224204GNOMONICES
que ad meridiem.
Igitur eadem hora.
3.
inæqualis incidet in horam 7.
Min.
40.
à proxima media nocte.
Hoc artificio horam temporalem, ſiue inæqualẽ deprehendemus quocunque tempore propoſito, ad quam-
cunque latitudinem.
Hoc artificio horam temporalem, ſiue inæqualẽ deprehendemus quocunque tempore propoſito, ad quam-
cunque latitudinem.
DE HOROLOGIIS VERTICALIBVS.
PROBLEMA 13. PROPOSITIO 13.
PROBLEMA 13. PROPOSITIO 13.
HOROLOGIVM Aſtronomicum Verticale conſtituere.
1110 Hoc eſt, lineas horarum à meridie, vel media nocte in plano, quod
Verticali circulo ęquidiſtat, deſcribere.
1110 Hoc eſt, lineas horarum à meridie, vel media nocte in plano, quod
Verticali circulo ęquidiſtat, deſcribere.
SIT rurſus, vt in propoſ.
1.
huius libri, portio Analemmatis A B C, hoc eſt, Meridiani ſemi-
22Deſcriptio ho-
rologii Aſtrono
mi@i Verticalis. circulus ſit A B C, cuius centrum D; communis ſectio ipſius & Horizontis, B C; communis ſe-
155[Figure 155]
ctio eiuſdem &
Verticalis, A D;
com-
munis ſectio eiuſdem & Aequatoris,
F D; axis mundi E D. Productis autẽ
rectis F D, E D, ad partes D, ſumatur
3320 in recta B C, ſtylo horologij futuri,
cuiuſcunque magnitudinis datus fue-
rit, æqualis recta D G, ex vtraque par-
te. Et per G, agatur ipſi A D, parallela
H I, ſecans E D, & F D, in H, I. Si igi-
tur per A D, duci intelligatur Vertica
lis circulus propriè dictus, & per H I,
planũ horologii illi Verticali æquidi-
ſtans; cum & Meridianus, & Horizon
ad dictum Verticalẽ rectus ſit, erit ad
4430 eundem communis illorẽ ſectio BC,
5519. vndec. perpendicularis, atque adeo & ad pla-
num horologii per H I, ductum Ver-
ticali parallelum, ex demonſtratis à
nobis ad propoſ. 14. lib. 11. Euclidis,
perpendicularis erit. Erit ergo H I, in
plano horologii linea meridiana, vel
horæ 12. nempe cõmunis ſectio Me-
ridiani, & plani horologii. Eſt enim
recta H I, in plano rectarum H D, I D, hoc eſt, in plano Meridiani. D G, gnomon erit ad horologii
662. vndec.7740 planum rectus, ac proinde & ad H I, lineam Meridianam, per definitionem 3. lib. 11. Euclidis, per-
pendicularis, cuius vertex D, idem eſt, quod centrum mundi, ex propoſ. 2. ſuperioris lib. Locus
gnomonis punctum G, in linea meridiana diſtans à puncto H, in quo axis mundi plano horolo-
gii occurrit, & quod centrum horologii dicitur, interuallo G H, vel à puncto I, in quo planum
Aequatoris lineam meridianam ſecat, interuallo G I. Quæ omnia perſpicua ſunt, ſi Meridianus
proprium ſitum habere concipiatur, vt videlicet punctum E, in boream vergat, & F, in auſtrum.
Figuram autem ita cõſtructam appellabimus, doctrinæ cauſa, portionem Analemmatis, quemad-
modum & illam, quam ad initium propoſ. 1. huius lib. deſcripſimus, portionem Analemma-
tis vocauimus.
22Deſcriptio ho-
rologii Aſtrono
mi@i Verticalis. circulus ſit A B C, cuius centrum D; communis ſectio ipſius & Horizontis, B C; communis ſe-
munis ſectio eiuſdem & Aequatoris,
F D; axis mundi E D. Productis autẽ
rectis F D, E D, ad partes D, ſumatur
3320 in recta B C, ſtylo horologij futuri,
cuiuſcunque magnitudinis datus fue-
rit, æqualis recta D G, ex vtraque par-
te. Et per G, agatur ipſi A D, parallela
H I, ſecans E D, & F D, in H, I. Si igi-
tur per A D, duci intelligatur Vertica
lis circulus propriè dictus, & per H I,
planũ horologii illi Verticali æquidi-
ſtans; cum & Meridianus, & Horizon
ad dictum Verticalẽ rectus ſit, erit ad
4430 eundem communis illorẽ ſectio BC,
5519. vndec. perpendicularis, atque adeo & ad pla-
num horologii per H I, ductum Ver-
ticali parallelum, ex demonſtratis à
nobis ad propoſ. 14. lib. 11. Euclidis,
perpendicularis erit. Erit ergo H I, in
plano horologii linea meridiana, vel
horæ 12. nempe cõmunis ſectio Me-
ridiani, & plani horologii. Eſt enim
recta H I, in plano rectarum H D, I D, hoc eſt, in plano Meridiani. D G, gnomon erit ad horologii
662. vndec.7740 planum rectus, ac proinde & ad H I, lineam Meridianam, per definitionem 3. lib. 11. Euclidis, per-
pendicularis, cuius vertex D, idem eſt, quod centrum mundi, ex propoſ. 2. ſuperioris lib. Locus
gnomonis punctum G, in linea meridiana diſtans à puncto H, in quo axis mundi plano horolo-
gii occurrit, & quod centrum horologii dicitur, interuallo G H, vel à puncto I, in quo planum
Aequatoris lineam meridianam ſecat, interuallo G I. Quæ omnia perſpicua ſunt, ſi Meridianus
proprium ſitum habere concipiatur, vt videlicet punctum E, in boream vergat, & F, in auſtrum.
Figuram autem ita cõſtructam appellabimus, doctrinæ cauſa, portionem Analemmatis, quemad-
modum & illam, quam ad initium propoſ. 1. huius lib. deſcripſimus, portionem Analemma-
tis vocauimus.
IAM verò beneficio trianguli D H I, conficiemus horologium Verticale Aſtronomicum hoc
8850 modo. In lineam rectam H E, ductam vtcunque in plano, in quo horologium deſcribendum eſt,
transferatur recta H I, linea meridiana portionis Analemmatis, deorſum quidem à puncto H, ſi
horologium ad meridiem ſpectans ſit deſcribendum, ſurſum autem, ſi ſeptentrionale delinean-
dum ſit, vt ex portione Analemmatis patet. Nam planum horologii ad meridiem ſpectans, rece
dens nimirum à D, centro mundi ad partes poli Borealis E, ſecat Aequatorem F D, infra punctũ
H, in puncto I; planum verò horologii reſpiciens Septentrionem, recedens videlicet à D, centro
mundi ad partes auſtrales, ſecat eundem Aequatorem ſupra punctum H, in puncto I, & c. Deinde
ex recta H E, abſcindatur I E, rectæ D I, portionis Analemmatis æqualis: Et per I, educatur ad
H E, in plano horologii perpendicularis F K. Ex E, verò deſcribatur circulus cuiuſuis magnitu-
dinis, quo diuiſo in partes 24. æquales, initio facto à linea meridiana H E, producta, ducantur per
puncta diuiſionum, & centrum E, rectæ lineæ occultæ ſecantes rectam F K, in punctis, per
8850 modo. In lineam rectam H E, ductam vtcunque in plano, in quo horologium deſcribendum eſt,
transferatur recta H I, linea meridiana portionis Analemmatis, deorſum quidem à puncto H, ſi
horologium ad meridiem ſpectans ſit deſcribendum, ſurſum autem, ſi ſeptentrionale delinean-
dum ſit, vt ex portione Analemmatis patet. Nam planum horologii ad meridiem ſpectans, rece
dens nimirum à D, centro mundi ad partes poli Borealis E, ſecat Aequatorem F D, infra punctũ
H, in puncto I; planum verò horologii reſpiciens Septentrionem, recedens videlicet à D, centro
mundi ad partes auſtrales, ſecat eundem Aequatorem ſupra punctum H, in puncto I, & c. Deinde
ex recta H E, abſcindatur I E, rectæ D I, portionis Analemmatis æqualis: Et per I, educatur ad
H E, in plano horologii perpendicularis F K. Ex E, verò deſcribatur circulus cuiuſuis magnitu-
dinis, quo diuiſo in partes 24. æquales, initio facto à linea meridiana H E, producta, ducantur per
puncta diuiſionum, & centrum E, rectæ lineæ occultæ ſecantes rectam F K, in punctis, per