Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of handwritten notes

< >
< >
page |< < (178) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="178" file="0230" n="230" rhead="THEORIÆ"/>
            idearum naturam, & </s>
            <s xml:space="preserve">proprietates quaſdam, atque originem no-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0230-01" xlink:href="note-0230-01a" xml:space="preserve">omnino ab ani-
                <lb/>
              ma progigni,
                <lb/>
              ſed non impri-
                <lb/>
              mi, niſi æqua-
                <lb/>
              liter in partes
                <lb/>
              oppoſitas, &
                <lb/>
              ſine ſaltu.</note>
            vit, conſtare arbitror, motus liberos corporis ab anima pro-
              <lb/>
            venire: </s>
            <s xml:space="preserve">ac quemadmodum virium lex neceſſaria, in ipſa fortaſ-
              <lb/>
            ſe materiæ natura ſita, ejuſmodi eſt; </s>
            <s xml:space="preserve">ut juxta eam bina mate-
              <lb/>
            riæ puncta debeant ad ſe invicem accedere, vel a ſe invicem
              <lb/>
            recedere, determinata & </s>
            <s xml:space="preserve">quantitate motus, & </s>
            <s xml:space="preserve">directione per
              <lb/>
            diſtantias; </s>
            <s xml:space="preserve">ita eſſe alias leges virium liberas animæ, ſecundum
              <lb/>
            quas debeant quædam puncta materiæ habentia ejuſmodi diſpoſi-
              <lb/>
            tionem, quæ ad vivum, & </s>
            <s xml:space="preserve">ſanum corpus organicum requiritur,
              <lb/>
            ad ipſius animæ nutum moveri; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed hujuſmodi leges itidem cen-
              <lb/>
            ſeo requirere illud, ut nulli materiæ puncto imprimatur motus
              <lb/>
            aliquis, niſi alicui alteri imprimatur alius contrarius, & </s>
            <s xml:space="preserve">æqua-
              <lb/>
            lis, quod conſtat ex ipſo niſu, quem ſemper exercemus in par-
              <lb/>
            tes contrarias, juxta ea, quæ diximus num. </s>
            <s xml:space="preserve">74; </s>
            <s xml:space="preserve">ac itidem
              <lb/>
            arbitror, & </s>
            <s xml:space="preserve">id ipſum diligenti obſervatione, & </s>
            <s xml:space="preserve">reflexione fa-
              <lb/>
            cile colligitur, ejuſmodi quoque motus imprimi non poſſe, niſi
              <lb/>
            ſervata lege continuitatis ſine ullo ſaltu, quod ſi ab omnibus
              <lb/>
            ſpiritibus obſervari debeat; </s>
            <s xml:space="preserve">diſcedent quidem veri motus a cur-
              <lb/>
            vis illis neceſſariis, & </s>
            <s xml:space="preserve">a libera voluntatis determinatione pen-
              <lb/>
            debunt curvæ deſcriptæ; </s>
            <s xml:space="preserve">ſed motuum continuitas nequaquam
              <lb/>
            turbabitur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">388. </s>
            <s xml:space="preserve">Porro inde conſtat, cur in motibus nullum uſpiam de-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0230-02" xlink:href="note-0230-02a" xml:space="preserve">Concluſiones
                <lb/>
              deductæ: po-
                <lb/>
              tiſſimum exclu-
                <lb/>
              ſio quietis.</note>
            prehendamus ſaltum, cur nullum materiæ punctum ab uno lo-
              <lb/>
            ci puncto abeat ad aliud punctum loci ſine tranſitu per inter-
              <lb/>
            media, cur nulla denſitas mutetur per ſaltum, cur & </s>
            <s xml:space="preserve">motus
              <lb/>
            reflexi, & </s>
            <s xml:space="preserve">refracti fiant per curvaturam continuam, ac alia ejuſ-
              <lb/>
            modi, quæ huc pertinent. </s>
            <s xml:space="preserve">Verum ſimul patebit & </s>
            <s xml:space="preserve">illud, in
              <lb/>
            cujus gratiam hæc congeſſimus, nullam fore abſolutam quietem,
              <lb/>
            in qua nimirum continuatus ille curvæ deſcriptæ ductus abrum-
              <lb/>
            patur, ea continuitate læſa nihilo minus, quam læderetur, ſi
              <lb/>
            curva continua deſineret alicubi in rectam.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">389. </s>
            <s xml:space="preserve">Jam vero ad actionis, & </s>
            <s xml:space="preserve">reactionis æqualitatem gradu
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-0230-03" xlink:href="note-0230-03a" xml:space="preserve">Æqualitas a-
                <lb/>
              ctionis, & rea-
                <lb/>
              ctionis, & ejus
                <lb/>
              conſectaria.</note>
            facto, eam abunde deduximus a num. </s>
            <s xml:space="preserve">265. </s>
            <s xml:space="preserve">pro binis quibuſque
              <lb/>
            corporibus ex actione, & </s>
            <s xml:space="preserve">reactione æqualibus in punctis quibuſ-
              <lb/>
            cunque. </s>
            <s xml:space="preserve">Cum nimirum mutuæ vires nihil turbent ſtatum centri
              <lb/>
            gravitatis communis, & </s>
            <s xml:space="preserve">centra gravitatis binarum maſſarum
              <lb/>
            debeant cum ipſo communi centro jacere in directum ad di-
              <lb/>
            ſtantias hinc, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde reciproce proportionales ipſis maſſis, ut
              <lb/>
            ibidem demonſtravimus; </s>
            <s xml:space="preserve">conſequitur illud, motus quoſcunque,
              <lb/>
            quos ex mutua actione habebunt binarum maſſarum centra gra-
              <lb/>
            vitatis, debere fieri in lineis ſimilibus, & </s>
            <s xml:space="preserve">proportionalibus di-
              <lb/>
            ſtantiæ ſingularum ab ipſo gravitatis centro communi, adeo-
              <lb/>
            que reciproce proportionalibus ipſis maſſis; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">quod inde conſe-
              <lb/>
            quitur, ſummam motuum computatorum ſecundum directio-
              <lb/>
            nem quancunque, quam ex mutuis actionibus acquiret altera
              <lb/>
            maſſa, fore ſemper æqualem ſummæ motuum computatorum
              <lb/>
            ſecundum oppoſitam, quam maſſa altera acquiret ſimul, in quo
              <lb/>
            ipſo ſita eſt actionis & </s>
            <s xml:space="preserve">reactionis æqualitas, ex qua corporu </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>