſtringito: his pro vſu ſubla
<
lb
/>
tis alias reponito. </
s
>
<
s
id
="
s.010134
">Sic etiam parua impenſa
<
lb
/>
edes omnia moſchi odore fragrantia. </
s
>
<
s
id
="
s.010135
">Quòd
<
lb
/>
ſi ſaporem addere vis, incoquito, vt ſi acrem
<
lb
/>
ſinapis. </
s
>
<
s
id
="
s.010136
">Quæ etiam facit, vt legumina, &
<
lb
/>
carnes celerrimè, & vſque ad diſſolutionem </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>