Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
Table of figures
<
1 - 30
[out of range]
>
<
1 - 30
[out of range]
>
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
pb
pagenum
="
212
"/>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1477
"/>
F</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1478
"/>
G</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1479
"/>
H</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1480
"/>
A</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1481
"/>
B</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1482
"/>
C</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1483
"/>
D</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
head
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
Nonnulla de indiuiduo
<
expan
abbr
="
terminiſq́ue
">terminiſque</
expan
>
tractantur quę lucem afferunt demonſtrationi
<
emph.end
type
="
italics
"/>
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1484
"/>
</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
>
<
margin.target
id
="
marg1484
"/>
E</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
emph
type
="
italics
"/>
ſexti Phyſ. Cap. </
s
>
<
s
>XL
<
emph.end
type
="
italics
"/>
.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>EA quæ præſens demonſtratio continet, multa ſanè de indiuiduo
<
expan
abbr
="
terminiſq́
">terminiſque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>attingunt quę ni
<
lb
/>
ſi tractentur diligentius, complureis ſcrupulos in animis noſtris relinquere poſsint, qui nos
<
lb
/>
non iniuria male habeant, neque motus ingenium plenè aſſequi permittant. </
s
>
<
s
>Siquidem poteſtas
<
lb
/>
ad omnem mutationem indiuiduo denegata ſit, & quæ'nam huius euenti cauſſa. </
s
>
<
s
>Tùm deinde
<
lb
/>
multæ ſunt indiuiduorum ſpecies, & enim termini ſunt in prædicamento quantitatis, ſunt etiam
<
lb
/>
formę quæ ſunt eſſentię termini. </
s
>
<
s
>Sunt quoque indiuiduę ſubſtantiæ ſeparatæ. </
s
>
<
s
>Num'ne omnis
<
lb
/>
indiuidui ſpecies hac demonſtratione excluditur? </
s
>
<
s
>Tertiò cùm terminus ad quem ita ſe habeat
<
lb
/>
ad motum, vt id quod mouetur, ſit in eo termino quadam ex parte quæritur, ſit'ne diuiduus, &
<
lb
/>
quemadmodum diuidatur, ſiquidem formam ſubſtantiæ ponamus in indiuiduo; nihilominus
<
lb
/>
illam tempore concludi velimus; quòd ſine aliqua partitionis ratione concipi nequit. </
s
>
<
s
>Sed certè
<
lb
/>
primi illius euenti cauſſa ducitur omnis à materia. </
s
>
<
s
>Hæc enim per ſe poteſtas eſt, & in ſeipſa con
<
lb
/>
tinet omnem occaſionem tranſmutationis; quandoquidem poteſtas reſpicit actum, & illum aſ
<
arrow.to.target
n
="
marg1485
"/>
<
lb
/>
ſequi vult, &, vt ita dicam, transformari in illum. </
s
>
<
s
>Itaque quod primò mutatur, aut eſt materia,
<
lb
/>
vt in generatione ſubſtantiæ, aut ita mutatur, quatenus conſtat è materia, quemadmodum fit in
<
lb
/>
accidente. </
s
>
<
s
>hoc verò eſt ipſa ſubſtantia compoſita. </
s
>
<
s
>Nunc materia per ſe ipſam eſt interuallum,
<
lb
/>
ſi nos audies; aut ſaltem habet intrinſecùs illam quantitatem quam interminatam vocant. </
s
>
<
s
>Proin
<
lb
/>
de quod per ſe mutatur, eſt neceſſariò per ſe quantum. </
s
>
<
s
>Igitur ab oppoſito. </
s
>
<
s
>Quod per ſe quan
<
lb
/>
tum non eſt, non poteſt per ſe mutari. </
s
>
<
s
>Tamen verò eſt indiuiduum. </
s
>
<
s
>Neque enim conſtat ex ma
<
lb
/>
teria in qua poteſtas omnis exiſtit quæ radix eſt omnis tranſmutationis per ſe. </
s
>
<
s
>eſt fortè aliquid
<
lb
/>
materiæ, vt terminus, aut forma, ſed non conſtant ex materia: quamobrem neque multatur ma
<
lb
/>
teriæ priuilegiis niſi per accidens; caret enim potentia & habilitate, ac ſi quo pacto motui ſubii
<
lb
/>
citur, non id aſſecutus eſt ex eo quòd ſit poteſtate per ſe, ſed ex eo ad quod adiunctum eſt, quod
<
lb
/>
per ſe mouetur, vt etiam, ſi fuerit prorſus à materia ſegregatum, nullo modo ſit obnoxium mo
<
lb
/>
tui, neque per ſe, neque per accidens. </
s
>
<
s
>Sed vtrum'ne omne indiuidui genus ex huiuſce demon
<
lb
/>
ſtrationis in motu prohibeatur, an certa
<
expan
abbr
="
ſolũ
">ſolum</
expan
>
indiuidui ſpecies, & quæ'nam, propter
<
foreign
lang
="
grc
">ἀχριβειαν</
foreign
>
<
lb
/>
methodi conſiderandum quoque cenſeo. </
s
>
<
s
>Nam mitto illud quòd non ſit abſoluta demonſtra
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1486
"/>
<
lb
/>
tio, ſed perſpicuitatis ergô requirat, vt oſtendatur
<
expan
abbr
="
indiuiduũ
">indiuiduum</
expan
>
non poſſe moueri, quod ſuis ipſius
<
lb
/>
propriis rationibus conficietur: quantum tamen patitur generalitas, & amplitudo cauſſæ quæ aſ
<
lb
/>
ſumitur in illa; ad omne indiuidui genus pertinere poteſt. </
s
>
<
s
>quodcunque enim illud ſit eo priua
<
lb
/>
tur, vt ſit partim in termino à quo, partim in termino ad quem. </
s
>
<
s
>Sed enim illa prius ſpectari pu
<
lb
/>
to quæ mouentur per accidens, & ex iis illud quod reſpicit quantum. </
s
>
<
s
>ſiquidem, etſi forma
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
<
lb
/>
per ſe immobilis eſt, ea tamen accipiatur, vt terminus ad quem. </
s
>
<
s
>cuius prima notio ſit, eſſe finem,
<
lb
/>
perfectionem, extremum motus, itaque certum ac firmum. </
s
>
<
s
>Si igitur eius notio talis eſt, cur ea
<
lb
/>
demonſtrationi committenda eſt? </
s
>
<
s
>idem enim de illo dicetur qui huius rei demonſtrationem ex
<
lb
/>
petat, ac de eo qui ſibi demonſtrari velit eſſe motum, aut eſſe naturam: nihil enim notius ſuccur
<
lb
/>
ret quo propoſitum conficere liceat. </
s
>
<
s
>alterum indiuiduorum genus, quod à materia, ſeparatum
<
lb
/>
eſt, ignoratur an ſit: & ea poſtulat quæ longo ſermone diſputata ſunt 8. Phyſ. quibus peractis,
<
lb
/>
tum denique conſtabit id quod mouetur eſſe neceſſariò corpus, & omne indiuidui genus abhor
<
lb
/>
rere à motu. </
s
>
<
s
>Quia verò id quod acceptum eſt in ea demonſtratione. </
s
>
<
s
>Quod mouetur, eſſe par
<
lb
/>
tim in termino à quo, partim in termino ad quem, potuit afferre ſuſpicionem de diuiſione for
<
lb
/>
mæ, vt melius omnia teneantur, vtile quoque duximus de diuiſione formarum aliquantò copio
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1487
"/>
<
lb
/>
ſius agere. </
s
>
<
s
>Generalis illa diuiſio perhibetur ſecundùm ſubiectum & ſecundùm gradus, ſeu
<
lb
/>
formæ parteis. </
s
>
<
s
>Attamen & vtraque variis modis exiſtit, & non eſt vniuſmodi in omni genere
<
lb
/>
motus. </
s
>
<
s
>Nam videmus eam quæ pro ſubiecti ratione adminiſtratur, ita accipi, vel quòd vna pars
<
lb
/>
priuſquàm altera mutetur: vel quòd forma cum ſubiecto ſimul extendatur. </
s
>
<
s
>ſic enim fit, vt qua
<
lb
/>
cunque ſenſili parte ex toto deſerta conſimilis planè forma cum ea ſegregetur. </
s
>
<
s
>Non diſsimili ra
<
lb
/>
tione quod per gradus ſecatur, aut ita ſecatur, vt ratio conſeruetur eadem in toto & partibus,
<
lb
/>
quod contingere diximus accidenti, aut etiam pars totius rationem non conſeruat, id quod ſub
<
lb
/>
ſtantiæ proprium eſt. </
s
>
<
s
>Tùm etiam quædam mutationes vtrique partitioni ſubiacent; aliæ vnam
<
lb
/>
tantum accipiunt, aut ſi vtranque non idem eſt vtriuſque proceſſus. </
s
>
<
s
>Rurſus aliquæ eas admit
<
lb
/>
tunt neceſſariò; in nonullis nulla neceſsitas obſeruatur. </
s
>
<
s
>Singulas nunc exploremus, & quid
<
lb
/>
commune ſecum, quidúe proprium habeant ediſſeramus. </
s
>
<
s
>Porrò partitio ſecundùm gradus,
<
lb
/>
cùm ſit eſſentia motus: eſt enim actus ille poteſtatis, quatenus huiuſmodi, pertinet ad omne ge
<
lb
/>
nus mutationis per ſe, atque id per ſe & neceſſariò. </
s
>
<
s
>ſed, vt ſæpe diximus, hoc accidente
<
expan
abbr
="
ſubſtan-tiaq́
">ſubſtan
<
lb
/>
tiaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>intereſt, quòd accidentis gradus eiuſdem ſunt rationis cum termino ad quem; in ſubſtantia </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>