Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
221 169
222 170
223 171
224 172
225 173
226 174
227 175
228 176
229 177
230 178
231 179
232 180
233 181
234 182
235 183
236 184
237 185
238 186
239 187
240 188
241 189
242 190
243 191
244 192
245 193
246 194
247 195
248 196
249 197
250 198
< >
page |< < (170) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="170" file="0222" n="222" rhead="THEORIÆ"/>
            ſis, & </s>
            <s xml:space="preserve">vacuo ſpatio, quod eſt purum nihil. </s>
            <s xml:space="preserve">Conſtat per me
              <lb/>
            non ſolis punctis, ſed punctis habentibus relationes diſtantiarum
              <lb/>
            a ſe invicem: </s>
            <s xml:space="preserve">eæ relationes in mea Theoria non conſtituuntur
              <lb/>
            a ſpatio vacuo intermedio, quod ſpatium nihil eſt actu exi-
              <lb/>
            ſtens, ſed eſt aliquid ſolum poſſibile a nobis indefinite conce-
              <lb/>
            ptum, nimirum eſt poffibilitas realium modorum localium exi-
              <lb/>
            ſtendi cognita a nobis ſecludentibus mente omnem hiatum, uti
              <lb/>
            expoſui in prima Parte num. </s>
            <s xml:space="preserve">142, & </s>
            <s xml:space="preserve">fuſius in ea diſſertatione
              <lb/>
            De Spatio & </s>
            <s xml:space="preserve">Tempore, quam hic ad calcem adjicio; </s>
            <s xml:space="preserve">conſti-
              <lb/>
            tuuntur a realibus exiſtendi modis, qui realem utique relatio-
              <lb/>
            nem inducunt realiter, & </s>
            <s xml:space="preserve">non imaginarie tantum diverſam in
              <lb/>
            diverſis diſtantiis. </s>
            <s xml:space="preserve">Porro ſi quis dicat, puncta inextenſa, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            hoſce exiſtendi modos inextenſos non poſſe conſtituere extenſum
              <lb/>
            aliquid; </s>
            <s xml:space="preserve">reponam facile, non poſſe conſtituere extenſum mathe-
              <lb/>
            matice continuum, ſed poſſe extenſum phyſice continuum,
              <lb/>
            quale ego unicum admitto, & </s>
            <s xml:space="preserve">poſitivis argumentis evinco,
              <lb/>
            nullo argumento favente alteri mathematice continuo extenſo,
              <lb/>
            quod potius etiam independenter a meis argumentis difficulta-
              <lb/>
            tes habet quamplurimas. </s>
            <s xml:space="preserve">Id extenſum, quod admitto, eſt ejuſ-
              <lb/>
            modi, ut puncta materiæ alia ſint extra alia, ac diſtantias ha-
              <lb/>
            beant aliquas inter ſe, nec omnia jaceant in eadem recta, nec
              <lb/>
            in eodem plano omnia, ſint vero multa ita proxima, ut eorum
              <lb/>
            intervalla omnem ſenſum effugiant. </s>
            <s xml:space="preserve">In eo ſita eſt extenſio,
              <lb/>
            quam admitto, quæ erit reale quidpiam, non imaginarium,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">erit phyſice continua.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">373. </s>
            <s xml:space="preserve">At erit fortaſſe, qui dicet, ſublata extenſione abſolute
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0222-01" xlink:href="note-0222-01a" xml:space="preserve">Quomodo exi-
                <lb/>
              ſtat Geometria
                <lb/>
              ſublato continuo
                <lb/>
              actu exiſtente.</note>
            mathematica tolli omnem Geometriam. </s>
            <s xml:space="preserve">Reſpondeo, Geo-
              <lb/>
            metriam non tolli, quæ conſiderat relationes inter diſtantias,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">inter intervalla diſtantiis intercepta, quæ mente concipimus,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">per quam ex hypotheſibus quibuſdam concluſiones cum iis
              <lb/>
            connexas ex primis quibuſdam principiis deducimus. </s>
            <s xml:space="preserve">Tolli-
              <lb/>
            tur Geometria actu exiſtens, quatenus nulla linea, nulla ſuper-
              <lb/>
            ficies mathematice continua, nullum ſolidum mathematice con-
              <lb/>
            tinuum ego admitto inter ea, quæ exiſtunt; </s>
            <s xml:space="preserve">an autem inter
              <lb/>
            ea, quæ poſſunt exiſtere, habeantur, omnino ignoro. </s>
            <s xml:space="preserve">Sed a-
              <lb/>
            liquid ejuſmodi in communi etiam ſententia accidit. </s>
            <s xml:space="preserve">Nulla
              <lb/>
            exiſtit revera in Natura recta linea, nullus circulus, nulla el-
              <lb/>
            lipſis, nec in ejuſmodi lineis accurate talibus fit motus ullus,
              <lb/>
            cum omnium Planetarum, & </s>
            <s xml:space="preserve">Terræ in communi ſententia mo-
              <lb/>
            tus habeantur in curvis admodum complicatis, atque altiſſimis,
              <lb/>
            &</s>
            <s xml:space="preserve">, ut eſt admodum probabile, tranſcendentibus. </s>
            <s xml:space="preserve">Nec vero
              <lb/>
            in magnis corporibus ullam habemus ſuperficiem accurate pla-
              <lb/>
            nam, & </s>
            <s xml:space="preserve">continuam, aut ſphæricam, aut cujuſvis e curvis, quas
              <lb/>
            Geometræ contemplantur, & </s>
            <s xml:space="preserve">plerique ex iis ipſis, qui ſolida
              <lb/>
            volunt elementa, ſimplices ejuſmodi figuras ne in ipſis quidem
              <lb/>
            elementis admittent.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">374. </s>
            <s xml:space="preserve">Quamobrem Geometria tota imaginaria eſt, & </s>
            <s xml:space="preserve">idea-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0222-02" xlink:href="note-0222-02a" xml:space="preserve">Quid in ea
                <lb/>
              imagina rium,</note>
            lis, ſed propoſitiones hypotheticæ, quæ inde </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>