Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

List of thumbnails

< >
221
221 (184)
222
222 (185)
223
223 (186)
224
224 (187)
225
225 (188)
226
226 (189)
227
227 (190)
228
228 (191)
229
229 (192)
230
230 (193)
< >
page |< < (196) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div380" type="section" level="1" n="122">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7914" xml:space="preserve">
              <pb o="196" file="232" n="233" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            huiuſmodicorpora, ni uento aliquo, aut impetu auellantur, immota terræ ſu-
              <lb/>
            perficiei adhærere. </s>
            <s xml:id="echoid-s7915" xml:space="preserve">Nonigitur motu recto terra fertur.</s>
            <s xml:id="echoid-s7916" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7917" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            autem nec motu circulari agitetur, ut multi opinati ſunt, ita con-
              <lb/>
            @i
              <unsure/>
            rmari poterit. </s>
            <s xml:id="echoid-s7918" xml:space="preserve">Si terra circulariter mouetur, mouebitur aut ſuper axẽ mundi
              <lb/>
            ab oriente in occidentem, uel ab occidente in oriẽtem; </s>
            <s xml:id="echoid-s7919" xml:space="preserve">aut ſuper alium axem.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s7920" xml:space="preserve">Si ſuper axem mundi moueri dicatur, efficitur, ut nubes, aues, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7921" xml:space="preserve">omnia, quę in
              <lb/>
            aere exiſtunt, in contrariam partem cernantur moueri, nimirum in occidẽtẽ,
              <lb/>
            ſi terra ad orientem uoluitur, uel in orientem, ſi terra in occidentem labitur: </s>
            <s xml:id="echoid-s7922" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quoniam uidelicet conſequi non poſſent motum terræ rapidiſſimum, ut pote
              <lb/>
            qui in ſpatio 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s7923" xml:space="preserve">horarum abſoluitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s7924" xml:space="preserve">Neq; </s>
            <s xml:id="echoid-s7925" xml:space="preserve">uero dici poteſt, aerem eadem cele
              <lb/>
            ritate cum terra circumduci, quo niam conſtat, ipſum modo huc, modo illuc
              <lb/>
            fluctuare, prout nimirum in hanc, uel illam partem à uarijs uentis agitatur, ut
              <lb/>
            quotidiana experientia nos docet. </s>
            <s xml:id="echoid-s7926" xml:space="preserve">Præterea, ſi terra tanta celeritate circa axẽ
              <lb/>
            mundi volueretur, ut uidelicet circuitum expleret ſpacio 24. </s>
            <s xml:id="echoid-s7927" xml:space="preserve">horarum, ſicut
              <lb/>
            quidam fabulantur, omnia ædificia corruerent, & </s>
            <s xml:id="echoid-s7928" xml:space="preserve">nulla ratione diu conſiſtere
              <lb/>
            poſſent: </s>
            <s xml:id="echoid-s7929" xml:space="preserve">quod omnino falſum eſſe, nemo eſt, qui non uideat. </s>
            <s xml:id="echoid-s7930" xml:space="preserve">Neque enim va-
              <lb/>
            let reſponſio quorundam, qui dicunt ædificia non corruere, propter nimiam
              <lb/>
            celeritatem motus, quemadmodum neque aqua in uaſe aliquo cõtenta, effluit
              <lb/>
            ſi uas uelociſſime circumducatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s7931" xml:space="preserve">Non ualet inquam, hæc reſponſio, quia to-
              <lb/>
            tus impetus aquæ imprimitur uerſus partes inferiores uaſis, non autem uerſus
              <lb/>
            orificium eius: </s>
            <s xml:id="echoid-s7932" xml:space="preserve">At uero impetus imprimitur ædificijs uerſus partes extimas
              <lb/>
            terræ: </s>
            <s xml:id="echoid-s7933" xml:space="preserve">vnde conſiſtere minime poſſent, quemadmodum neque aqua in uaſe po
              <lb/>
            ſita, quod circumuoluatur quàntumuis uelociter, ſi orificium eius ad partes
              <lb/>
            exteriores uergat. </s>
            <s xml:id="echoid-s7934" xml:space="preserve">Pari ratione effi ceretur, lapidem, ſeu ſagittam aliquam ma-
              <lb/>
            gna ui ſurſum directe proiectam, non in eundem locum recidere, ueluti in na-
              <lb/>
            ui aliqua celerrime mota accidere conſpicimus. </s>
            <s xml:id="echoid-s7935" xml:space="preserve">Quæ omnia abſurda ſunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7936" xml:space="preserve">Rur
              <lb/>
            ſus, fi terra motu circulari cieretur, eſſet talis motus uel terræ naturalis, uel
              <lb/>
            præter naturam: </s>
            <s xml:id="echoid-s7937" xml:space="preserve">Naturalis eſſe non poteſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7938" xml:space="preserve">Cum enim unicorpori ſimplici
              <lb/>
            vnus tantum motus naturaliter conueniat; </s>
            <s xml:id="echoid-s7939" xml:space="preserve">Terra autem ſuapte natura motu
              <lb/>
            recto ad mundi centrum, ſi extra ipſum reperitur, pergat; </s>
            <s xml:id="echoid-s7940" xml:space="preserve">non poterit ſecũdum
              <lb/>
            propriam naturam moueri circulariter. </s>
            <s xml:id="echoid-s7941" xml:space="preserve">Neque etiam circumuertetur circu-
              <lb/>
            lariter præter naturam, nempe ad motum cæli; </s>
            <s xml:id="echoid-s7942" xml:space="preserve">quoniam hac ratione ſemper
              <lb/>
            eadem cæli pars ucrtici noſtro immineret; </s>
            <s xml:id="echoid-s7943" xml:space="preserve">Vnde neque aſtra orirentur, neque
              <lb/>
            occiderent: </s>
            <s xml:id="echoid-s7944" xml:space="preserve">quod abſurdum eſt.</s>
            <s xml:id="echoid-s7945" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7946" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Sivero</emph>
            dicatur terra moueri ſuper alium axem, qui nimirum oblique
              <lb/>
            ſecat axem mundi, præterquam quòd in eadem fere incommoda relaberemur,
              <lb/>
            ſequitur quotidie in una, eademq́ue ciuitate altitudinem poli uariam exiſtere,
              <lb/>
            quia uidelicet illa urbs ad motum terræ non deſcriberet circulum parallelum
              <lb/>
            circa polum; </s>
            <s xml:id="echoid-s7947" xml:space="preserve">Vnde nunc propius ad illum accederet, nunc longius ab eodem
              <lb/>
            amoueretur, ac proinde poli altitudinem uariaret; </s>
            <s xml:id="echoid-s7948" xml:space="preserve">quod falſum eſt. </s>
            <s xml:id="echoid-s7949" xml:space="preserve">Videmus
              <lb/>
            enim Romæ v.</s>
            <s xml:id="echoid-s7950" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s7951" xml:space="preserve">polum arcticum perpetuo eãdem habere exaltationem ſupra
              <lb/>
            Horizontem. </s>
            <s xml:id="echoid-s7952" xml:space="preserve">Concludamus igitur cum communi Aſtronomorum, atque Phi
              <lb/>
            loſophorum ſententia, terram eſſe omnis motus localis tam recti, quàm cir-
              <lb/>
            cularis, expertem; </s>
            <s xml:id="echoid-s7953" xml:space="preserve">cælos autem ipſos continue circa ipſam circumagi, præſer-
              <lb/>
            tim quia hoc conceſſo, multo facilius omnia phænomena defenduntur, nul-
              <lb/>
            lumq́ue inconueniens inde conſequitur.</s>
            <s xml:id="echoid-s7954" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s7955" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Favent</emph>
            huic quoque ſententiæ ſacræ literæ, quæ plurimis in locis ter-
              <lb/>
            ram eſſe immobilem affirmant, Solemq. </s>
            <s xml:id="echoid-s7956" xml:space="preserve">ac cætera aſtra moueri teſtantur: </s>
            <s xml:id="echoid-s7957" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>