Vitruvius
,
De architectura libri decem
,
1567
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
Table of Notes
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 44
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 45
[Note]
Page: 46
[Note]
Page: 46
[Note]
Page: 46
[Note]
Page: 46
[Note]
Page: 46
[Note]
Page: 46
[Note]
Page: 47
[Note]
Page: 47
[Note]
Page: 47
[Note]
Page: 47
[Note]
Page: 47
[Note]
Page: 47
[Note]
Page: 48
[Note]
Page: 48
[Note]
Page: 48
[Note]
Page: 48
[Note]
Page: 48
[Note]
Page: 49
[Note]
Page: 49
[Note]
Page: 49
<
1 - 30
31 - 60
61 - 90
91 - 120
121 - 150
151 - 180
181 - 210
211 - 240
241 - 270
271 - 300
301 - 330
331 - 339
>
page
|<
<
(201)
of 412
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
xml:id
="
echoid-div1
"
type
="
section
"
level
="
1
"
n
="
1
">
<
div
xml:id
="
echoid-div526
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
89
">
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15003
"
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
201
"
file
="
514.01.233
"
n
="
233
"
rhead
="
QVINTVS.
"/>
Extra autem diſponantur porticus tres, una ex periſty lio exeuntibus, duæ dextra;</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15004
"
xml:space
="
preserve
">, atque finiſtra ſtadia
<
lb
/>
tis. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15005
"
xml:space
="
preserve
">Ex quibus una, quæ ſpectauerit ad ſeptentrionem, perficiatur duplex ampliſsima latitudine; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15006
"
xml:space
="
preserve
">al-
<
lb
/>
tera ſimplex ita facta, uti in partibus, quæ fuerint circa parietes, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15007
"
xml:space
="
preserve
">quæ erunt ad columnas, margines
<
lb
/>
habeant uti ſemitas, non minus pedum denum, mediumq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15008
"
xml:space
="
preserve
">excauatum, uti gradus bini ſint in deſcen-
<
lb
/>
ſu ſeſquipedali a marginibus ad planitiem. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15009
"
xml:space
="
preserve
">Quæ planicies ſit ne minus lata pedum duodecim. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15010
"
xml:space
="
preserve
">Ita qui
<
lb
/>
ueſtiti ambulauerint in marginibus, non impedientur ab cunctis ſe exercentibus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15011
"
xml:space
="
preserve
">Hæc autem porti-
<
lb
/>
cus xyſtos apud Græcos uocitatur, quod Athletæ per hyberna tempora in tectis ſtadijs exercen-
<
lb
/>
tur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15012
"
xml:space
="
preserve
">Facienda autem xyſta ſic uidentur, ut ſint inter duas porticus ſyluæ, aut platanones, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15013
"
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
in his perficiantur inter arbores ambulationes, ibiq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15014
"
xml:space
="
preserve
">ex opere ſignino ſtationes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15015
"
xml:space
="
preserve
">Proxime au-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.233-01
"
xlink:href
="
note-514.01.233-01a
"
xml:space
="
preserve
">10</
note
>
tem xyſtum, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15016
"
xml:space
="
preserve
">duplicem porticum deſignentur hypæthræ ambulationes, quas Græci peridro-
<
lb
/>
midas, noſtri xyſtæ appellant, in quas per hyemem e x xyſto ſereno cœlo athletæ prodeuntes exer-
<
lb
/>
centur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15017
"
xml:space
="
preserve
">poſt xyſtum autem ſtadium, ita figuratum, ut poſsint hominum copiæ cum laxamento A thle-
<
lb
/>
tas certantes ſpectare. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15018
"
xml:space
="
preserve
">Quæ in mœnibus neceſſaria uidebantur eſſe, ut a ptè diſponantur, perſcripſi.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15019
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s15020
"
xml:space
="
preserve
">Satis aperte, ac explicate Vitruuius, ut ipſe pollicetur, de palæstris, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15021
"
xml:space
="
preserve
">xyſtis Græcorum more conſtitutis,
<
lb
/>
ſermonem habet, ita ut quorundam uocabulorum declaratio cum diagrammate ſatis eſſe poſsit, ad intelligen-
<
lb
/>
tiam eorum, quæ hoc capite continentur.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15022
"
xml:space
="
preserve
">#Exedræ a ſedium frequentia ſic appellatæ, loca ſunt amplæ ma-
<
lb
/>
gnitudinis, quæ ſi in publicis operibus numer antur, ut hoc loco, ſpatioſæ eſſe debent, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15023
"
xml:space
="
preserve
">habere ſedes, in quibus
<
lb
/>
philoſophi, rhetores, reliquiq́;</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15024
"
xml:space
="
preserve
">, qui ſtudijs delectantur, ſedentes diſputare poſſint. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15025
"
xml:space
="
preserve
">Earum figuram referunt, quæ
<
lb
/>
in cœnobijs uocantur capitula, ut ait Philander. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15026
"
xml:space
="
preserve
">ſi uerò in priuatorum ædibus cenſentur, loca ſunt ad collo-
<
lb
/>
quendum per æſtatem cum amicis, aut ad meridiandum, ideſt in meridie dormiendum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15027
"
xml:space
="
preserve
">periſtylia ſunt loca
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.233-02
"
xlink:href
="
note-514.01.233-02a
"
xml:space
="
preserve
">20</
note
>
columnis clauſa, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15028
"
xml:space
="
preserve
">undique ſepta, qualia ſunt monachorum clauſtra. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15029
"
xml:space
="
preserve
">Diaulon intelligit Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15030
"
xml:space
="
preserve
">locum duo ſta-
<
lb
/>
dia continentem in circuitione ambulationis, ideſt periſtylia illa ſiue quadrata, ſiue oblonga, ſint, debent ha-
<
lb
/>
bere in circuitionem ſpatium duorum stadiorum, ideſt quartam miliarij partem, hoc est paſſus. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15031
"
xml:space
="
preserve
">250, { In
<
lb
/>
duplici porticu } idest duplici columnarum ordine, hæc membra collocentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15032
"
xml:space
="
preserve
">Ephæbeum ubi puberes exer-
<
lb
/>
centur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15033
"
xml:space
="
preserve
">Coriceum eſt locus ubi puellæ exercentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15034
"
xml:space
="
preserve
">quod non placet, quia non erat conſuetudo ut puellæ ſe exer
<
lb
/>
cerent, niſi fallor, coreum dicere potius oporteret, ſi a puellis locus nominaretur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15035
"
xml:space
="
preserve
">unde alij interpretantur co-
<
lb
/>
ryceum pro loco, ubipila exercebantur, ut ait Philander, nam Græci coricum pilam uento conflatam uocant,
<
lb
/>
quæ Latinis follis dicitur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15036
"
xml:space
="
preserve
">placeret hæc interpretatio, ſi loci amplitudo hoc ludi genus ferre poſſet, niſi forte non
<
lb
/>
follem ſed pilam intelligas. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15037
"
xml:space
="
preserve
">qui ludus in minori area fieri poteſt, ut rachetæ ludus Gallice proprius. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15038
"
xml:space
="
preserve
">quod ſi
<
lb
/>
coureum malis, tonstrinam intelligito. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15039
"
xml:space
="
preserve
">coniſterium a conis, ubi puluere post unctionem luctaturi aſpergebantur,
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.233-03
"
xlink:href
="
note-514.01.233-03a
"
xml:space
="
preserve
">30</
note
>
ut prehenſiones eſſent firmiores, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15040
"
xml:space
="
preserve
">non lubricæ. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15041
"
xml:space
="
preserve
">Eleotheſium, hoc eſt unctuarium, locus ubi cerato oleo ,
<
lb
/>
quod ceroma dicunt, perfundebantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15042
"
xml:space
="
preserve
">propigneum legerẽ prophigeum, nam phigeos, hoc eſt furni, mentionem
<
lb
/>
fecit lihro decimo, ubi de machina hydraulica loquitur, quod nomen Heroni est familiare. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15043
"
xml:space
="
preserve
">ita ut prophigeum
<
lb
/>
præfurnium ſignificet, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15044
"
xml:space
="
preserve
">locum, ubi ignis præcluſum æſtuat, licet lihro decimo furnum ſimilitudine quadam
<
lb
/>
uocauit partem illam machinæ, ut ſuo loco patebit. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15045
"
xml:space
="
preserve
">Porticus stadiatæ ſic dicuntur, quod in eis, ceu tectis ſta-
<
lb
/>
dijs per hyemem turbato cœlo athletæ exer cerentur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15046
"
xml:space
="
preserve
">Platanones, loci platanis conſiti. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15047
"
xml:space
="
preserve
">Xyſtus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15048
"
xml:space
="
preserve
">xyſtum apud
<
lb
/>
Latinos diſcrimine aliquo ſeparantur, nam latini xystos uocant porticus tectas, ubi athletæ per hyemem exer-
<
lb
/>
cebantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15049
"
xml:space
="
preserve
">Xyſta uero ſubdiales, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15050
"
xml:space
="
preserve
">hypæthras ambulationes. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15051
"
xml:space
="
preserve
">reliqua ex deſcriptione erunt maniſeſta.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15052
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
</
div
>
<
div
xml:id
="
echoid-div529
"
type
="
section
"
level
="
2
"
n
="
90
">
<
head
xml:id
="
echoid-head93
"
style
="
it
"
xml:space
="
preserve
">De portubus, & ſtructuris in aqua faciendis.
<
lb
/>
Cap.#XII.</
head
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">40</
note
>
<
p
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15053
"
xml:space
="
preserve
">DE opportunitate autem portuum, non eſt prætermittendum, ſed quibus rationibus tuean
<
lb
/>
tur naues in his ab tempeſtatibus, explicandum. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15054
"
xml:space
="
preserve
">Hiautem naturaliter ſi ſint poſiti, ha-
<
lb
/>
beantq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15055
"
xml:space
="
preserve
">acroteria, ſiue promontoria procurrentia, ex quibus introrſus curuaturæ, ſiue uer
<
lb
/>
ſuræ ex loci natura ſuerint conformatæ, maximas utilitates ui dentur habere. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15056
"
xml:space
="
preserve
">Circum enim
<
lb
/>
porticus, ſiue naualia ſunt facienda, ſiue ex porticibus aditus ad emporia, turresq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15057
"
xml:space
="
preserve
">ex utraque parte
<
lb
/>
collocandæ, ex quibus catenæ traduci per machinas poſsint. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15058
"
xml:space
="
preserve
">Sinautem non naturalem locum, neque
<
lb
/>
idoneum ad tuendas ab tempeſtatibus naues habuerimus, ita uidetur eſſe faciendum, uti ſi nullum ſlu-
<
lb
/>
<
note
position
="
left
"
xlink:label
="
note-514.01.233-05
"
xlink:href
="
note-514.01.233-05a
"
xml:space
="
preserve
">50</
note
>
men in his locis impedierit, ſed erit ex una parte ſtatio, tunc ex altera parte ſtructuris, ſiue aggeribus,
<
lb
/>
expediantur progreſſus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15059
"
xml:space
="
preserve
">ita conformandæ portuum concluſiones.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15060
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
style
="
it
">
<
s
xml:id
="
echoid-s15061
"
xml:space
="
preserve
">Conſtruendi portus finis est, ut naues a uentis, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15062
"
xml:space
="
preserve
">tempestatibus tutæ ſint. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15063
"
xml:space
="
preserve
">Ideo portus tutus, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15064
"
xml:space
="
preserve
">capax eſſe
<
lb
/>
debet. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15065
"
xml:space
="
preserve
">Securitas, uel naturalis eſt, uel arte adiuuatur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15066
"
xml:space
="
preserve
">natur alis a ſitu, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15067
"
xml:space
="
preserve
">natura loci uidetur pendere, cum
<
lb
/>
locus ſinuoſus est, arcuatusq́; </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15068
"
xml:space
="
preserve
">in cornua, quæ alta ſint, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15069
"
xml:space
="
preserve
">promontorij ſpeciem habeant, in mare promineant,
<
lb
/>
& </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15070
"
xml:space
="
preserve
">later a ſinuum a uentis tueantur. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15071
"
xml:space
="
preserve
">Cum uero hæc non habentur, tunc arte iuuat fidas stationes nauibus
<
lb
/>
collocare, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15072
"
xml:space
="
preserve
">aggeribus procurrentibus in mare ex structura portus cornua conſtituere, ſi flumen non impe-
<
lb
/>
diat. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15073
"
xml:space
="
preserve
">Quomodo autem ſtructuræ in aqua fiant, docet Vitr. </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15074
"
xml:space
="
preserve
">Quid autem circa portus faciendum ſit docuit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15075
"
xml:space
="
preserve
">porticus enim & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15076
"
xml:space
="
preserve
">loca ubi merces uenduntur, ac etiam ſeruantur, quæ emporia dicuntur, & </
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15077
"
xml:space
="
preserve
">loca ubi conſtruũ-
<
lb
/>
tur naues, aut ſubductæ inſtaurantur, quæ naualia Latini, nos ſquerros dicimus, circa portus facienda ſunt.</
s
>
<
s
xml:id
="
echoid-s15078
"
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
note
position
="
left
"
xml:space
="
preserve
">60</
note
>
</
div
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>