226174THEORIÆ
illam combinationem ſpectemus, corpora omnia, quæ obſervamus,
mixta ſunt ex ſubſtantiis admodum diſſimilibus, quæ tamen omnes
ad ejus corporis conſtitutionem pertinent. Id in animalium corpo-
ribus, in plantis, in marmoribus pleriſque, oculis etiam pa-
tet, in omnibus autem corporibus Cbemia docet, quæ mixtionem
illam diſſolvit.
mixta ſunt ex ſubſtantiis admodum diſſimilibus, quæ tamen omnes
ad ejus corporis conſtitutionem pertinent. Id in animalium corpo-
ribus, in plantis, in marmoribus pleriſque, oculis etiam pa-
tet, in omnibus autem corporibus Cbemia docet, quæ mixtionem
illam diſſolvit.
379.
Ex alia parte tenuiſſima ætherea materia, quæ omnino
11Plures ſubſtan-
tiæ non perti-
nentes ad ſub-
ſtantiam corpo-
ris. eſt aliqua noſtro aere rarior, ad conſtitutionem maſſæ nequaquam
pertinere cenſetur, ut nec pro corporibus pleriſque aer, qui mea-
tibus internis interjacet. Sic aer incluſus ſpongiæ meatibus, ad
ipſius conſtitutionem nequaquam cenſetur pertinere. Idem autem
ad multorum corporum conſtitutionem pertinet: ſaltem ad fixam
naturam redactus, ut Haleſius demonſtravit, plures & animalis
regni, & vegetabilis ſubſtantias magna ſui parte conſtare aere
fixitatem adepto. Rurſus ſubſtantiæ volatiles, aere ipſo tenuiores
multo, quæ in corporum diſſolutione chemica in halitus, & fumos
abeunt, & plures fortaſſe, quas nos nullo ſenſu percipimus, ad
ipſa corpora pertinebant.
11Plures ſubſtan-
tiæ non perti-
nentes ad ſub-
ſtantiam corpo-
ris. eſt aliqua noſtro aere rarior, ad conſtitutionem maſſæ nequaquam
pertinere cenſetur, ut nec pro corporibus pleriſque aer, qui mea-
tibus internis interjacet. Sic aer incluſus ſpongiæ meatibus, ad
ipſius conſtitutionem nequaquam cenſetur pertinere. Idem autem
ad multorum corporum conſtitutionem pertinet: ſaltem ad fixam
naturam redactus, ut Haleſius demonſtravit, plures & animalis
regni, & vegetabilis ſubſtantias magna ſui parte conſtare aere
fixitatem adepto. Rurſus ſubſtantiæ volatiles, aere ipſo tenuiores
multo, quæ in corporum diſſolutione chemica in halitus, & fumos
abeunt, & plures fortaſſe, quas nos nullo ſenſu percipimus, ad
ipſa corpora pertinebant.
380.
Nec illud aſſumi poteſt, quidquid ſolidum, &
fixum eſt,
22Nec excludi o-
mnia fluida,
nec ea omnia
includi poſſe,
quæ translato
corpore cum i-
pſo transferun-
tur. id tantummodo pertinere ad corporis maſſam: quis enim a corporis
bumani maſſa ſanguinem omnem, & tot lympbas excludat, a li-
gnis reſectis ſuccos nondum concretos? Præterquam quod maſſæ
idea non ad ſolida ſolum corpora pertinet, ſed etiam ad fluida,
in quibus ipſis alia tenuiora aliorum denſiorum meatibus interja-
cent. Nec vero dici poteſt, pertinere ad corporis conſtitutionem,
quidquid materiæ translato corpore, ſimul cum ipſo transfertur;
nam aer, qui intra ſpongiam eſt, partim mutatur in ea transla-
tione, is nimirum, qui orificio eſt propior, partim manet, qui ni-
mirum intinvior, & qui aliquandiu manet, mutatur deinde.
22Nec excludi o-
mnia fluida,
nec ea omnia
includi poſſe,
quæ translato
corpore cum i-
pſo transferun-
tur. id tantummodo pertinere ad corporis maſſam: quis enim a corporis
bumani maſſa ſanguinem omnem, & tot lympbas excludat, a li-
gnis reſectis ſuccos nondum concretos? Præterquam quod maſſæ
idea non ad ſolida ſolum corpora pertinet, ſed etiam ad fluida,
in quibus ipſis alia tenuiora aliorum denſiorum meatibus interja-
cent. Nec vero dici poteſt, pertinere ad corporis conſtitutionem,
quidquid materiæ translato corpore, ſimul cum ipſo transfertur;
nam aer, qui intra ſpongiam eſt, partim mutatur in ea transla-
tione, is nimirum, qui orificio eſt propior, partim manet, qui ni-
mirum intinvior, & qui aliquandiu manet, mutatur deinde.
381.
Hæc, &
alia mibi diligentius perpendenti, illud vide-
33Hinc indiſtin-
ctam eſſe & maſ-
ſæideam. Quid
denſitas, & ra-
ritas: utranque
augeri, & mi-
nui poſſe in hac
theoria in qua
cunque ratione. tur demum, ideam maſſæ non eſſe accurate determinatam, & di-
ſtinctam, ſed admodum vagam, arbitrariam, & confuſam. Erit
maſſa materia omnis ad corporis conſtitutionem pertinens: ſed a
craſſa quadam, & arbitraria æſtimatione pendebit illud, quod eſt
pertinere ad ipſam ejus conſtitutionem. Hæc ego ibi; tum ad
molem tranſeo, de cujus indeterminatione jam hic ſuperius
egimus, ac deinde ad denſitatem, quæ eſt relatio maſſæ ad mo-
lem, eo major, quo pari mole eſt major maſſa, vel quo pari
maſſa eſt minor moles. Hinc menſura denſitatis eſt maſſa di-
viſa per molem; & quæcunque vulgo proferuntur de compara-
tionibus inter maſſam, molem, & denſitatem, hæc omnia &
mihi communia ſunt. Maſſa eſt ut factum ex mole & denſi-
tate; moles ut maſſa diviſa per denſitatem. Raritas autem et-
iam mihi, ut & aliis, eſt denſitatis inverſa, ut nimirum idem
ſit dicere, corpus aliquod eſſe decuplo minus denſum alio ali-
quo corpore, ac dicere, eſſe decuplo magis rarum. Verum
quod ad denſitatem & raritatem pertinet, in eo ego quidem
a communi ſententia diſcrepo, uti expoſui num. 89,
33Hinc indiſtin-
ctam eſſe & maſ-
ſæideam. Quid
denſitas, & ra-
ritas: utranque
augeri, & mi-
nui poſſe in hac
theoria in qua
cunque ratione. tur demum, ideam maſſæ non eſſe accurate determinatam, & di-
ſtinctam, ſed admodum vagam, arbitrariam, & confuſam. Erit
maſſa materia omnis ad corporis conſtitutionem pertinens: ſed a
craſſa quadam, & arbitraria æſtimatione pendebit illud, quod eſt
pertinere ad ipſam ejus conſtitutionem. Hæc ego ibi; tum ad
molem tranſeo, de cujus indeterminatione jam hic ſuperius
egimus, ac deinde ad denſitatem, quæ eſt relatio maſſæ ad mo-
lem, eo major, quo pari mole eſt major maſſa, vel quo pari
maſſa eſt minor moles. Hinc menſura denſitatis eſt maſſa di-
viſa per molem; & quæcunque vulgo proferuntur de compara-
tionibus inter maſſam, molem, & denſitatem, hæc omnia &
mihi communia ſunt. Maſſa eſt ut factum ex mole & denſi-
tate; moles ut maſſa diviſa per denſitatem. Raritas autem et-
iam mihi, ut & aliis, eſt denſitatis inverſa, ut nimirum idem
ſit dicere, corpus aliquod eſſe decuplo minus denſum alio ali-
quo corpore, ac dicere, eſſe decuplo magis rarum. Verum
quod ad denſitatem & raritatem pertinet, in eo ego quidem
a communi ſententia diſcrepo, uti expoſui num. 89,
zoom in
zoom out
zoom area
full page
page width
set mark
remove mark
get reference
digilib