Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
221
221 (169)
222
222 (170)
223
223 (171)
224
224 (172)
225
225 (173)
226
226 (174)
227
227 (175)
228
228 (176)
229
229 (177)
230
230 (178)
< >
page |< < (171) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="171" file="0223" n="223" rhead="PARS TERTIA."/>
            ſunt veræ, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſi exiſtant conditiones ab illa aſſumptæ, exiſtent
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0223-01" xlink:href="note-0223-01a" xml:space="preserve">quid reale: e.
                <lb/>
              legans analogia
                <lb/>
              loci cum tem-
                <lb/>
              pore in ordine
                <lb/>
              ad æqualitatis
                <lb/>
              menſuras.</note>
            utique & </s>
            <s xml:space="preserve">conditionata inde eruta, ac relationes inter diſtantias
              <lb/>
            punctorum imaginarias ope Geometriæ ex certis conditioni-
              <lb/>
            bus deductæ, ſemper erunt reales, & </s>
            <s xml:space="preserve">tales, quales eas invenit
              <lb/>
            Geometria, ubi illæ ipſæ conditiones in realibus punctorum
              <lb/>
            diſtantiis exiſtant. </s>
            <s xml:space="preserve">Ceterum ubi de realibus diſtantiis agitur,
              <lb/>
            nec illud in ſenſu phyſico eſt verum, ubi punctum interiacet
              <lb/>
            aliis binis in eadem recta poſitis, a quibus æque diſtet, binas
              <lb/>
            illas diſtantias fore partes diſtantiæ punctorum extremorum
              <lb/>
            juxta ea quæ diximus num. </s>
            <s xml:space="preserve">67. </s>
            <s xml:space="preserve">Phyſice diſtantia puncti primi
              <lb/>
            a ſecundo conſtituitur per puncta ipſa, & </s>
            <s xml:space="preserve">binos reales ipſorum
              <lb/>
            exiſtendi modos, ita & </s>
            <s xml:space="preserve">diſtantia ſecundi a tertio; </s>
            <s xml:space="preserve">quorum ſum-
              <lb/>
            ma continet omnia tria puncta cum tribus exiſtendi modis,
              <lb/>
            dum diſtantia primi a tertio conſtituitur per ſola duo puncta
              <lb/>
            extrema, & </s>
            <s xml:space="preserve">duos ipſorum exiſtendi modos, quæ ablato inter-
              <lb/>
            medio reali puncto manet prorſus eadem. </s>
            <s xml:space="preserve">Illæ duæ ſunt par-
              <lb/>
            tes illius tertiæ tantummodo in imaginario, & </s>
            <s xml:space="preserve">geometrico ſta-
              <lb/>
            tu, qui concipit indefinite omnes poſſibiles intermedios exi-
              <lb/>
            ſtendi modos locales, & </s>
            <s xml:space="preserve">per eam cognitionem abſtractam con-
              <lb/>
            cipit continua intervalla, ac eorum partes aſſignat, & </s>
            <s xml:space="preserve">ope e-
              <lb/>
            juſmodi conceptuum ratiocinationes inſtituit ab aſſumptis con-
              <lb/>
            ditionibus petitas, quæ, ubi demum ad aliquod reale deducunt,
              <lb/>
            non niſi ad verum poſſint deducere, ſed quod verum ſit tan-
              <lb/>
            tummodo, ſi rite intelligantur termini, & </s>
            <s xml:space="preserve">explicentur. </s>
            <s xml:space="preserve">Sic
              <lb/>
            quod aliqua diſtantia duorum punctorum ſit æqualis diſtantiæ
              <lb/>
            aliorum duorum, ſitum eſt in ipſa natura illorum modorum,
              <lb/>
            quibus exiſtunt, non in eo, quod illi modi, qui eam indivi-
              <lb/>
            duam diſtantiam conſtituunt, transferri poſſint, ut congruant.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">Eodem pacto relatio duplæ, vel triplæ diſtantiæ habetur im-
              <lb/>
            mediate in ipſa eſſentia, & </s>
            <s xml:space="preserve">natura illorum modorum. </s>
            <s xml:space="preserve">Vel
              <lb/>
            ſi potius velimus illam referre ad diſtantiam æqualem; </s>
            <s xml:space="preserve">dici po-
              <lb/>
            terit, eam eſſe duplam alterius, quæ talis ſit, ut ſi alteri ex
              <lb/>
            alterius punctis ponatur tertium novum ad æqualem diſtantiam
              <lb/>
            ex parte altera; </s>
            <s xml:space="preserve">diſtantia nova hujus tertii a primo ſit æqualis
              <lb/>
            illi, quæ d
              <unsure/>
            uplæ nomen habet, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſic de reliquis, ubi ad rea-
              <lb/>
            lem ſtatum tranſitur. </s>
            <s xml:space="preserve">Neque enim in ſtatu reali haberi poteſt uſ-
              <lb/>
            quam congruentia duarum magnitudinum in extenſione, ut ha-
              <lb/>
            beri nec in tempore poteſt unquam; </s>
            <s xml:space="preserve">adeoque nec æqualitas per
              <lb/>
            congruentiam in ſtatu reali haberi poteſt, nec ratio dupla per
              <lb/>
            partium æqualitatem. </s>
            <s xml:space="preserve">Ubi decempeda transfertur ex uno loco
              <lb/>
            in alium, ſuccedunt alii, atque alii punctorum extremorum e-
              <lb/>
            xiſtendi modi, qui relationes inducunt diſtantiarum ad ſenſum
              <lb/>
            æqualium: </s>
            <s xml:space="preserve">ea æqualitas a nobis ſupponitur ex cauſis, nimirum
              <lb/>
            ex mutuo nexu per vires mutuas, uti hora hodierna ope egre-
              <lb/>
            gii horologii comparatur cum heſterna, itidem æqualitate ſup-
              <lb/>
            poſita ex cauſis, ſed loco ſuo divelli, & </s>
            <s xml:space="preserve">ex uno die in alterum
              <lb/>
            hora eadem traduci nequaquam poteſt. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum hæc omnia
              <lb/>
            ad Metaphyſicam potius pertinent, & </s>
            <s xml:space="preserve">ea fuſius cum </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>