Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
151
151
152
152
153
153
154
154
155
155
156
156
157
157
158
158
159
159
160
160
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.010283">
                <pb pagenum="578" xlink:href="016/01/225.jpg"/>
              conferta ſunt: ac domeſtica florem habent
                <lb/>
              de uſis foliis, ac pinguibus, quò fit vt ob fo­
                <lb/>
              lio rum multitudinem odoratiores videan­
                <lb/>
              tur, ipſa verò ſpina craſſior, & rarior, &
                <lb/>
              minus acuta, tum verò ad ſaccharum con­
                <lb/>
              diendum, & ad aquam, flos ipſe melior, ob
                <lb/>
              pinguiorem ſubſtantiam.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1451"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010284">
                <margin.target id="marg1451"/>
              Flores quo­
                <lb/>
              modo toto
                <lb/>
              anno haberi
                <lb/>
              poſſint.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010285">Sed poſtquam in florum mentionem in­
                <lb/>
              cidimus, quonam pacto ex plantis, quæ
                <lb/>
              perpetuò virent, velut garyophylis, flores
                <lb/>
              toto anno haberi poſſint, quod in vrbe no­
                <lb/>
              ſtra faciunt, ſimiliter & fructus ex fructife­
                <lb/>
              ris, docendum eſt. </s>
              <s id="s.010286">Difficilius autem flores
                <lb/>
              fructibus habentur, quòd arbores, quæ per­
                <lb/>
              petuò virent, ſemper habeant fructus: vt
                <lb/>
              medica mala, narantia, limunia, cupreſſi, pi­
                <lb/>
              neæque. </s>
              <s id="s.010287">Flores igitur in his habentur, cùm
                <lb/>
              ſeruatæ plantæ loco calidiore, ita adoleſ­
                <lb/>
              cunt, vt ſub bruma robur, ac quaſi viridem
                <lb/>
              ætatem accipiant. </s>
              <s id="s.010288">Quælibet enim planta vi­
                <lb/>
              rili, aut potius virenti ſua ætate floret, etiam­
                <arrow.to.target n="marg1452"/>
                <lb/>
              ſi in hyemem illa incidat. </s>
              <s id="s.010289">Pinguntur etiam
                <lb/>
              folia, floréſque, vt expertus ſum, lacte ficus
                <lb/>
              primò, deinde cùm aruerit figura ſeu literæ
                <lb/>
              ſint, inſpergitur colos, aurive folia, & cot­
                <lb/>
              to deterguntur remanentibus literis, pictu­
                <lb/>
              rave. </s>
              <s id="s.010290">Sunt qui lacte omni fieri id poſſe af­
                <lb/>
              firment. </s>
              <s id="s.010291">Ex hoc manifeſtum eſt literas lacte
                <lb/>
              conſcriptas, licet per ſe legi nequeant, inſper­
                <lb/>
              ſo tamen polline carbonis, deterſóque cum
                <lb/>
              cotto, è veſtigio apparere. </s>
              <s id="s.010292">Pars enim pin­
                <lb/>
              guis lactis colores combibit, maximè au­
                <lb/>
              tem nigrum, ob diſcriminis magnitudinem:
                <lb/>
              aquea combibitur vt non ſinat colores dilui:
                <lb/>
              ob id lacte optimè, & papyro, & in cute li­
                <lb/>
              teræ ſcribuntur.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1453"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010293">
                <margin.target id="marg1452"/>
              Flores & fo­
                <lb/>
              lia quomodo
                <lb/>
              pingantur.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010294">
                <margin.target id="marg1453"/>
              Vt
                <expan abbr="apiũ">apium</expan>
              , vel
                <lb/>
              Porrum ma­
                <lb/>
              ximum naſ­
                <lb/>
              catur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010295">Olera verò radicéſque, vt magna habeas,
                <lb/>
              velut porros, apium, an eiuſcemodi multa
                <lb/>
              eiuſdem generis ſemina, plura in ſtercore
                <lb/>
              caprino ex cauato conde, ac planta, mirabe­
                <lb/>
              ríſque effectum: nam tenera germina ſimul
                <lb/>
              compreſſa ita naſcuntur, vt vnius vicem
                <expan abbr="plã-tæ">plan­
                  <lb/>
                tæ</expan>
              tantum referant: éſtque expertum.
                <arrow.to.target n="marg1454"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010296">
                <margin.target id="marg1454"/>
              Vt planta
                <lb/>
              naſcatur
                <expan abbr="">cum</expan>
                <lb/>
              pluribus ſa­
                <lb/>
              poribus
                <expan abbr="atq;">atque</expan>
                <lb/>
              odoribus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010297">Vt fractus &
                <lb/>
              olera pecu-
                <lb/>
              liarem
                <expan abbr="quã-dã">quan­
                  <lb/>
                dam</expan>
              vim ſor­
                <lb/>
              tiantur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010299">
                <expan abbr="Eadémq;">Eadémque</expan>
              ratione ſi ſemen lactucæ, erucæ,
                <lb/>
              apij, ozymi, porríque ſimul in eodem ſter­
                <lb/>
              core plantaueris, herba naſcetur, quæ porri,
                <lb/>
              lactucæ, erucæ, apij, ozymíque ſaporem &
                <lb/>
              odorem vnà referet. </s>
              <s id="s.010300">Si verò
                <expan abbr="colorẽ">colorem</expan>
              , odorem,
                <lb/>
              ſaporem, vimve theriacam, aut purgantem
                <lb/>
              plantarum fructibus, aut oleribus velis adii­
                <lb/>
              cere, ſemen antequam ſeres triduo in tali re
                <lb/>
              infunde, velut ad dulcedinem in ſapa, ad
                <lb/>
              adorem iucundum in vnguento, ad vim pur­
                <lb/>
              gantem in ſucco cucumeris ſylueſtris, in the­
                <lb/>
              riaca aduerſus venena, inde plantato, nutri­
                <lb/>
              tóque talibus per initia. </s>
              <s id="s.010301">Validius opus erit
                <lb/>
              perfectius, cùm in ſurculis de pangendis me­
                <lb/>
              dulla eiecta loco illius talia appoſueris, ante­
                <lb/>
              quam etiam plantes in illis liquoribus per
                <lb/>
              tres dies dimiſeris ſurculos. </s>
              <s id="s.010302">Inuentum eſt
                <lb/>
              hac ratione, vt ſemina omnia
                <expan abbr="antequã">antequam</expan>
              ſere­
                <lb/>
              rentur nitro perfundantur, quæ enim eſt his
                <arrow.to.target n="marg1455"/>
                <lb/>
              naſcuntur coctiliora ſunt. </s>
              <s id="s.010303">Omnia etiam ſe­
                <lb/>
              mina in ſcilla ſata maiorem proferunt fru­
                <lb/>
              ctum nam ſcilla calefacit illa, humectátque:
                <lb/>
              incrementum autem à calido, & humido.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010304">Peculiari autem ratione lens bubulo ſtercori
                <lb/>
              immerſa in terra defoditur. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010305">
                <margin.target id="marg1455"/>
              Semina vt eo
                <lb/>
              meliora ſint.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010306">Semina vo
                <lb/>
              maiora na­
                <lb/>
              ſcantur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010307">Apij radix pro loci magnitudine vacui
                <lb/>
              in quem ſemen defoſſum fuerit, euadit: nec
                <lb/>
              ſolùm pro longitudinis, ſed & craſſitudinis
                <lb/>
              menſura: diutiùs enim durat apij incremen­
                <lb/>
              tum, & hæc planta pinguis eſt, ac viuax. </s>
              <s id="s.010308">Fo­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1456"/>
                <lb/>
              lia verò eius antiquo tempore vaſis exci­
                <lb/>
              piebantur, vt iuxta illorum formam figu­
                <lb/>
              ram reciperent: quo fit, vt exiſtimem apium
                <lb/>
              his regionibus quibus Theophraſtus floruit,
                <lb/>
              folia per hyemem perpetuò retinuiſſe: nam­
                <lb/>
              que id commune eſt his, quæ folia non
                <lb/>
              amittunt, vt amaraco & ozimo inter herbas,
                <lb/>
              & buxo ac myrtho inter frutices, vt figuram
                <lb/>
              pro vaſorum forma, aut vinculorum ratione
                <lb/>
              retineant. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010309">
                <margin.target id="marg1456"/>
              Plantarum
                <lb/>
              folia quomo­
                <lb/>
              do
                <expan abbr="formẽtur">formentur</expan>
              .</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010310">Creſcunt rapæ etiam mirum in modum
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1457"/>
                <lb/>
              in Italia, adeò vt quædam pondus librarum
                <lb/>
              centum attigiſſe ferantur: pingue enim hu­
                <lb/>
              midum plurimum habent, nam ex ſemine,
                <lb/>
              vt aliàs dictum eſt, copioſum oleum extra­
                <lb/>
              hitur, præcipuè autem longarum. </s>
              <s id="s.010311">Creſ­
                <lb/>
              cunt & in immenſum radices illæ acres, quas
                <lb/>
              Itali vocant remolazos, ex raphano & rapa
                <lb/>
              progenitæ, in quibus ſapor raphani viget,
                <lb/>
              & raparum magnitudo retinetur. </s>
              <s id="s.010312">Nanque
                <lb/>
              ex his quæ viginti libras ſuperarent, quin­
                <lb/>
              que vidi: alias quæ trienni infante maiores
                <lb/>
              eſſent. </s>
              <s id="s.010313">Miſcentur & genera, vt caules trunco
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1458"/>
                <lb/>
              raparum, eſuíque apti in Italia habentur.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010314">Porri quoque exciſis foliis, & radicibus tran­
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1459"/>
                <lb/>
              ſplantantur ſuppoſita tegula, ita cùm in
                <lb/>
              imum deſcendere nequeant, in latum creſ­
                <lb/>
              cunt, capitatíque vocantur. </s>
              <s id="s.010315">Antiquis noti,
                <lb/>
              quia gratiores: gratiores enim quia tenerio­
                <lb/>
              res: haud enim abſimiles ſunt cepis. </s>
              <s id="s.010316">Fungos
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1460"/>
                <lb/>
              habebis cùm ſarmentis inuſtis pluuia ſuper­
                <lb/>
              uenerit, vel ſi non ſuccedente pluuia aquam
                <lb/>
              ſuper reliquias vſtorum ſarmentorum ſpar­
                <lb/>
              ſeris. </s>
              <s id="s.010317">Aliter populum nigram excide, & in
                <lb/>
              illius fruſta ac iuxta truncum aquam cum
                <lb/>
              fermento infunde: nam qui ſic nati fuerint
                <lb/>
              fungi, non mali eſſe poſſunt. </s>
              <s id="s.010318">Decocto etiam
                <lb/>
              fungorum fungi reparantur. </s>
              <s id="s.010319">Singula enim
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1461"/>
                <lb/>
              & præcipuè, quæ corruptione conſtant, ſi­
                <lb/>
              mile generare apta ſunt. </s>
              <s id="s.010320">Pernicioſi verò
                <lb/>
              ſunt lati & cum veſicis, quique digitorum
                <lb/>
              contactu facilè diſſipantur, rubentes humido
                <lb/>
              tenaci quique diſſecti fiunt virides, inde ru­
                <lb/>
              bei, fuſci, pòſt cærulei, demum temporis mo­
                <lb/>
              mento omnia commutante fuſci, vt niſi ab
                <lb/>
              integris homo decipi queat ſepultis colori­
                <lb/>
              bus. </s>
              <s id="s.010321">Quòd ſi certius libeat explorare, in lacte
                <lb/>
              ponas, & muſcas perire videbis: vt ſit experi­
                <lb/>
              mento etiam coniunctus vſus. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010322">
                <margin.target id="marg1457"/>
                <expan abbr="Raparũ">Raparum</expan>
              ma­
                <lb/>
              gnitudo mira.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010323">
                <margin.target id="marg1458"/>
              Caules
                <expan abbr="trũ-co">trun­
                  <lb/>
                co</expan>
              rapæ.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010324">
                <margin.target id="marg1459"/>
              Porri capi­
                <lb/>
              tati.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010325">
                <margin.target id="marg1460"/>
              Vt fungi
                <lb/>
              oriantur.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010326">
                <margin.target id="marg1461"/>
              Fungi exi­
                <lb/>
              tiales quo­
                <lb/>
              modo digno­
                <lb/>
              ſcantur.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010327">Tutiores omni alio genere ſunt boleti, &
                <lb/>
              qui in arboribus naſcuntur, & longiuſculi,
                <lb/>
              tenui pileo atque criſpante. </s>
              <s id="s.010328">Referunt exi­
                <lb/>
              guos ſolidos croceos naſci, vbi tubera oriun­
                <lb/>
              tur, quaſi illorum flores, ſub terra tamen:
                <lb/>
              conſtat ſanè eos, qui ſic naſcuntur, ſecuriſſi­
                <lb/>
              mos eſſe, ac ſuauiſſimos. </s>
              <s id="s.010329">Naſcuntur etiam
                <lb/>
              ſepultis lapidibus quibuſdam latis menſa­
                <lb/>
              rum modo, quos in Samnitico agro inue­
                <lb/>
              niunt quatuor digitorum altitudine ſub ter­
                <lb/>
              ra, inde aqua inſperſa intra quatuor dies.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010330">Abundant in nemoribus, & celerem ortum
                <lb/>
              habent: calore enim indigent ſicciore, ob
                <lb/>
              id lapides illos exuſti quippiam habere con­
                <lb/>
              uenit: præceps enim fungorum generatio, ac
                <lb/>
              quaſi abſque radice, non abſque radice tamen </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>