Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
221 169
222 170
223 171
224 172
225 173
226 174
227 175
228 176
229 177
230 178
231 179
232 180
233 181
234 182
235 183
236 184
237 185
238 186
239 187
240 188
241 189
242 190
243 191
244 192
245 193
246 194
247 195
248 196
249 197
250 198
< >
page |< < (172) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="172" file="0224" n="224" rhead="THEORIÆ"/>
            loci, ac temporis relationibus perſecutus ſum in memoratis diſ-
              <lb/>
            ſertationibus, quas hic in fine ſubjicio.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">375. </s>
            <s xml:space="preserve">Ex extenſione oritur figurabilitas, cum qua connecti-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0224-01" xlink:href="note-0224-01a" xml:space="preserve">Figurabilitas
                <lb/>
              orta ab exten-
                <lb/>
              ſione: quid ſit
                <lb/>
              figura, & quam
                <lb/>
              vaga, & incerta
                <lb/>
              f
                <unsure/>
              it ejus idea et-
                <lb/>
              iam in commu-
                <lb/>
              ni ſententia.</note>
            tur moles, & </s>
            <s xml:space="preserve">deſitas ſuppoſita maſſa. </s>
            <s xml:space="preserve">Quoniam puncta di-
              <lb/>
            ſperguntur per ſpatium extenſum in longum, latum, & </s>
            <s xml:space="preserve">pro-
              <lb/>
            fundum; </s>
            <s xml:space="preserve">ſpatium, per quod extenduntur, habet ſuos terminos,
              <lb/>
            a quibus figura pendet. </s>
            <s xml:space="preserve">Porro figuram determinatam ab ipſa
              <lb/>
            natura, & </s>
            <s xml:space="preserve">exiſtentem in re, poſſunt agnoſcere tantummodo in
              <lb/>
            elementis ii, qui admittunt elementa ipſa ſolida, atque com-
              <lb/>
            pacta, & </s>
            <s xml:space="preserve">continua, & </s>
            <s xml:space="preserve">qui ab inextenſis extenſum continuum
              <lb/>
            componi poſſe arbitrantur, ubi nimirum tota illa materia ſu-
              <lb/>
            perficie continua quadam terminetur. </s>
            <s xml:space="preserve">Ceterum in corporibus
              <lb/>
            hiſce, quæ nobis ſub ſenſum cadunt, idea figuræ, quæ vi-
              <lb/>
            detur maxime diſtincta, eſt admodum vaga, & </s>
            <s xml:space="preserve">indefinita, quod
              <lb/>
            quidem diligenter expoſui agens ſuperiore anno de figura Tel-
              <lb/>
            luris in diſſertatione inſerta poſtremo Bononienſium Actorum
              <lb/>
            tomo, in qua continetur Synopſis mei operis de Expeditione
              <lb/>
            Litteraria per Pontificiam ditionem, ubi ſic habeo: </s>
            <s xml:space="preserve">Inprimis hoc
              <lb/>
            ipſum nomen figuræ terreſtris, quod certam quandam, ac deter-
              <lb/>
            minatam ſignificationem videtur habere, habet illam quidem ad-
              <lb/>
            modum incertam, & </s>
            <s xml:space="preserve">vagam. </s>
            <s xml:space="preserve">Superficies illa, quæ maria, & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            lacus, & </s>
            <s xml:space="preserve">fluvios, ac montes, & </s>
            <s xml:space="preserve">campos, valleſque terminat,
              <lb/>
            eſt illa quidem admodum, nobis ſaltem, irregularis, & </s>
            <s xml:space="preserve">vero et-
              <lb/>
            iam inſtabilis: </s>
            <s xml:space="preserve">mutatur enim quovis utcunque minimo undarum,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">glebarum motu, nec de bac Telluris figura agunt, qui in fi-
              <lb/>
            guram Telluris inquirunt: </s>
            <s xml:space="preserve">aliam ipſi ſubſtituunt, quæ regula-
              <lb/>
            ris quodammodo ſit, ſit autem illi priori proxima, quæ n imirum
              <lb/>
            abraſis haberetur montibus, collibuſque, vallibus vero oppletis.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">At bæc iterum terreſtris figuræ notio vaga admodum eſt, & </s>
            <s xml:space="preserve">in-
              <lb/>
            certa. </s>
            <s xml:space="preserve">Uti enim infinita ſunt curvarum regularium genera, quæ
              <lb/>
            per datum datorum punctorum numerum tranſire poſſint, ita infi-
              <lb/>
            nita ſunt genera c
              <unsure/>
            urvarum ſuperficierum, quæ Tellurem ita am-
              <lb/>
            bire poſſint, atque concludere, ut vel omnes, vel datos contin-
              <lb/>
            gant in datis punctis montes, colleſque, vel ſi per medios tranſi-
              <lb/>
            re colles, ac montes debeat ſuperficies quædam ita, ut regularis
              <lb/>
            ſit, & </s>
            <s xml:space="preserve">tantundem materiæ concludat extra, quantum vacui ae-
              <lb/>
            ris infra ſeſe
              <unsure/>
            concludat uſque ad veram banc nobis irregularem
              <lb/>
            Telluris ſuperficiem, quam intuemur: </s>
            <s xml:space="preserve">infinitæ itidem, & </s>
            <s xml:space="preserve">a ſe in-
              <lb/>
            vicem diverſæ admodum ſuperficies baberi poſſunt, quæ problema-
              <lb/>
            ti ſatisfaciant, atque eæ ejuſmodi etiam, ut nullam, quæ ſenſu
              <lb/>
            percipi poſſit, præ ſe ferant gibboſitatem, quæ ipſa vox non ita
              <lb/>
            determinatam continet ideam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">376. </s>
            <s xml:space="preserve">Hæc ego ibi de Telluris figura, quæ omnino pertinent
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0224-02" xlink:href="note-0224-02a" xml:space="preserve">Quanto magis
                <lb/>
              in hac Theoria.</note>
            ad figuram corporis cujuſcunque in communi etiam ſententia
              <lb/>
            de continua extenſione materiæ: </s>
            <s xml:space="preserve">nam omnium fere corporum
              <lb/>
            ſuperficies hic apud nos utique multo magis ſcabræ ſunt pro
              <lb/>
            ratione ſuæ magnitudinis, quam Terra pro ratione magnitu-
              <lb/>
            dinis ſuæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">vacuitates internas habent quamplurimas. </s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>