1biè ſuccedere debent; nempe vbi ſuprema portio annuli versùs Boream, ima
versùs Auſtrum accedit, hæc infra imam globi deſcendit, illa ſupra ſum
mam attollitur, explicantur lacunæ, vmbra, ſeu niger ille tractus à radiis ſo
laribus in planum annuli liberè appulſis expungitur; vbi verò ſuprema an
nuli ad Auſtrum, ima ad Boream deflectit, ſuprema globi portio ſupra ſum
mam annuli, infima infra infimam extat, contrahuntur lacunæ, & vmbra
projecta, ſecundùm nigrum tractum, planum annuli ſecat.
versùs Auſtrum accedit, hæc infra imam globi deſcendit, illa ſupra ſum
mam attollitur, explicantur lacunæ, vmbra, ſeu niger ille tractus à radiis ſo
laribus in planum annuli liberè appulſis expungitur; vbi verò ſuprema an
nuli ad Auſtrum, ima ad Boream deflectit, ſuprema globi portio ſupra ſum
mam annuli, infima infra infimam extat, contrahuntur lacunæ, & vmbra
projecta, ſecundùm nigrum tractum, planum annuli ſecat.
Hujus porrò nutationis, ſeu tremulæ Librationis annuli cauſa in prom
ptu eſt; nempe cum ea vi polleat annuli planum, qua prædictum paralleliſ
mum cum Æquatoris plano retineat, in toto illo declinationis tractu, tum
versùs Auſtrum, tum versùs boream, continuum niſum exerit, ad hunc fi
nem obtinendum; idque motu quodam accelerato, cujus perfectam analo
giam habemus in funependulis, in chordis pulſatis, in reciproco Planetarum
motu ab Apogæo ad Perigæum, &c. Quo fit, vt terminum illum, ad quem
tendit, ſemper excedat, eatque ſemper, redeátque viciſſim, vt videre eſt in
exemplis ſupra indicatis.
ptu eſt; nempe cum ea vi polleat annuli planum, qua prædictum paralleliſ
mum cum Æquatoris plano retineat, in toto illo declinationis tractu, tum
versùs Auſtrum, tum versùs boream, continuum niſum exerit, ad hunc fi
nem obtinendum; idque motu quodam accelerato, cujus perfectam analo
giam habemus in funependulis, in chordis pulſatis, in reciproco Planetarum
motu ab Apogæo ad Perigæum, &c. Quo fit, vt terminum illum, ad quem
tendit, ſemper excedat, eatque ſemper, redeátque viciſſim, vt videre eſt in
exemplis ſupra indicatis.
Cur verò hæc Libratio, ſeu nutatio fiat circa majorem Diametrum ap
parentis ellipſeos, ſatis manifeſtum eſt; cum hæc Diameter lineam mo
tus annuli dirigat, ac proinde eidem parallela eſſe debeat; cujus rei analo
giam habemus in omnibus aliis mobilibus planis; ſic enim totum annuli
planum eidem lineæ parallelum manet, juxta commune principium do
ctrinæ motuum, cujus mentionem feci in Dialogis, quo fit, vt mobile ſuo
nutui relictum, eo motu moveatur, quo faciliùs moveri poteſt.
parentis ellipſeos, ſatis manifeſtum eſt; cum hæc Diameter lineam mo
tus annuli dirigat, ac proinde eidem parallela eſſe debeat; cujus rei analo
giam habemus in omnibus aliis mobilibus planis; ſic enim totum annuli
planum eidem lineæ parallelum manet, juxta commune principium do
ctrinæ motuum, cujus mentionem feci in Dialogis, quo fit, vt mobile ſuo
nutui relictum, eo motu moveatur, quo faciliùs moveri poteſt.
Inde autem perſpicua ratio ducitur hujus paralleliſmi, nempe planum il
lud parallelum eſſe debet plano illius circuli, in quo movetur, juxta prædi
ctum principium; ſed movetur in circulo diurno, parallelo ſcilicet Æquato
ris plano, quid mirum igitur, ſi planum annuli Æquatoris plano paralle
lum ſit: & verò inde facilis ratio ducitur, propter quam Deus Naturæ Au
tor planum illud annuli, in dicto ſitu, circa Saturni globum collocavit, ni
mirum vt viſibile argumentum oculis mortalium, fideli Teleſcopio inſtru
ctis ſubjiceret, contra terræ motum; nempe in eo circulo dictus annulus
movetur, cujus plano planum annuli parallelum eſt; cum igitur parallelum
ſit plano circuli diurni, & planum hujus, plano Æquatoris, in circulo diurno
prædictus annulus movetur, non verò in Ecliptica; vnde Terræ globum quieſ
cere, neceſſe eſt: tanti momenti fuerit, falſam illam hypotheſim deſtruere, vt
Divina Providentia, eam dedocere, & illius falſitatem viſibili argumento
Mortalibus demonſtrare dignata ſit; non eſt igitur, quod aliqui dicant, præ
dictum annulum commentitium eſſe, nullo vſu, commodo & fine in cœlis
deſcriptum; cum Deus illum, ad finem adeò nobilem & penè neceſſarium
condiderit, & in eo ſitu collocârit; nimirum ad errorem illum de terræ mo
tu multorum animis tam altè inſitum, penitùs abolendum; vnde non dubi
to, quin aliqui dicturi ſint, majorem illam Diametrum apparentis ellipſeos
plano Æquatoris, id eſt, tangenti circuli diurni punctum, in quo Saturni
globus ſitus eſt parallelam non eſſe: ſed noſtris, oculis credimus, inſigni
Teleſcopio inſtructis; acto enim tranſverſo filo non procul à lente oculari,
lud parallelum eſſe debet plano illius circuli, in quo movetur, juxta prædi
ctum principium; ſed movetur in circulo diurno, parallelo ſcilicet Æquato
ris plano, quid mirum igitur, ſi planum annuli Æquatoris plano paralle
lum ſit: & verò inde facilis ratio ducitur, propter quam Deus Naturæ Au
tor planum illud annuli, in dicto ſitu, circa Saturni globum collocavit, ni
mirum vt viſibile argumentum oculis mortalium, fideli Teleſcopio inſtru
ctis ſubjiceret, contra terræ motum; nempe in eo circulo dictus annulus
movetur, cujus plano planum annuli parallelum eſt; cum igitur parallelum
ſit plano circuli diurni, & planum hujus, plano Æquatoris, in circulo diurno
prædictus annulus movetur, non verò in Ecliptica; vnde Terræ globum quieſ
cere, neceſſe eſt: tanti momenti fuerit, falſam illam hypotheſim deſtruere, vt
Divina Providentia, eam dedocere, & illius falſitatem viſibili argumento
Mortalibus demonſtrare dignata ſit; non eſt igitur, quod aliqui dicant, præ
dictum annulum commentitium eſſe, nullo vſu, commodo & fine in cœlis
deſcriptum; cum Deus illum, ad finem adeò nobilem & penè neceſſarium
condiderit, & in eo ſitu collocârit; nimirum ad errorem illum de terræ mo
tu multorum animis tam altè inſitum, penitùs abolendum; vnde non dubi
to, quin aliqui dicturi ſint, majorem illam Diametrum apparentis ellipſeos
plano Æquatoris, id eſt, tangenti circuli diurni punctum, in quo Saturni
globus ſitus eſt parallelam non eſſe: ſed noſtris, oculis credimus, inſigni
Teleſcopio inſtructis; acto enim tranſverſo filo non procul à lente oculari,