Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of handwritten notes
<
1 - 4
[out of range]
>
<
1 - 4
[out of range]
>
page
|<
<
(179)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
179
"
file
="
0231
"
n
="
231
"
rhead
="
PARS TERTIA.
"/>
colliſiones deduximus in ſecunda parte, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ex qua multa phæ-
<
lb
/>
nomena pendent, in Aſtronomia inprimis.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">390. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Illud unum hic adnotandum cenſeo, per hanc ipſam le-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0231-01
"
xlink:href
="
note-0231-01a
"
xml:space
="
preserve
">Inde an motus
<
lb
/>
maſſæ prove-
<
lb
/>
niat a viribus
<
lb
/>
internis, an ab
<
lb
/>
externis.</
note
>
gem comprobari plurimum ipſas vires mutuas inter materiæ
<
lb
/>
particulas, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">deveniri ad originem motuum plurimorum, quæ
<
lb
/>
inde pendet; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſi nimirum particulæ maſſæ cujuslibet ingentem
<
lb
/>
habeant motum reciprocum hac, illac, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">interea centrum com-
<
lb
/>
mune gravitatis iiſdem iis motibus careat; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">id ſane indicio eſt,
<
lb
/>
eos motus provenire ab internis viribus mutuis inter puncta
<
lb
/>
ejuſdem maſſæ. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Id vero accidit inprimis in fermentationibus,
<
lb
/>
quæ habentur poſt quarundam ſubſtantiarum permixtionem,
<
lb
/>
quarum particulæ non omnes ſimul jam in unam feruntur pla-
<
lb
/>
gam, jam in aliam, ſed ſingillatim motibus diverſiſſimis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in-
<
lb
/>
ter ſe etiam contrariis, quos idcirco motus omnes illarum cen-
<
lb
/>
tra gravitatis habere non poſſunt: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ii motus provenire omnino
<
lb
/>
debent a mutuis viribus, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">commune gravitatis centrum inte-
<
lb
/>
rea quieſcet reſpectu ejus vaſis, in quo fermentatio fit, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ter-
<
lb
/>
ræ, reſpectu cujus quieſcit vas.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">391. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quod ad diviſibilitatem pertinet, eam quidem in in-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0231-02
"
xlink:href
="
note-0231-02a
"
xml:space
="
preserve
">Diviſibilitas in
<
lb
/>
infinitum ſpa-
<
lb
/>
tii continui; &
<
lb
/>
materiæ itidem
<
lb
/>
ſi ſit continua,
<
lb
/>
& ſine virtuali
<
lb
/>
extenſione.</
note
>
finitum progredientem ſine ullo limite in ſpatio continuo ille
<
lb
/>
ſolus non agnoſcet, qui Geometriæ etiam elementaris vim non
<
lb
/>
ſentiat, a qua pro ejuſmodi diviſibilitate in infinitum tam mul-
<
lb
/>
ta, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſimplicia, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">perſpicua ſane argumenta deſumuntur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ubi
<
lb
/>
ad materiam fit tranſitus; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſi, ubi de ea agitur, quæ diſtinctas
<
lb
/>
occupant loci partes, diſtincta etiam ſunt; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ab illa ſpatii conti-
<
lb
/>
nui diviſibilitate in infinitum, materiæ quoque diviſibilitas in
<
lb
/>
infinitum conſequitur evidentiſſime, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">utcunque prima materiæ
<
lb
/>
elementa atomos, ſive Naturæ vi inſectilia cenſeant multi, ut
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Newtonus; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">adhuc tamen abſolutam eorum diviſibilitatem a-
<
lb
/>
gnoſcunt paſſim illi ipſi.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">392. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Materiæ elementa extenſa per ſpatium diviſibile, ſed
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0231-03
"
xlink:href
="
note-0231-03a
"
xml:space
="
preserve
">Virtualem ex-
<
lb
/>
tenſionem non
<
lb
/>
haberi.</
note
>
omnino ſimplicia, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">carentia partibus, admiſerunt nonnul-
<
lb
/>
li e Peripateticis, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">eſt etiam nunc, qui recentiorem Philo-
<
lb
/>
ſophiam profeſſus admittat; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">at eam ſententiam non ex præju-
<
lb
/>
dicio quodam, quanquam id etiam eſt ingens, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">commune,
<
lb
/>
ſed ex inductionis principio, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">analogia impugnavi in prima
<
lb
/>
parte num. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">83. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quamobrem arbitror, ſi quid corporeum exten-
<
lb
/>
ſionem habeat per totum quodpiam continuum ſpatium, id
<
lb
/>
ipſum debere abſolute habere partes, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">eſſe diviſibile in infini-
<
lb
/>
tum æque, ac illud ipſum eſt ſpatium.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">393. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">At in mea Theoria, in qua prima elementa materiæ
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0231-04
"
xlink:href
="
note-0231-04a
"
xml:space
="
preserve
">Puncta eſſe
<
lb
/>
indiviſibilia:
<
lb
/>
maſſas diviſi-
<
lb
/>
biles uſque ad
<
lb
/>
certum limi-
<
lb
/>
tem ſingulas.</
note
>
mihi ſunt ſimplicia, ac inextenſa, nullam eorum diviſibilita-
<
lb
/>
tem haberi conſtat. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Maſſæ autem, quæcunque actu exiſtant,
<
lb
/>
ſunt mihi congeries punctorum ejuſmodi numero finitæ. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Hinc
<
lb
/>
eæ congeries dividi utique poſſunt in partes, ſed non plures,
<
lb
/>
quam ſit ipſe punctorum numerus maſſam conſtituentium, cum
<
lb
/>
nulla pars minus continere poſſit, quam unum ex iis punctis.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nec Geometrica argumenta quidquam probant in mea </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>