Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (190) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div369" type="section" level="1" n="119">
          <pb o="190" file="226" n="227" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7664" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Non</emph>
            autem abs re fuerit, hocloco breuiter etiam declarare, quonam pa-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-226-01" xlink:href="note-226-01a" xml:space="preserve">Quomodo
                <lb/>
              terra ſe ha-
                <lb/>
              beat cũ ſin
                <lb/>
              gulis cœlis
                <lb/>
              collata.</note>
            cto terra ſeſe habeat cum ſingulis orbib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7665" xml:space="preserve">cęleſtibus collata. </s>
            <s xml:id="echoid-s7666" xml:space="preserve">Non.</s>
            <s xml:id="echoid-s7667" xml:space="preserve">n.</s>
            <s xml:id="echoid-s7668" xml:space="preserve">reſpectu cu-
              <lb/>
            iuſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s7669" xml:space="preserve">cæli exiſtimari debet inſenſibilis magnitudinis. </s>
            <s xml:id="echoid-s7670" xml:space="preserve">Quamobrem certiſſime
              <lb/>
            tenendum eſt, terram inſenſibilis eſſe magnitudinis, ſi cum cælo Iouis, Satur-
              <lb/>
            ni, Firmamenti, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7671" xml:space="preserve">alijs ſuperioribus cęlis comparetur, ut omnes rationes addu
              <lb/>
            ctæ manifeſte confirmant: </s>
            <s xml:id="echoid-s7672" xml:space="preserve">At uero reſpectu cæli Martis, atque Solis, eſſe quidẽ
              <lb/>
            alicuius quantitatis, ſed non tantę, quę ſit alicuius momenti, ut luce clarius cõ
              <lb/>
            ſtat ex illis rationibus, quas ex umbris, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7673" xml:space="preserve">inſtrumentis Mathematicorum de-
              <lb/>
            promptas propoſuimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s7674" xml:space="preserve">Sunt enim illę experientię in Sole pręcipue obſerua-
              <lb/>
            tę Si denique conferatur cum cœlo Veneris, Mercurij, ac Lunę, eam omnino
              <lb/>
            iam cenſendam eſſe notabilis magnitudinis, maxime reſpectu orbis Lunaris.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7675" xml:space="preserve">Cum enim corpus Lunare reſpectu orbis, in quo exiſtit, ſenſibilem prę ſe ferat
              <lb/>
            quantitatem, ac molem; </s>
            <s xml:id="echoid-s7676" xml:space="preserve">ut ſenſibus eſt manifeſtum; </s>
            <s xml:id="echoid-s7677" xml:space="preserve">quo modo Terra, quę mul-
              <lb/>
            to maior eſt corpore Lunari, dici poterit non habere molem, ac quantitatem
              <lb/>
            notabilem reſpectu cęli Lunæ? </s>
            <s xml:id="echoid-s7678" xml:space="preserve">Hęc omnia magis peſpicua erunt ex communi
              <lb/>
            hac ſententia Aſtronomorum, qui aſſerunt, Si quis in orbe lunari conſtitutus
              <lb/>
            terram intueretur, appareret ei ter maior, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7679" xml:space="preserve">paulo amplius, quàm Luna hinc
              <lb/>
            è terris conſpicitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s7680" xml:space="preserve">Ex orbe uero Solis bis maior iudicaretur terra conſpecta,
              <lb/>
            quàm hinc è terra Venus nobis apparet: </s>
            <s xml:id="echoid-s7681" xml:space="preserve">Ex cęlo deinde Martis terra, ſi luceret,
              <lb/>
            ęſtimaretur ęqualis uni ſtellę minimę, quales ſunt in ſexta magnitudine cõ-
              <lb/>
            prehenſę: </s>
            <s xml:id="echoid-s7682" xml:space="preserve">Ex ſuperioribus denique cęlis, maxime ex Fitmamento, nullo pacto
              <lb/>
            cerneretur, ſed omnino inſtar puncti exiſteret inſenſibilis.</s>
            <s xml:id="echoid-s7683" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <note position="left" xml:space="preserve">Terram So-
            <lb/>
          le eſſe mi-
            <lb/>
          norem, Lu-
            <lb/>
          na uero ma
            <lb/>
          iorem.</note>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7684" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vervm</emph>
            quia mira fortaſſe alicui uidebuntur ea, quę de quantitate aſtro-
              <lb/>
            rum reſpectu magnitudinis terrę affirmauimus, breuiter nunc oſtendemus, ter
              <lb/>
            ram, quãuis ingenti mole nobis prędita eſſe uideatur, multo minorẽ eſſe cor-
              <lb/>
            pore Solari, Lunam uero contra, quamuis eius magnitudinem eandẽ eſſe, quã
              <lb/>
            Solis, ſenſus iudicet, longe minorem eſſe ipſa terra. </s>
            <s xml:id="echoid-s7685" xml:space="preserve">Rationes autem ſubtiliſſi-
              <lb/>
            mas, quibus peritiſſimi Aſtronomi hęc omnia Geometrice concludunt, quo-
              <lb/>
            niam altioris ſunt conſiderationis, quàm ut hoc loco explicari poſſint, ſpe-
              <lb/>
            ctantq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s7686" xml:space="preserve">ad Theoricas planetarum, omnino prętermittemus, ſi quis autem earũ
              <lb/>
            deſiderio tenetur, petendę erunt ex Ptolemęo ſummo harum rerũ artifice, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7687" xml:space="preserve">
              <lb/>
            alijs Aſtronomis. </s>
            <s xml:id="echoid-s7688" xml:space="preserve">Quod igitur Sol ſit longe maior, quàm terra, ex rationibus
              <lb/>
            Perſpectiuorum manifeſtum eſſe poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7689" xml:space="preserve">Si enim Sol eſſet terræ ęqualis, proij-
              <lb/>
            ceretur umbra terrę ęquabiliter in modum cylindri in infinitum; </s>
            <s xml:id="echoid-s7690" xml:space="preserve">Si vero mi-
              <lb/>
            nor exiſteret Sol, quàm terra, augeretur ſemper vmbra terrę proiecta in infini
              <lb/>
            tum: </s>
            <s xml:id="echoid-s7691" xml:space="preserve">Quorum illud à Vitellione lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7692" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s7693" xml:space="preserve">Perſpectiuę propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7694" xml:space="preserve">26. </s>
            <s xml:id="echoid-s7695" xml:space="preserve">Hoc uero pro-
              <lb/>
            poſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7696" xml:space="preserve">28. </s>
            <s xml:id="echoid-s7697" xml:space="preserve">clariſſime demonſtratur. </s>
            <s xml:id="echoid-s7698" xml:space="preserve">Quocirca nocte ſerena occultarentur ſemper
              <lb/>
            aliquę ſtellę fixę, quę nimirum in umbra terrę exiſterent, uel certe non tan-
              <lb/>
            tum haberent ſplendorem, quantum alię ſtellę, quę tunc à Sole illuſtrantur:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7699" xml:space="preserve">Eademq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s7700" xml:space="preserve">ratione, quando Mars, Iuppiter, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7701" xml:space="preserve">Saturnus Soli per diametrũ obij-
              <lb/>
            citur, paterentur eclipſim, quod nunquam viſum fuit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7702" xml:space="preserve">Quare Sol multo maior
              <lb/>
            exiſtet, quàm terra: </s>
            <s xml:id="echoid-s7703" xml:space="preserve">Ita enim fiet, ut umbra terrę proijciatur in formam pyra-
              <lb/>
            midis, ſeu potius coni, deſinatq́ue in punctum indiuiſibile, adeo ut ad ſtellas
              <lb/>
            fixas, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7704" xml:space="preserve">dictos planetas minime pertingat, ut ab eodem Vitellione demonſtra
              <lb/>
            tur propoſ. </s>
            <s xml:id="echoid-s7705" xml:space="preserve">27. </s>
            <s xml:id="echoid-s7706" xml:space="preserve">eiuſdem lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s7707" xml:space="preserve">Vnde mirum non eſt, quod neque vllę ſtellę fixę,
              <lb/>
            neque ſuperiores illi Planetę defectum luminis patiantur, quamuis è diame-
              <lb/>
            tro Solem aſpiciant. </s>
            <s xml:id="echoid-s7708" xml:space="preserve">Quod autem Luna multo minor exiſtat, quàm terra, de-
              <lb/>
            monſtratiue ex dictis ita deduci poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7709" xml:space="preserve">Quoniam enim oſtenſum eſt, terrę </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>