Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
111
111
112
112
113
113
114
114
115
115
116
116
117
117
118
118
119
119
120
120
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.010190">
                <pb pagenum="576" xlink:href="016/01/223.jpg"/>
              pars D, vaſi intruditur A ſolida eſt, ſceptrum
                <lb/>
              aliud, in quo anguſtum foramen, ex quo in
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.223.1.jpg" xlink:href="016/01/223/1.jpg" number="86"/>
                <lb/>
              B canalem tranſuerſum defertur
                <lb/>
              vinum: in B fiſtula alia intundi­
                <lb/>
              tur oſculo F, excipiente vinum
                <lb/>
              ex anguſto foramine C, atque
                <lb/>
              emittente inferiùs per G fora­
                <lb/>
              men, & ob obliquitatem abſque impetu,
                <lb/>
              cùm ergo circumagitur F, vt non ſit oſcu­
                <lb/>
              lum è regione foraminis C, nihil prorſus
                <lb/>
              effluit, quoniam fiſtula EFG arctè in trudi­
                <lb/>
              tur ipſi B.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1433"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010191">
                <margin.target id="marg1430"/>
              Vt vinum
                <lb/>
              non aceſcat.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010192">Vt odor mu­
                <lb/>
              cidus à vino
                <lb/>
              & vaſe tol
                <lb/>
              latur.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010193">
                <margin.target id="marg1431"/>
              Vt muſtum
                <lb/>
              dulce toto
                <lb/>
              anno ma­
                <lb/>
              neat.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010194">
                <margin.target id="marg1432"/>
              Vinorum dif­
                <lb/>
              ferentiæ, &
                <lb/>
              præſtantia.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010195">
                <margin.target id="marg1433"/>
              Vaſa vina­
                <lb/>
              ria quomodo
                <lb/>
              picentur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010196">De vaſis autem quomodo picentur: li­
                <lb/>
              quata pix effunditur in vtres, & ita agitan­
                <lb/>
              tur, vt vndique hæreat: inde addito iridis
                <lb/>
              Illiricæ libram vnam: croci, & ligni aloës
                <lb/>
              ſingulorum vnciam cum dimidia, hyſſopi,
                <lb/>
              nardíque ſingulorum pondo duo, ſeu libras:
                <arrow.to.target n="marg1434"/>
                <lb/>
              nam pondo: & libra idem ſunt: antequam
                <lb/>
              igitur refrigeretur pix, & congeletur, addere
                <lb/>
              oportet, vt hæreant pici, non tamen dum
                <lb/>
              adhuc feruet, vrerentur enim. </s>
              <s id="s.010197">Hæc aroma­
                <lb/>
              tum quantitas in vas decem amphorarum
                <lb/>
              imponi debet: eſt autem amphora triginta
                <lb/>
              quinque noſtris menſuris continens, octó­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1435"/>
                <lb/>
              que amphoræ tribus brentis noſtris fermè
                <lb/>
              æquantur. </s>
              <s id="s.010198">Continet enim amphora octua­
                <lb/>
              ginta vnam libram vini in pondere: fit pi­
                <lb/>
              catio ſingulis annis, aut ſaltem alternis: vi­
                <lb/>
              náque quæ in vaſe imponuntur picato, ni
                <lb/>
              potentia fuerint, in vappam tranſeunt: ob
                <lb/>
              id in noſtris regionibus, non picantur vaſa.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1436"/>
                <lb/>
              Quum autem vina perturbantur, antequàm
                <lb/>
              ex toto pereant, hoc vtaris, tametſi ſuperiùs
                <lb/>
              multa me dixiſſe meminerim, auxilio. </s>
              <s id="s.010199">Oua
                <lb/>
              duo, vel etiam plura, ſi rubrum ſit vinum:
                <lb/>
              cum luteo, ſi album: è candido ſolùm, lapi­
                <lb/>
              dum fluminis contritorum partes tres, ſalis
                <lb/>
              tenuiſſimè triti partes duas, miſce per tres
                <lb/>
              dies quinquies, aut etiam frequentiùs die­
                <lb/>
              bus ſingulis agitando, nec priùs in vas pu­
                <lb/>
              rum tranſtuliſſe ipſum opus eſt: hoc ſi quid
                <lb/>
              ſpei relictum eſt, curat. </s>
              <s id="s.010200">Nam luteum cum
                <lb/>
              fæce conuenit, album cum vino. </s>
              <s id="s.010201">Alij cal­
                <lb/>
              cem, & arenam, ſalis, & lapidum loco, cum
                <lb/>
              albumine iungunt. </s>
              <s id="s.010202">Melius etiam fit, ſi mellis
                <lb/>
              quantum ſalis addatur: hæc enim tria, mel,
                <lb/>
              oua, & ſal, omnes purgant liquores: lapis
                <lb/>
              autem ad trahendum infrà plurimùm iuuat.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010203">Ceraſa etiam acida immiſſa certo experi­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1437"/>
                <lb/>
              mento, dum feruere cogunt, clarant. </s>
              <s id="s.010204">In vino
                <lb/>
              autem ſeruabis toto anno ficus recentes hoc
                <lb/>
              modo: Decerptas abſque aqua, & rore in
                <lb/>
              vaſe nouo figulino ita colloca, ne ſe tangant:
                <lb/>
              ſit autem vas quadratum ipſum ſuprà dili­
                <lb/>
              genter operculo occluſum, vino vt innatet,
                <lb/>
              quòd ex aëre intùs contento continget, im­
                <lb/>
              ponito: tandiu enim ſeruabuntur ficus,
                <lb/>
              quandiu vinum manebit incorruptum. </s>
              <s id="s.010205">Ma­
                <lb/>
              nifeſtum eſt autem, quòd vas tenue eſſe
                <lb/>
              oporteat, vt vini, quod tenue eſt, ſeruare ficus
                <lb/>
              poſſit: nam humido vini, ne ſiccentur prohi­
                <lb/>
              betur: idem humidum quum putredini ob­
                <lb/>
              noxium non ſit, ne putreſcant, prohibet, ſi­
                <lb/>
              quidem (vt dixi
                <emph type="italics"/>
              )
                <emph.end type="italics"/>
              vinum incorruptum ſuppo­
                <lb/>
              nimus. </s>
              <s id="s.010206">Quòd ſi ex arbore per hyemem de­
                <lb/>
              cerpere propoſitum ſit priores fructus, dum
                <lb/>
              parui ſunt, excutito. </s>
              <s id="s.010207">Suboriuntur enim alij,
                <lb/>
              quoniam ficus florem non edit. </s>
              <s id="s.010208">Mala autem
                <lb/>
              punica, & cotonea, tum alia multa eius ge­
                <lb/>
              neris ſeruantur, aut gypſo illita, aut creta:
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1438"/>
                <lb/>
              nam quum in loco frigido ſeruantur, frigi­
                <lb/>
              ditate, & ſiccitate incorrupta manent. </s>
              <s id="s.010209">Alij
                <lb/>
              antequam omninò ad perfectam veniant
                <lb/>
              maturitatem, imponunt ea hærentia arbori
                <lb/>
              fictilibus vaſis, vt vaſa ex arbore pendeant,
                <lb/>
              diligentérque alligant: vaſis os cum ramo
                <lb/>
              arboris, ne aër ingredi poſſit, ſicque ſi­
                <lb/>
              nunt. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010210">
                <margin.target id="marg1434"/>
              Pondo, & li­
                <lb/>
              bra
                <expan abbr="idẽ">idem</expan>
              ſunt.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010211">
                <margin.target id="marg1435"/>
              Amphoræ ca­
                <lb/>
              pacitas.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010212">
                <margin.target id="marg1436"/>
              Ad vina per­
                <lb/>
              turbata re­
                <lb/>
              ficienda.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010213">
                <margin.target id="marg1437"/>
              Vt ficus re­
                <lb/>
              centes
                <expan abbr="ſeruẽ-tur">ſeruen­
                  <lb/>
                tur</expan>
              toto an­
                <lb/>
              no.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010214">
                <margin.target id="marg1438"/>
              Mala punica
                <lb/>
              quomodo ſer­
                <lb/>
              uentur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010215">Si verò mala punica ſpontè aperiantur,
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1439"/>
                <lb/>
              lapides tres magni, ac è fluminis alueo ſum­
                <lb/>
              pti, ſuppoſitíque radicibus: vel ſcilla propè
                <lb/>
              plantata prohibebit. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010216">
                <margin.target id="marg1439"/>
              Vt mala pu­
                <lb/>
              nica non ape­
                <lb/>
              riantur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010217">Eadem ſemina omnia ab animalibus ero­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1440"/>
                <lb/>
              dentibus tuetur: illa enim acrem odorem
                <lb/>
              eius refugiunt. </s>
              <s id="s.010218">Succus quoque ſemper viui
                <lb/>
              ſi in eo infundantur ſemina, quæ ſerere vo­
                <lb/>
              lueris, corrupta ea ſeruat: nam animalia par­
                <lb/>
              ua, tum volucres odorem illius, quòd frigi­
                <lb/>
              diſſima ſit herba, velut noxium refugiunt.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010219">Vt verò fructus habeas præcoces, irriga ſæ­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1441"/>
                <lb/>
              pè calida aqua, Soli expone, ſtercore colum­
                <lb/>
              bino, equinóque foue, aut calce, quæ illam
                <lb/>
              admittunt, vt ceraſia, & inutiles ramos ſen­
                <lb/>
              ſim ac inutilia quæque præcide. </s>
              <s id="s.010220">At ſi ſero­
                <lb/>
              tina velis, contraria ratione ages in vmbra,
                <lb/>
              & multis operta foliis ſinito, præcidito iam
                <lb/>
              natos fructus cum ramis antequam mature­
                <lb/>
              ſcant, denuò enim florebunt, & alios fructus
                <lb/>
              mittent: quos vt ad maturitatem deducas,
                <lb/>
              hyeme vaſis fictilibus, quæ ex arbore pen­
                <lb/>
              deant, includito. </s>
              <s id="s.010221">Si verò omninò ſterilis
                <lb/>
              planta ſit, Ariſtoteles conſulit, vt diuiſa
                <lb/>
              radice lapis immittatur. </s>
              <s id="s.010222">Nam ſi denſus ſit
                <lb/>
              cortex, temperato calore fructifera red­
                <lb/>
              ditur. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010223">
                <margin.target id="marg1440"/>
              Ne ſemina
                <lb/>
              lædantur ab
                <lb/>
              animalibus.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010224">
                <margin.target id="marg1441"/>
              Vt fructus
                <lb/>
              habeas præ­
                <lb/>
              coces.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010225">Vt fructus
                <lb/>
              habeas ſero­
                <lb/>
              tinos.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010226">Platæ ſteriles
                <lb/>
              quomodo
                <lb/>
              fructiſeræ
                <lb/>
              reddantur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010227">Lib. 1. de
                <lb/>
              plant. </s>
              <s id="s.010228">in fine.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010229">Quòd ſi putreſcant fructus in arbore, aut
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1442"/>
                <lb/>
              animalia innaſcantur, hoc ex humido abun­
                <lb/>
              dante euenit, itáque arborem ab imo per­
                <lb/>
              fora, vt inuicem venæ ſectionis habeat: erum­
                <lb/>
              pet enim quicquid eſt ſuperflui humoris: aut
                <lb/>
              ignium clauum ibidem infige: cauterij enim
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1443"/>
                <lb/>
              locum hoc auxilium obtinet. </s>
              <s id="s.010230">Putreſcunt au­
                <lb/>
              tem facilè ceraſa, cùm ex arbore oriantur:
                <lb/>
              difficulter fraga, cucumeres, pepones quam­
                <lb/>
              vis herbacei. </s>
              <s id="s.010231">At contrà ex arboreis punica,
                <lb/>
              meſpila, ſorba, cotonea ſero, quòd ſint acida,
                <lb/>
              vel acerba. </s>
              <s id="s.010232">Auellanæ etiam nuces, celeriter
                <lb/>
              vermem gignunt, tametſi non horarij fru­
                <lb/>
              ctus ſint. </s>
              <s id="s.010233">Ponticæ nequaquam, nec ficus,
                <lb/>
              quamuis inter horarios numerari merea­
                <lb/>
              mur. </s>
              <s id="s.010234">Cauſa autem putredinis, humidum, pin­
                <lb/>
              gue, crudum: in arboribus humidum, pingue,
                <lb/>
              ſed non in omnibus concoctum: indico eſt,
                <lb/>
              quòd ceraſa præcioſa ſunt, vuæ & ficus ſe­
                <lb/>
              rotina. </s>
              <s id="s.010235">Ponticæ nuces, oleum copioſum, vt
                <lb/>
              ſemina mittunt: herbacei igitur fructus
                <lb/>
              omnes valdè crudi. </s>
              <s id="s.010236">Defluentibus autem an­
                <lb/>
              te tempus fructibus, lamina plumbi circum­
                <lb/>
              ligata trunco retinebit: quoniam copioſius
                <lb/>
              humidum tranſire non patitur. </s>
              <s id="s.010237">Hoc igitur
                <lb/>
              in arboribus, quæ corticæ, non medulla
                <lb/>
              aluntur, præcipuum eſt. </s>
              <s id="s.010238">Aluntur pleræque
                <lb/>
              vtroque modo: nam ſi vel cortex aliqua in
                <lb/>
              parte circumquaque tollatur, aut medulla
                <lb/>
              tota extrahatur, omnes fermè arbores fru­
                <lb/>
              ctiferæ præſertim intereunt: aliæ quidem
                <lb/>
              è cortice ſeriùs, vt ficus: aliæ à medulla </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>