Alvarus, Thomas
,
Liber de triplici motu
,
1509
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Figures
Content
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
>
221
222
223
224
225
226
227
228
229
230
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
>
page
|<
<
of 290
>
>|
<
echo
version
="
1.0
">
<
text
xml:lang
="
la
">
<
div
xml:id
="
N10132
"
level
="
1
"
n
="
1
"
type
="
body
">
<
div
xml:id
="
N15C17
"
level
="
2
"
n
="
3
"
type
="
other
"
type-free
="
pars
">
<
div
xml:id
="
N25905
"
level
="
3
"
n
="
4
"
type
="
other
"
type-free
="
tractatus
">
<
div
xml:id
="
N25911
"
level
="
4
"
n
="
1
"
type
="
chapter
"
type-free
="
capitulum
">
<
p
xml:id
="
N26575
">
<
s
xml:id
="
N2659B
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
chead
="
De motu rarefactionis quo ad cauſam.
"
file
="
0226
"
n
="
226
"/>
lem quãtitatē: et ſic ↄ̨ñter: ita in qualꝫ parte pro-
<
lb
/>
portionali tꝑis ſequēti fiat in duplo minꝰ intenſa
<
lb
/>
caliditas ipſiꝰ a. ꝙ̄ ī īmediate p̄cedēti: et maneat. </
s
>
<
s
xml:id
="
N265B7
"
xml:space
="
preserve
">ſic
<
lb
/>
in fine hore nõ reſtituta p̄ſtine intēſioni vel maiori:
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N265BD
"
xml:space
="
preserve
">Quo poſito ſequit̄̄ correlarium. </
s
>
<
s
xml:id
="
N265C0
"
xml:space
="
preserve
">Equalis em̄ poñe
<
lb
/>
manet a. ſicut ante remiſſionē: cū maneat eadē for-
<
lb
/>
ma.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0226-01a
"
xlink:label
="
note-0226-01
"
xml:id
="
N265FD
"
xml:space
="
preserve
">7. correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N265CC
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequit̄̄ ſeptimo / a. et b. ſunt eq̈lis quãtita-
<
lb
/>
tis puta pedalis b. īfinite calidū, a. vero īfinite re-
<
lb
/>
miſſe calidū: et tñ a. eſt in īfinitū maioris poñe quã
<
lb
/>
b. </
s
>
<
s
xml:id
="
N265D5
"
xml:space
="
preserve
">Ptꝫ ex priori: et primo.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0226-02a
"
xlink:label
="
note-0226-02
"
xml:id
="
N26603
"
xml:space
="
preserve
">Calcuĺ. ḋ
<
lb
/>
poña rei</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N265DD
"
xml:space
="
preserve
">¶ Hanc materiã latiꝰ vi-
<
lb
/>
dere poteris apud calculatorē capitulo de potētia
<
lb
/>
rei. </
s
>
<
s
xml:id
="
N265E4
"
xml:space
="
preserve
">et ſic ptꝫ quid poña rei, et penes / q̇d attendi ha-
<
lb
/>
beat. </
s
>
<
s
xml:id
="
N265E9
"
xml:space
="
preserve
">Et cõſimiliter dicas de reſiſtētia / ipſa attē-
<
lb
/>
di habet penes multitudinem forme. </
s
>
<
s
xml:id
="
N265EE
"
xml:space
="
preserve
">Eadem enim
<
lb
/>
ratio eſt reſiſtentie et potentie.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N2660B
">
<
s
xml:id
="
N2660C
"
xml:space
="
preserve
">Notandū eſt tertio </
s
>
<
s
xml:id
="
N2660F
"
xml:space
="
preserve
">Pro materia ſcḋi
<
lb
/>
argumēti / oē agens ab īfinita latitudine ꝓpor-
<
lb
/>
tionis natū eſt agere. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26616
"
xml:space
="
preserve
">Nã agens vt .2. in reſiſtentiã
<
lb
/>
vt vnū agit a ꝓportiõe dupla: in ſubduplã vero re-
<
lb
/>
ſiſtentiã a ꝓportiõe in triplo maiori, et in ſubq̈dru
<
lb
/>
plã a ꝓportione in triplo maiori: et in ſuboctuplaꝫ
<
lb
/>
a ꝓportiõe in q̈druplo maiori: et ſic in īfinitū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26621
"
xml:space
="
preserve
">Ptꝫ
<
lb
/>
igr̄ agens vt .2. natū eſſe ab īfinita latitudine ꝓpor
<
lb
/>
tionis agere: ꝑinde at qḋuis alind. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26628
"
xml:space
="
preserve
">Eadeꝫ em̄ rõ
<
lb
/>
cuilibet ſuffragat̄̄ agēti. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2662D
"
xml:space
="
preserve
">Nec ꝓpoſitū infringit mi
<
lb
/>
nima reſiſtētia per ſe potēs naturaliter reſiſtere ſi
<
lb
/>
q̇ſpiã opinet̄̄ talē eſſe dandã. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26634
"
xml:space
="
preserve
">Et ſi em̄ illa ponatur
<
lb
/>
nichilominꝰ agens ſuapte natura ab īfinita ꝓpor-
<
lb
/>
tionis latitudine natū eſſe agere nequā ãbigēdū
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2663D
"
xml:space
="
preserve
">Q, o a finita dūtaxat agat ꝓportiõe: ex īpedi
<
lb
/>
mento reſiſtētie ſibi accidit.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0226-03a
"
xlink:label
="
note-0226-03
"
xml:id
="
N267A1
"
xml:space
="
preserve
">q̇d ſit re-
<
lb
/>
ſtere.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N26647
"
xml:space
="
preserve
">Uñ reſiſtere nihil aliud
<
lb
/>
eſt quã actionē agētis īpedire totaliter aut partia
<
lb
/>
liter. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2664E
"
xml:space
="
preserve
">Dico totalr̄ / cū īpedit actiouē a ꝓportiõe eq̈-
<
lb
/>
litatis vel maioris ineq̈litatis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26653
"
xml:space
="
preserve
">Dico partialr̄ / cnm
<
lb
/>
aliquã latitudinē actiõis īpedit ipſa reſiſtētia a ꝓ-
<
lb
/>
portione mīoris īeq̈litatis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2665A
"
xml:space
="
preserve
">Reſiſtentia .n. vt a pḣis
<
lb
/>
diffinitū eſt nichil aliud eſt ꝙ̄ actionis īpedimentū
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N26660
"
xml:space
="
preserve
">Cū o īpedimentū actiõis p̄t agenti ↄ̨tingere du-
<
lb
/>
pliciter ex ꝑte vcꝫ paſſi / in qḋ agit ita paſſū reſi-
<
lb
/>
ſtat vel ex parte alicuiꝰ extrinſeci in qḋ nõ agit: q2
<
lb
/>
forte ad illud in tali diſtãtia hꝫ ꝓportionē mīoris
<
lb
/>
ineq̈litatꝪ vel ſi forte agit in illud: illud tñ nõ ſolū
<
lb
/>
īpedit actionē in ſemet ipſū ſed in aliqḋ etiã extrin
<
lb
/>
ſecū: ideo duplex eſt reſiſtētia: quedã vcꝫ eſſentialis
<
lb
/>
q̄dã accidētalis: vt bñ oñdit Suiſeth ī capite de rea
<
lb
/>
ctiõe.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0226-04a
"
xlink:label
="
note-0226-04
"
xml:id
="
N267A9
">
<
s
xml:id
="
N267AD
"
xml:space
="
preserve
">Calcula.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N267B1
"
xml:space
="
preserve
">Reſiſtē-
<
lb
/>
tia eſſen-
<
lb
/>
tialis.</
s
>
</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N26678
"
xml:space
="
preserve
">Reſiſtētia eſſētialis eſt reſiſtētia paſſi ī qḋ a-
<
lb
/>
gēs agit adeq̈te: vt ſi a. agit in b. et b. ei reſiſtat m
<
lb
/>
illã partē inquã agit, talis reſiſtentia illiꝰ partis
<
lb
/>
dr̄ eſſentialis.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0226-05a
"
xlink:label
="
note-0226-05
"
xml:id
="
N267B8
"
xml:space
="
preserve
">Reſiſtē-
<
lb
/>
tia acci-
<
lb
/>
dentalis</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N26686
"
xml:space
="
preserve
">Sed reſiſtentia accidētalis eſt reſiſtē
<
lb
/>
tia īpediēs actionē agētis in aliqḋ extrinſecū ei vĺ
<
lb
/>
ſubiecto in quo eſt: vt ſi a. agit in b. et c. actionē ſiue
<
lb
/>
aliquã latitudinē actiõis īpediat in ipſo b. / tūc c. re
<
lb
/>
ſiſtit accidētalr̄ ipſi a.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0226-06a
"
xlink:label
="
note-0226-06
"
xml:id
="
N267C2
"
xml:space
="
preserve
">.1. correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N26696
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ex q̊ ſequit̄̄ / nõnū̄ eadē
<
lb
/>
reſiſtētia eſt eſſentialis et accidentalis vt cū a. agit
<
lb
/>
in b. et etiã agit in c. et .c. reſiſtit ipſi a. ue tã velociter
<
lb
/>
agat in b. ſicut ageret a moto ipſo c. / tūc reſiſtentia
<
lb
/>
ipſiꝰ c. eſt accidētalis reſpectu actiõis ipſiꝰ a. in b.
<
lb
/>
paſſū, et eſſentialis reſpectu actiõis ipſiꝰ a. in idē c.
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0226-07a
"
xlink:label
="
note-0226-07
"
xml:id
="
N267C8
"
xml:space
="
preserve
">2. correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N266AA
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequit̄̄ ſcḋo / cõiṫ cū aliqḋ agens agit per totū
<
lb
/>
aliqḋ paſſū q̄libet pars ipſiꝰ paſſi reſiſtit eſſentia-
<
lb
/>
liter: et q̄libet etiã reſiſtit accidētalr̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N266B1
"
xml:space
="
preserve
">Reſiſtit em̄ eſ-
<
lb
/>
ſentialiṫ reſpectu actiõis in ipſam: et accidētaliter
<
lb
/>
reſpectu actiõis in alterã. </
s
>
<
s
xml:id
="
N266B8
"
xml:space
="
preserve
">Et vĺr pars ꝓpinquior
<
lb
/>
agenti magis reſiſtit accidētalr̄ ipſi agenti quã re
<
lb
/>
mota reſiſtens. </
s
>
<
s
xml:id
="
N266BF
"
xml:space
="
preserve
">Dico reſiſtēs / q2 tm̄ p̄t elongari
<
lb
/>
nõ reſiſtet. </
s
>
<
s
xml:id
="
N266C4
"
xml:space
="
preserve
">Intelligas ſēꝑ ceteris paribꝰ.
<
note
position
="
left
"
xlink:href
="
note-0226-08a
"
xlink:label
="
note-0226-08
"
xml:id
="
N267CE
"
xml:space
="
preserve
">Aduerte</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N266CC
"
xml:space
="
preserve
">¶ Nõ tñ
<
lb
/>
in ea ꝓportione in qua pars eſt ꝓpinquior agenti
<
lb
/>
ceteris paribꝰ in ea plus reſiſtit: vt bñ ꝓbari põt ex
<
lb
/>
deductione ↄ̨firmatiõis ſcḋi argumēti principalis
<
cb
chead
="
De motu rarefactionis quo ad cauſam.
"/>
antc oppoſitã. </
s
>
<
s
xml:id
="
N266D8
"
xml:space
="
preserve
">Et ſiĺr dicendū eſt de actione / cum
<
lb
/>
aliqḋ agens agit pars eiꝰ ꝓptnquior magis agit
<
lb
/>
quã pars remotior ceteris paribꝰ: nõ tñ in ea ꝓpor
<
lb
/>
tione qua partes ſūt ꝓpinquiores in ea velociꝰ a-
<
lb
/>
gūt: vt facile deduci p̄t ex ꝓceſſu ſcḋi argumēti prī-
<
lb
/>
cipalis ante oppoſitū.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0226-09a
"
xlink:label
="
note-0226-09
"
xml:id
="
N267D4
"
xml:space
="
preserve
">.1. correĺ.
<
lb
/>
ↄ̈ calcul.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N266EA
"
xml:space
="
preserve
">¶ Ex q̊ ſequit̄̄ / q̄ ꝓbatio ſiue
<
lb
/>
argumentū calculatoris in capite de actiõe lumīo-
<
lb
/>
ſi circa principiū quo intēdit ꝓbare / partes me-
<
lb
/>
dii diſtantes a lumīoſo nullo pacto īpediūt actio-
<
lb
/>
nē lūinoſi in partibꝰ ꝓpīquioribꝰ eſt īefficax: ̄uis
<
lb
/>
ↄ̨cluſio ſit a: īnititur em̄ illa ꝓbatio huic funda-
<
lb
/>
mēto: in ea ꝓportiõe qua partes ſūt ꝓpinquiores
<
lb
/>
lūinoſo ceteris paribꝰ in ea magis īpedirēt: dūmõ
<
lb
/>
ponant̄̄ īpedire / qḋ eſt flm̄ / et negatū ab ipſo calcu-
<
lb
/>
latore ī capite de reactiõe iuxta mediū vbi hãc ma
<
lb
/>
teriã ad plenū ꝑ eū digeſtã īuenies.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0226-10a
"
xlink:label
="
note-0226-10
"
xml:id
="
N267DC
"
xml:space
="
preserve
">2. correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N26706
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequit̄̄ ſcḋo /
<
lb
/>
hec ↄ̨ña nichil valet a. et b. ſūt eq̈les p ↄ̨ñe actiue,
<
lb
/>
et a. agit in c. paſſū, et a. eſt in duplo ꝓpīquiꝰ c. paſ-
<
lb
/>
ſo quã b. / ergo a. in duplo velocius agit in c. quã b.
<
lb
/>
agat in c. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26711
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ quia poſſibile eſt / c. ſit extra
<
lb
/>
ſpherã actiuitatis ipſius b. / et tūc añs eſt veꝝ et ↄ̨ñs
<
lb
/>
flm̄: g̊ ↄ̨ña nulla.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0226-11a
"
xlink:label
="
note-0226-11
"
xml:id
="
N267E2
"
xml:space
="
preserve
">.3. correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N2671D
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequit̄̄ tertio / hec ↄ̨ña nichil
<
lb
/>
valet, a. et b. ſūt eq̈lis poñe actiue, et c. eſt īfra. ſphe-
<
lb
/>
ram actiuitatꝪ vtriuſ, et a. eſt in q̈druplo ꝓpīquiꝰ
<
lb
/>
ipſe c. ꝙ̄ ip̄m b. / igr̄ a. in q̈druplo velociꝰ agit in c. ̄
<
lb
/>
ip̄m b. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26728
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ / q2 ſi illa ↄ̨ña valeret pari rõne hec
<
lb
/>
valeret a. et b. ſūt eq̈lis poñe actiue, et c. eſt ītra ſphe
<
lb
/>
ram actiuitatis vtriuſ, et in īfinitū magis appro
<
lb
/>
ximat̄̄ a. ipſi c. ꝙ̄ īpſū b. approximat̄̄ eidē c. / igr̄ in īfi
<
lb
/>
nitū velociꝰ aget a. in c. quã ipſū b. ſed hec nichil va
<
lb
/>
let: g̊ nec alia. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26735
"
xml:space
="
preserve
">Seq̄la ſatis ptꝫ, et ꝓbat̄̄ minor: et po
<
lb
/>
no / a. ſit actiuitatꝪ vt .8. et c. reſiſtētie vt .4. hoc eſt
<
lb
/>
maxima ꝓportio a. qua a. põt agere in c. qñ eſt ei
<
lb
/>
optīe approxīatū ſicut ei põt approxīari ſit dupla
<
lb
/>
(ſemꝑ loquor de optīa approxīatiõe ſimplr̄ poſſi-
<
lb
/>
bili) et diſtet a: ab ipſo c. ꝑ pedalē diſtantiã, et in pri
<
lb
/>
ma parte ꝓportiõali hore ꝓportiõe dupla appro-
<
lb
/>
ximet̄̄ a. ipſi c. ſcḋm qḋlibet eiꝰ punctū in duplo plꝰ
<
lb
/>
ꝑ ↄ̨dēſationē ſiue deꝑditione materie aut forme, et
<
lb
/>
in ſcḋa parte ꝓportionali approximetur in duplo
<
lb
/>
pluſ̄ in ṗma, et in tertia in duplo pluſ̄ in ſcḋa, et
<
lb
/>
ſic ↄ̨ñter: quo poſito añs eſt verū et ↄ̨ñs flm̄ / vt ptꝫ ex
<
lb
/>
caſu. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26750
"
xml:space
="
preserve
">Nã in caſu poſitū eſt / maxīa ꝓportio a. q̈ a.
<
lb
/>
põt agere ſit dupla.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0226-12a
"
xlink:label
="
note-0226-12
"
xml:id
="
N267E8
"
xml:space
="
preserve
">4. correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N2675A
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequit̄̄ quarto / hec ↄ̨ña ni
<
lb
/>
chil valet a. agit in c. et b. eſt in duplo mīoris poñe
<
lb
/>
quã a. et in duplo ꝓpinquiꝰ ipſi c. quã a. / g̊ b. tm̄ agi
<
lb
/>
in c. ſicut a. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26763
"
xml:space
="
preserve
">Probat̄̄ eſto / c. ſit reſiſtētie vt .4. et a.
<
lb
/>
poñe vt .8: cū ceterꝪ poſitis in caſu correlarii: tunc
<
lb
/>
añs eſt verū et ↄ̨ñs flm̄. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2676A
"
xml:space
="
preserve
">Nã tūc b. hꝫ ꝓportionē eq̈li
<
lb
/>
tatis ad c. / et ꝑ ↄ̨ñs nõ agit in c.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0226-13a
"
xlink:label
="
note-0226-13
"
xml:id
="
N267EE
"
xml:space
="
preserve
">.5. correĺ.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N26774
"
xml:space
="
preserve
">¶ Sequit̄̄ quinto /
<
lb
/>
paſſū ſimplex vniforme ſcḋm punctū eiꝰ mediū ma
<
lb
/>
xime reſiſtit. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2677B
"
xml:space
="
preserve
">¶ Hoc eſt paſſū magis reſiſtit agēti
<
lb
/>
ei approxīato ad punctū mediū quã quis alio mõ
<
lb
/>
approxīato ceteris paribꝰ.
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0226-14a
"
xlink:label
="
note-0226-14
"
xml:id
="
N267F4
"
xml:space
="
preserve
">Correla.
<
lb
/>
calcula.</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N26787
"
xml:space
="
preserve
">Illud correlariū eſt cal
<
lb
/>
culatoris in capite de reactione circa mediū. </
s
>
<
s
xml:id
="
N2678C
"
xml:space
="
preserve
">Uide
<
lb
/>
as ibi eiꝰ ꝓbationē q̄ pulchra eſt et ſubtilis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26791
"
xml:space
="
preserve
">Eam tñ
<
lb
/>
nõ pono / q2 nõ apparet michi vĺis. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26796
"
xml:space
="
preserve
">Et ideo intelli-
<
lb
/>
gas eã et ſiĺr correlariū de corꝑe vniformis reſiſtē
<
lb
/>
tie: et omnium dimenſionum vniformium.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N267FC
">
<
s
xml:id
="
N267FD
"
xml:space
="
preserve
">Expeditis notabilibꝰ ex hoc primo
<
lb
/>
mēbro q̄ſtiõis: reſtat ſcḋm mēbrū abſoluere in quo
<
lb
/>
ↄ̨cluſiones materiã quarti, quīti, et ſexti argumen
<
lb
/>
toꝝ principaliū ante oppoſitū reſoluētes inducunt̄̄
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:href
="
note-0226-15a
"
xlink:label
="
note-0226-15
"
xml:id
="
N2681B
"
xml:space
="
preserve
">.2. articu
<
lb
/>
lꝰ quõuis</
note
>
</
s
>
<
s
xml:id
="
N2680D
"
xml:space
="
preserve
">Et ṗmo inducã ↄ̨cluſiões tangētes materiã quarti
<
lb
/>
et quīti argumenti puta de velocitate motus alte-
<
lb
/>
rationis penes cauſam. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26814
"
xml:space
="
preserve
">Sit igitur.</
s
>
</
p
>
<
p
xml:id
="
N26823
">
<
s
xml:id
="
N26824
"
xml:space
="
preserve
">Prima ↄ̨̨cluſio. </
s
>
<
s
xml:id
="
N26827
"
xml:space
="
preserve
">Ubicun aliqḋ alte-
<
lb
/>
rans vuiformiṫ ↄ̨tinuo corrūpit aliquã reſiſtentiã </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>