Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of Notes
<
1 - 4
[out of range]
>
[Note]
Page: 64
[Note]
Page: 64
[Note]
Page: 65
[Note]
Page: 65
[Note]
Page: 65
[Note]
Page: 66
[Note]
Page: 66
[Note]
Page: 66
[Note]
Page: 66
[Note]
Page: 67
[Note]
Page: 67
[Note]
Page: 68
[Note]
Page: 68
[Note]
Page: 69
[Note]
Page: 71
[Note]
Page: 71
[Note]
Page: 72
[Note]
Page: 72
[Note]
Page: 72
[Note]
Page: 72
[Note]
Page: 73
[Note]
Page: 73
[Note]
Page: 74
[Note]
Page: 74
[Note]
Page: 75
[Note]
Page: 75
[Note]
Page: 75
[Note]
Page: 76
[Note]
Page: 77
[Note]
Page: 77
<
1 - 4
[out of range]
>
page
|<
<
(174)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
174
"
file
="
0226
"
n
="
226
"
rhead
="
THEORIÆ
"/>
illam combinationem ſpectemus, corpora omnia, quæ obſervamus,
<
lb
/>
mixta ſunt ex ſubſtantiis admodum diſſimilibus, quæ tamen omnes
<
lb
/>
ad ejus corporis conſtitutionem pertinent. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Id in animalium corpo-
<
lb
/>
ribus, in plantis, in marmoribus pleriſque, oculis etiam pa-
<
lb
/>
tet, in omnibus autem corporibus Cbemia docet, quæ mixtionem
<
lb
/>
illam diſſolvit.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:space
="
preserve
">379. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ex alia parte tenuiſſima ætherea materia, quæ omnino
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0226-01
"
xlink:href
="
note-0226-01a
"
xml:space
="
preserve
">Plures ſubſtan-
<
lb
/>
tiæ non perti-
<
lb
/>
nentes ad ſub-
<
lb
/>
ſtantiam corpo-
<
lb
/>
ris.</
note
>
eſt aliqua noſtro aere rarior, ad conſtitutionem maſſæ nequaquam
<
lb
/>
pertinere cenſetur, ut nec pro corporibus pleriſque aer, qui mea-
<
lb
/>
tibus internis interjacet. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Sic aer incluſus ſpongiæ meatibus, ad
<
lb
/>
ipſius conſtitutionem nequaquam cenſetur pertinere. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Idem autem
<
lb
/>
ad multorum corporum conſtitutionem pertinet: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſaltem ad fixam
<
lb
/>
naturam redactus, ut Haleſius demonſtravit, plures & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">animalis
<
lb
/>
regni, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">vegetabilis ſubſtantias magna ſui parte conſtare aere
<
lb
/>
fixitatem adepto. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Rurſus ſubſtantiæ volatiles, aere ipſo tenuiores
<
lb
/>
multo, quæ in corporum diſſolutione chemica in halitus, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">fumos
<
lb
/>
abeunt, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">plures fortaſſe, quas nos nullo ſenſu percipimus, ad
<
lb
/>
ipſa corpora pertinebant.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:space
="
preserve
">380. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nec illud aſſumi poteſt, quidquid ſolidum, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">fixum eſt,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0226-02
"
xlink:href
="
note-0226-02a
"
xml:space
="
preserve
">Nec excludi o-
<
lb
/>
mnia fluida,
<
lb
/>
nec ea omnia
<
lb
/>
includi poſſe,
<
lb
/>
quæ translato
<
lb
/>
corpore cum i-
<
lb
/>
pſo transferun-
<
lb
/>
t
<
unsure
/>
ur.</
note
>
id tantummodo pertinere ad corporis maſſam: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quis enim a corporis
<
lb
/>
bumani maſſa ſanguinem omnem, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tot lympbas excludat, a li-
<
lb
/>
gnis reſectis ſuccos nondum concretos? </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Præterquam quod maſſæ
<
lb
/>
idea non ad ſolida ſolum corpora pertinet, ſed etiam ad fluida,
<
lb
/>
in quibus ipſis alia tenuiora aliorum denſiorum meatibus interja-
<
lb
/>
cent. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nec vero dici poteſt, pertinere ad corporis conſtitutionem,
<
lb
/>
quidquid materiæ translato corpore, ſimul cum ipſo transfertur;
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nam aer, qui intra ſpongiam eſt, partim mutatur in ea transla-
<
lb
/>
tione, is nimirum, qui orificio eſt propior, partim manet, qui ni-
<
lb
/>
mirum intinvior, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">qui aliquandiu manet, mutatur deinde.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">381. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hæc, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">alia mibi diligentius perpendenti, illud vide-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-0226-03
"
xlink:href
="
note-0226-03a
"
xml:space
="
preserve
">Hinc indiſtin-
<
lb
/>
ctam eſſe & maſ-
<
lb
/>
ſæideam. Quid
<
lb
/>
denſitas, & ra-
<
lb
/>
ritas: utranque
<
lb
/>
augeri, & mi-
<
lb
/>
nui poſſe in hac
<
lb
/>
theoria in qua
<
lb
/>
cunque ratione.</
note
>
tur demum, ideam maſſæ non eſſe accurate determinatam, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">di-
<
lb
/>
ſtinctam, ſed admodum vagam, arbitrariam, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">confuſam. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Erit
<
lb
/>
maſſa materia omnis ad corporis conſtitutionem pertinens: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſed a
<
lb
/>
craſſa quadam, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">arbitraria æſtimatione pendebit illud, quod eſt
<
lb
/>
pertinere ad ipſam ejus conſtitutionem. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hæc ego ibi; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tum ad
<
lb
/>
molem tranſeo, de cujus indeterminatione jam hic ſuperius
<
lb
/>
egimus, ac deinde ad denſitatem, quæ eſt relatio maſſæ ad mo-
<
lb
/>
lem, eo major, quo pari mole eſt major maſſa, vel quo pari
<
lb
/>
maſſa eſt minor moles. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hinc menſura denſitatis eſt maſſa di-
<
lb
/>
viſa per molem; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quæcunque vulgo proferuntur de compara-
<
lb
/>
tionibus inter maſſam, molem, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">denſitatem, hæc omnia & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
mihi communia ſunt. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Maſſa eſt ut factum ex mole & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">denſi-
<
lb
/>
tate; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">moles ut maſſa diviſa per denſitatem. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Raritas autem et-
<
lb
/>
iam mihi, ut & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">aliis, eſt denſitatis inverſa, ut nimirum idem
<
lb
/>
ſit dicere, corpus aliquod eſſe decuplo minus denſum alio ali-
<
lb
/>
quo corpore, ac dicere, eſſe decuplo magis rarum. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Verum
<
lb
/>
quod ad denſitatem & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">raritatem pertinet, in eo ego quidem
<
lb
/>
a communi ſententia diſcrepo, uti expoſui num. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">89, </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>