Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
221 184
222 185
223 186
224 187
225 188
226 189
227 190
228 191
229 192
230 193
231 194
232 195
233 196
234 197
235 198
236 199
237 200
238 201
239 202
240 203
241 204
242 205
243 206
244 207
245 208
246 209
247 210
248 211
249 212
250 213
< >
page |< < (196) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div380" type="section" level="1" n="122">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7914" xml:space="preserve">
              <pb o="196" file="232" n="233" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            huiuſmodicorpora, ni uento aliquo, aut impetu auellantur, immota terræ ſu-
              <lb/>
            perficiei adhærere. </s>
            <s xml:id="echoid-s7915" xml:space="preserve">Nonigitur motu recto terra fertur.</s>
            <s xml:id="echoid-s7916" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7917" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            autem nec motu circulari agitetur, ut multi opinati ſunt, ita con-
              <lb/>
            @i
              <unsure/>
            rmari poterit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7918" xml:space="preserve">Si terra circulariter mouetur, mouebitur aut ſuper axẽ mundi
              <lb/>
            ab oriente in occidentem, uel ab occidente in oriẽtem; </s>
            <s xml:id="echoid-s7919" xml:space="preserve">aut ſuper alium axem.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7920" xml:space="preserve">Si ſuper axem mundi moueri dicatur, efficitur, ut nubes, aues, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7921" xml:space="preserve">omnia, quę in
              <lb/>
            aere exiſtunt, in contrariam partem cernantur moueri, nimirum in occidẽtẽ,
              <lb/>
            ſi terra ad orientem uoluitur, uel in orientem, ſi terra in occidentem labitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s7922" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quoniam uidelicet conſequi non poſſent motum terræ rapidiſſimum, ut pote
              <lb/>
            qui in ſpatio 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s7923" xml:space="preserve">horarum abſoluitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s7924" xml:space="preserve">Neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s7925" xml:space="preserve">uero dici poteſt, aerem eadem cele
              <lb/>
            ritate cum terra circumduci, quo niam conſtat, ipſum modo huc, modo illuc
              <lb/>
            fluctuare, prout nimirum in hanc, uel illam partem à uarijs uentis agitatur, ut
              <lb/>
            quotidiana experientia nos docet. </s>
            <s xml:id="echoid-s7926" xml:space="preserve">Præterea, ſi terra tanta celeritate circa axẽ
              <lb/>
            mundi volueretur, ut uidelicet circuitum expleret ſpacio 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s7927" xml:space="preserve">horarum, ſicut
              <lb/>
            quidam fabulantur, omnia ædificia corruerent, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7928" xml:space="preserve">nulla ratione diu conſiſtere
              <lb/>
            poſſent: </s>
            <s xml:id="echoid-s7929" xml:space="preserve">quod omnino falſum eſſe, nemo eſt, qui non uideat. </s>
            <s xml:id="echoid-s7930" xml:space="preserve">Neque enim va-
              <lb/>
            let reſponſio quorundam, qui dicunt ædificia non corruere, propter nimiam
              <lb/>
            celeritatem motus, quemadmodum neque aqua in uaſe aliquo cõtenta, effluit
              <lb/>
            ſi uas uelociſſime circumducatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s7931" xml:space="preserve">Non ualet inquam, hæc reſponſio, quia to-
              <lb/>
            tus impetus aquæ imprimitur uerſus partes inferiores uaſis, non autem uerſus
              <lb/>
            orificium eius: </s>
            <s xml:id="echoid-s7932" xml:space="preserve">At uero impetus imprimitur ædificijs uerſus partes extimas
              <lb/>
            terræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s7933" xml:space="preserve">vnde conſiſtere minime poſſent, quemadmodum neque aqua in uaſe po
              <lb/>
            ſita, quod circumuoluatur quàntumuis uelociter, ſi orificium eius ad partes
              <lb/>
            exteriores uergat. </s>
            <s xml:id="echoid-s7934" xml:space="preserve">Pari ratione effi ceretur, lapidem, ſeu ſagittam aliquam ma-
              <lb/>
            gna ui ſurſum directe proiectam, non in eundem locum recidere, ueluti in na-
              <lb/>
            ui aliqua celerrime mota accidere conſpicimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s7935" xml:space="preserve">Quæ omnia abſurda ſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7936" xml:space="preserve">Rur
              <lb/>
            ſus, fi terra motu circulari cieretur, eſſet talis motus uel terræ naturalis, uel
              <lb/>
            præter naturam: </s>
            <s xml:id="echoid-s7937" xml:space="preserve">Naturalis eſſe non poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7938" xml:space="preserve">Cum enim unicorpori ſimplici
              <lb/>
            vnus tantum motus naturaliter conueniat; </s>
            <s xml:id="echoid-s7939" xml:space="preserve">Terra autem ſuapte natura motu
              <lb/>
            recto ad mundi centrum, ſi extra ipſum reperitur, pergat; </s>
            <s xml:id="echoid-s7940" xml:space="preserve">non poterit ſecũdum
              <lb/>
            propriam naturam moueri circulariter. </s>
            <s xml:id="echoid-s7941" xml:space="preserve">Neque etiam circumuertetur circu-
              <lb/>
            lariter præter naturam, nempe ad motum cæli; </s>
            <s xml:id="echoid-s7942" xml:space="preserve">quoniam hac ratione ſemper
              <lb/>
            eadem cæli pars ucrtici noſtro immineret; </s>
            <s xml:id="echoid-s7943" xml:space="preserve">Vnde neque aſtra orirentur, neque
              <lb/>
            occiderent: </s>
            <s xml:id="echoid-s7944" xml:space="preserve">quod abſurdum eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s7945" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7946" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Sivero</emph>
            dicatur terra moueri ſuper alium axem, qui nimirum oblique
              <lb/>
            ſecat axem mundi, præterquam quòd in eadem fere incommoda relaberemur,
              <lb/>
            ſequitur quotidie in una, eademq́ue ciuitate altitudinem poli uariam exiſtere,
              <lb/>
            quia uidelicet illa urbs ad motum terræ non deſcriberet circulum parallelum
              <lb/>
            circa polum; </s>
            <s xml:id="echoid-s7947" xml:space="preserve">Vnde nunc propius ad illum accederet, nunc longius ab eodem
              <lb/>
            amoueretur, ac proinde poli altitudinem uariaret; </s>
            <s xml:id="echoid-s7948" xml:space="preserve">quod falſum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7949" xml:space="preserve">Videmus
              <lb/>
            enim Romæ v.</s>
            <s xml:id="echoid-s7950" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s7951" xml:space="preserve">polum arcticum perpetuo eãdem habere exaltationem ſupra
              <lb/>
            Horizontem. </s>
            <s xml:id="echoid-s7952" xml:space="preserve">Concludamus igitur cum communi Aſtronomorum, atque Phi
              <lb/>
            loſophorum ſententia, terram eſſe omnis motus localis tam recti, quàm cir-
              <lb/>
            cularis, expertem; </s>
            <s xml:id="echoid-s7953" xml:space="preserve">cælos autem ipſos continue circa ipſam circumagi, præſer-
              <lb/>
            tim quia hoc conceſſo, multo facilius omnia phænomena defenduntur, nul-
              <lb/>
            lumq́ue inconueniens inde conſequitur.</s>
            <s xml:id="echoid-s7954" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7955" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Favent</emph>
            huic quoque ſententiæ ſacræ literæ, quæ plurimis in locis ter-
              <lb/>
            ram eſſe immobilem affirmant, Solemq. </s>
            <s xml:id="echoid-s7956" xml:space="preserve">ac cætera aſtra moueri teſtantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s7957" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>