Cardano, Geronimo, Opvs novvm de proportionibvs nvmerorvm, motvvm, pondervm, sonorvm, aliarvmqv'e rervm mensurandarum, non solùm geometrico more stabilitum, sed etiam uarijs experimentis & observationibus rerum in natura, solerti demonstratione illustratum, ad multiplices usus accommodatum, & in V libros digestum. Praeterea Artis Magnae, sive de regvlis algebraicis, liber vnvs abstrvsissimvs & inexhaustus planetotius Ariothmeticae thesaurus ... Item De Aliza Regvla Liber, hoc est, algebraicae logisticae suae, numeros recondita numerandi subtilitate, secundum Geometricas quantitates inquirentis ...

Table of figures

< >
[Figure 131]
[Figure 132]
[Figure 133]
[Figure 134]
[Figure 135]
[Figure 136]
[Figure 137]
[Figure 138]
[Figure 139]
[Figure 140]
[Figure 141]
[Figure 142]
[Figure 143]
[Figure 144]
[Figure 145]
[Figure 146]
[Figure 147]
[Figure 148]
[Figure 149]
[Figure 150]
[Figure 151]
[Figure 152]
[Figure 153]
[Figure 154]
[Figure 155]
[Figure 156]
[Figure 157]
[Figure 158]
[Figure 159]
[Figure 160]
< >
page |< < of 291 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="id003576">
                <pb pagenum="212" xlink:href="015/01/231.jpg"/>
              grauis ſit tota, fertur ad circulum d e, ut deſcendat. </s>
              <s id="id003577">Sed & quia de­
                <lb/>
              ſcendit per d e f g, & magis ex centro e, ideo omnes partes circumui
                <lb/>
              cinæ trahuntur ad d e, & ad e centrum ſuperficiei uorticis, tanquàm
                <lb/>
              ad centrum, ut deſcendant, atque id primum. </s>
              <s id="id003578">Cunque
                <expan abbr="lignũ">lignum</expan>
              deſcendat
                <lb/>
              partim propria grauitate, partim
                <expan abbr="attractũ">attractum</expan>
              , ſi fuerit leue corpus, ut plu­
                <lb/>
              ma, quod natura ſua
                <expan abbr="">non</expan>
              deſcendat, neceſſe eſt ut
                <expan abbr="deſcẽdat">deſcendat</expan>
              ſola ui at­
                <lb/>
              tractionis, quę
                <expan abbr="">non</expan>
              eſt tanta in toto d e
                <expan abbr="quãta">quanta</expan>
              in e,
                <expan abbr="igit̃">igitur</expan>
              oportet ut pri­
                <lb/>
              us perueniat ad c quàm deſcendat, quia contra
                <expan abbr="naturã">naturam</expan>
                <expan abbr="propriã">propriam</expan>
              de­
                <lb/>
              ſcendit ui
                <expan abbr="attractũ">attractum</expan>
              . </s>
              <s id="id003579">Cum uerò pars quæ in directo c eſt, uelociſsimè
                <lb/>
              deſcendat, conantur omnes partes aquę, quę circa ſunt deſcendere,
                <lb/>
              et
                <expan abbr="">cum</expan>
                <expan abbr="">non</expan>
              poſsint ſimul peruenire, mouentur ad illud linea, dico quia
                <lb/>
              habent initium in e, circulus autem
                <expan abbr="nullũ">nullum</expan>
              habet
                <expan abbr="initiũ">initium</expan>
              , igitur uiden­
                <lb/>
              tur moueri circulariter. </s>
              <s id="id003580">Sed cum in circulo partes à
                <expan abbr="cẽtro">centro</expan>
                <expan abbr="moueant̃">moueantur</expan>
              ,
                <lb/>
              uelocius mouebuntur, uelocius in elica a b quàm l m, & l m quàm
                <lb/>
              n o. </s>
              <s id="id003581">Et ob has duas cauſas mouebuntur uelocius partes quæ ſunt
                <lb/>
              circa c, quàm diſtantes ab
                <expan abbr="eodẽ">eodem</expan>
              , tum quia in medio,
                <expan abbr="">tum</expan>
              quia tardius
                <lb/>
                <expan abbr="mouent̃">mouentur</expan>
              motu elice. </s>
              <s id="id003582">
                <expan abbr="Declaratũ">Declaratum</expan>
              eſt. </s>
              <s id="id003583">n. </s>
              <s id="id003584">ſuperius quod unus motus in
                <lb/>
                <expan abbr="eodẽ">eodem</expan>
              mobili
                <expan abbr="aliũ">alium</expan>
              impedit & retardat. </s>
              <s id="id003585">Cum ergo h k ſit in ſpatio a b
                <lb/>
              l m & aqua
                <expan abbr="rapiat̃">rapiatur</expan>
              motu, dico ad d e mouebit ad d e, & motu dico
                <lb/>
              qui uidetur circularis, nam mouetur motu eius à quo
                <expan abbr="ſuſtinet̃">ſuſtinetur</expan>
              . </s>
              <s id="id003586">Mo­
                <lb/>
              uetur etiam ad d e, quoniam pars illa eſt humilior, nam ſemper de­
                <lb/>
              ſcendit, omne
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              quod mouetur partim eſt in termino, à quo, par­
                <lb/>
              tim ad quem, ideo partim iam aqua illa cum deſcendat humilior eſt
                <lb/>
              locus, igitur nauis ad
                <expan abbr="illũ">illum</expan>
              locum feretur. </s>
              <s id="id003587">Tertio, quia latus k impelli
                <lb/>
              tur, in maiore circulo, ideo maiore impetu
                <lb/>
                <figure id="id.015.01.231.1.jpg" xlink:href="015/01/231/1.jpg" number="221"/>
                <lb/>
              quàm h, quare
                <expan abbr="deſcẽdet">deſcendet</expan>
              & circulo mouebi­
                <lb/>
              tur,
                <expan abbr="">nam</expan>
              ſi h quieſceret
                <expan abbr="palã">palam</expan>
              eſt, q̊d nauis circu
                <lb/>
              lariter
                <expan abbr="moueret̃">moueretur</expan>
              , ſed h fungitur uice
                <expan abbr="quieſcẽ­tis">quieſcen­
                  <lb/>
                tis</expan>
              , quia tardius
                <expan abbr="mouet̃">mouetur</expan>
                <expan abbr="quã">quam</expan>
              k,
                <expan abbr="igit̃">igitur</expan>
              k moue­
                <lb/>
              bitur ad d e & motu circulari aut participe
                <lb/>
              eius. </s>
              <s id="id003588">Quarta cauſa eſt, quoniam h cupit
                <expan abbr="de­ſcẽdere">de­
                  <lb/>
                ſcendere</expan>
              , ut graue. </s>
              <s id="id003589">ergo ferri, ubi minus impe
                <lb/>
              diatur à motu
                <expan abbr="uiolẽto">uiolento</expan>
              , at minus
                <expan abbr="impedit̃">impeditur</expan>
              in
                <lb/>
              circulo, de qua a b, qua a b
                <expan abbr="">cum</expan>
              maioris ſit ambitus a qua in co ulterius
                <lb/>
                <expan abbr="fert̃">fertur</expan>
                <expan abbr="quã">quam</expan>
              in d e, ob hæc
                <expan abbr="oĩa">oina</expan>
              & in mari & fluminibus ac lacubus
                <expan abbr="">cum</expan>
              na
                <lb/>
              ues fuerint in ambitu uorticis
                <expan abbr="">iam</expan>
                <expan abbr="rapiunt̃">rapiuntur</expan>
              ad
                <expan abbr="illũ">illum</expan>
              , & circulari motu:
                <lb/>
              isque motus eſt
                <expan abbr="indiciũ">indicium</expan>
              ſubmerſionis,
                <expan abbr="quoniã">quoniam</expan>
              indicat
                <expan abbr="aquã">aquam</expan>
              , ibi propè
                <lb/>
                <expan abbr="deſcẽdere">deſcendere</expan>
              rectà uerſus
                <expan abbr="cẽtrũ">centrum</expan>
              , & ob id
                <expan abbr="prudẽtes">prudentes</expan>
              nautę magna ui uen
                <lb/>
              toru &
                <expan abbr="remorũ">remorum</expan>
              ſępe
                <expan abbr="ſeruãt">ſeruant</expan>
              ſe, pręo
                <expan abbr="ccupãtes">ccupantes</expan>
                <expan abbr="motũ">motum</expan>
                <expan abbr="elicũ">elicum</expan>
              recto motu.
                <lb/>
              </s>
              <s id="id003590">Cur
                <expan abbr="aũt">aut</expan>
              aqua
                <expan abbr="">quae</expan>
              eſt in a, non potius
                <expan abbr="ferat̃">feratur</expan>
              per obliquam lineam ad d
                <lb/>
              uel g, <08> ad e uel c inde ex illis ad d uel g, præſertim
                <expan abbr="">cum</expan>
              adſit breuior </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>