Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
< >
page |< < of 290 > >|
225 preexiſtentem, nec penes proportionalem qualitateꝫ
acquiſite ad preexiſtentem, nec penes qualitatem
acquiſitam in ordine ab ſubiectū maius vel minꝰ
in tanto tempore: igr̄ debet attendi penes multitu-
dinē graduū entitatis ipſius q̈litatis nullo pacto
aſpiciēdo ad intenſionē aut extenſionē.
Añs ptꝫ ex
dictis, et ↄ̨ña ſiĺr: q2 nõ apparet alter modꝰ quo mē­
ſurari poſſet motꝰ alterationis velocitas.
Notandū eſt ſcḋo tangendo materiã
vltime replice primi argumenti:  ponã rei nichil
aliud eſt ꝙ̄ ipſa res potēs ad agendū.
Pro quo ad­
uertendū eſt /  ſicut plus eſt de materia in toto vno
pedali ꝙ̄ in medietate eiꝰ: et plus etiã de forma eſ-
ſentiali extēſa ꝙ̄ in medietate eiꝰ: ita etiã pari rõne
plus eſt de forma accidentali puta de qualitate ex­
tenſa ꝑ pedale in toto ipſo pedali ꝙ̄ in medietate:
etiã ſi pedale ſit vniforme: ̄uis eque intēſa eſt q̈li-
tas in medietate pedalis ſicut ī toto.
Quare ſignã­
de ſunt certe portiones / vt ſupra dictum eſt in ipſa
q̈litate (portiones inquã entitatis forme et nõ intē-
ſionis) quas vocant pḣi de hac materia loquentes
gradus forme ſiue entitatis ipſius forme acciden-
talis.
Stat em̄ aliquã formã accidentalem puta b.
eſſe eque extēſam eq̄ intēſam vniformiter ſicut a. et
tñ in q̈druplo vel in qua volueris ꝓportione minꝰ
ↄ̨tinere de forma ꝙ̄ a.
Quod facile demõſtrat̄̄ ſic.
Capio em̄ vnū pedale / qḋ ſit b. vniformiter caliduꝫ
vt .4. / et capio vnū q̈drupedale qḋ ſit a. et ſit qḋlibet
pedale ipſiꝰ a. calidū oīno eodē mõ ſicut b. et ↄ̨dēſe­
tur a. nõ variata eiꝰ intēſiõe ad quãtitatē ipſius b.
quo poſito a. et b. erūt equalis intēſionis et extēſi-
onis oīno: et tñ a. in q̈druplo plus ↄ̨tinebit de calo­
re ꝙ̄ b. / igr̄ ſtat aliquã formã accidentalē puta b. eē
eq̄ intēſam vniformiter ſicut a. et eq̄ extēſam: et tñ in
q̈druplo minꝰ ↄ̨tinere de forma ꝙ̄ a. / qḋ fuit ꝓbandū
Probat̄̄ minor / q2 a. ãte ↄ̨dēſationē in quadruplo
plus ↄ̨tinebat de forma ꝙ̄ b. / vt cõſtat: et ꝑ ↄ̨denſa-
tionē nichil acq̇ſiuit nec deꝑdit ex caſu: igr̄ facta cõ­
denſatione in q̈druplo plus cõtinet de forma quã
b.
¶ His dictis dico /  poña rei nõ attendit̄̄ penes
multitudinē materie: q2 tūc ſeq̄ret̄̄ /  vbicun eſſet
plus de materia ibi plus eſſet de poña actiua ipſiꝰ
rei.
(De poña .n. actiua loq̇mur) ſed ↄ̨ñs eſt falſum:
igr̄ illud ex q̊ ſequit̄̄.
Falſitas ↄ̨ñtis oſtendit̄̄ / q2 ma­
ioris actiuitatis eſt pedale ignis quã pedale terre /
vt experiētia docet: et tñ plus de materia eſt in pe-
dali terre quã in pedali ignis / vt dicūt pḣi.
Itē paſ­
ſim ↄ̨cedūt philoſophãtes materiã nulliꝰ eſſe acti-
uitatis (actiuitatis inquã realis) / igr̄ poña actiua
rei nõ debet attēdi penes multitudinē materie.
Itē
ſi materia eſſet alicuiꝰ actiuitatis ſequeret̄̄ /  ipſa
eſſet ꝓductiua ↄ̈rioꝝ vel  materia ipſiꝰ aque acti­
ue cõcurreret ad ꝓducendū formã ignis: et ſic ↄ̨cur­
reret ad corruptionē ipſiꝰ aque cuiꝰ eſt materia: ſed
ↄ̨ñs eſt falſuꝫ etc̈.
Seq̄la ꝓbat̄̄ / q2 capta materia ip-
ſius ignis ſi ipſa eſt actiua: vel ipſa eſt actiua for-
me ignis: vel forme aque etc̈. vel vtriuſ.
Si tertiū
ſequit̄̄ ipſam eſſe effectiuã ↄ̈rioꝝ.
Si primū ſequit̄̄:
 cū ipſa fuerit ſub for̄a aque ꝓducet formã ignis
ſiue nata erit ꝓducere.
Si ſcḋm ſequit̄̄ /  ipſa exi-
ſtente ſub forma ignis nata erit cõcurrere ad ꝓdu-
cendã formã aque etc̈. / et ſic ſequit̄̄ illatū.
Nec etiaꝫ
poña rei attendenda eſt penes quãtitatē: quia tunc
quantitas eſſet ꝓductiua ↄ̈rioꝝ vel quãtitas ignis
cõcurret ad ꝓducendã formã aque vel alicuiꝰ alte-
rius / qḋ eſt falſuꝫ.
Ptꝫ ſequela ſicut priꝰ de materia
Itē ſequit̄̄ /  ſemꝑ caliditas maiorꝪ quãtitatꝪ eſſet
maioris actiuitatis cuiꝰ falſitas patꝫ manifeſte de
flãma et ferro ignito.
¶ Et ꝑ idē ptꝫ /  poña rei non
attendit̄̄ penes intenſionē forme: cū ferrū ignitum
maioris poñe ſit calefactiue quã flãma ignis: et tñ
nõ eſt maioris intēſiõis. 11 penes q̇d
attendi
hꝫ poña
rei.
Calcu. ḋ
poña rei
¶ Dico igr̄ cū calculatore
in capĺo de poña rei /  poña actiua rei eſſentialis
attendit̄̄ penes multitudinē forme iu materia.
Qḋ
ſic ꝓbat̄̄: q2 nõ attendit̄̄ penes multitudinē materie
intēſionē aut quãtitatē, vt ꝓbatū eſt: igr̄ attendit̄̄
penes multitudinē forme in materia.
Patꝫ ↄ̨ña / q2
nõ videt̄̄ aliꝰ modꝰ penes quē debeat mēſurari po-
tentia ipſiꝰ rei. 22 paulꝰ ve-
netus de
gñatiõe.
Iacobꝰ
forliuiē
ṗma fen
primi ca­
nõis do.
ṗma c. 1.
Et huiꝰ opiniõis etiã eſt paulꝰ vene-
tus in libro de gñatiõe capite .26. et iacobꝰ forliuiē­
ſis in expoſitione prime fen primi canonis doctri-
na tertia capite primo: inquiens oēs cõiter dicere
potentiã rei attendendã eſſe penes multitudinē for­
me. 33.1. correĺ.
¶ Ex hac poſitiõe ſequit̄̄ primo a. et b. eq̈lia in
quãtitate eſſe equãlr̄ intēſa ꝑ totū: et tñ a. eſſe in īfi-
nitū maioris poñe ꝙ̄ b.
Probat̄̄ et volo /  a. ſit vnū
corpꝰ īfinitū in cuiꝰ quolꝫ pedali ſint .4. gradꝰ cali-
ditatis vniformiter, et etiã .4. g̈dus forme: ita  in
quolibet pedali ſit equaliter de forma et intēſione:
et ſit b. vnum pedale habens 4. gradus forme ade-
quate et intenſionis: et condenſetur a. vſ ad quã-
titatem b. nulla alia mutatione facta in ipſo.
Quo
poſito ſequit̄̄ correlariū / quia a. manebit intenſum
vt .4. et habebit īfinitos g̈dus forme: q2 īfinitã mul­
titudinē forme quã ãte ↄ̨dēſationē habebat. 442. correĺ.
¶ Se-
quit̄̄ ſcḋo /  b. eſt īfinite calidū vniformiter: et a. ſo-
lū finite: et tñ a. eſt in īfinitū maiorꝪ poñe quã b.
Ptꝫ
retēto ṗori caſu de a. et  b. diuidat̄̄ ꝑ p̄tes ꝓporti-
onales ꝓportiõe dupla: et  caliditas exñs in ṗma
ꝑte ꝓportiõali extēdat̄̄ ꝑ totū b. manēte eadē ītēſiõe
et ſiĺr fiat de caliditate exñte in ſcḋa parte ꝓporti-
onali, et in tertia, et in q̈rta / et ſic ↄ̨ñter: ſine additiõe
alicuiꝰ noue quãtitates.
Quo poſito b. erit īfinite
intēſum, et a. ſolū finite vniformiter: et tñ a. erit īfi-
nite maioris poñe quã b. cū habeat in īfinitū plꝰ de
forma: igr̄ correlariū verū. 55.3. correĺ.
¶ Ex quo ſequit̄̄ tertio /
 nõ maioris poñe eſt corrūpere caliditatē pedalē
īfinite intēſam quã corrūpere caliditatē vt .4. peda­
lem.
Ptꝫ / q2 tãte reſiſtētie eſt vna ſicut reliq̈. Eiuſdē
em̄ reſiſtētie eſt caliditas ipſiꝰ b. ante̄ fiat infinite
inteſa: et poſt īfinitã intēſionē acq̇ſitã: cū ſemꝑ ma-
neat eadē forma oīno. 664. correĺ
¶ Ex quo vlteriꝰ ſequit̄̄ q̈rto /
 eque velociter caliditas pedalis finita intēſiue et
extenſiue.
et poñe vt .8. corrūpet īfinitã caliditatē ſi­
cut finitã.
Patꝫ ex priori: q2 equaliṫ reſiſtūt finita
q̈litas et īfinita.
Et ſic etiã dicendū eſt /  eque veloci­
ter ꝓducet finite intēſam ſicut īfinite intēſam.
Con-
ſequēs igr̄ eſt velocitatē alteratiõīs nõ attendi de-
bere penes intēſionē q̈litatis.
Quod aduerte.
775. correĺ.
¶ Sequit̄̄ quīto / b. eſſe īfinite calidū vniformiter a.
vero ſolū finite et eſſe equalis quãtitatis: et tñ a. eſſe
maioris poñe in quacū libuerit ꝓportione.
Ptꝫ
facile in caſu primi correlarii.
Nã a. in illo caſu eſt
in īfinitū maioris poñe quã b: ſi igr̄ velis ipſū fieri
maioris poñe in aliq̈ ꝓportiõe finita p̄ciſe: demas
ab eo de forma q̊uſ maneat p̄ciſe maioris poñe
quã b. in ꝓportione optata. 886. correĺ.
¶ Sequit̄̄ ſexto /  b. eſt
īfinite intēſum, et a. īfinite remiſſū ſiue nulliꝰ intēſi-
onis, et equalis quantitatis cū b. et tñ a. eſt equalis
poñe cū b.
Probat̄̄ retento caſu de b. et pono /  a.
ſit vniformiter calidū vt .4. intēſiue hñs etiã p̄ciſe
4. g̈dus entitatis ipſiꝰ caliditatis: deinde in prima
parte ꝓportiõali hore diuidat̄̄ caliditas ipſiꝰ a. in
duas medietates ſcḋm intēſionē, et vniant̄̄ ſcḋm ex­
tenſionē et ↄ̨dēſent̄̄ ad pedalē quãtitatē, et in ſcḋa
parte ꝓportionali tꝑis iteꝝ diuidat̄̄ illa caliditas
in duas medietates ſcḋm intēſionē, et ↄ̨tinuent̄̄ m
extēſionē ille due medietatis et reducant̄̄ ad peda­

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index