Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

List of thumbnails

< >
221
221 (169)
222
222 (170)
223
223 (171)
224
224 (172)
225
225 (173)
226
226 (174)
227
227 (175)
228
228 (176)
229
229 (177)
230
230 (178)
< >
page |< < (181) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="181" file="0233" n="233" rhead="PARS TERTIA."/>
            mea Theoria ſubſtituitur hujuſmodi aliud problema: </s>
            <s xml:space="preserve">Intra da-
              <lb/>
            tum ſpatiolum collocare eum punctorum numerum, qui deinde diſ-
              <lb/>
            tribui poſſit per ſpatium utcunque magnum ita, ut in eo nullum
              <lb/>
            ſit ſpatiolum cubicum majus dato quocunque utcunque parvo peni-
              <lb/>
            tus vacuum, & </s>
            <s xml:space="preserve">quod in ſe non habeat numerum punctorum ut-
              <lb/>
            cunque magnum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">396. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod in ordine ad explicanda phænomena hoc ſecun-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0233-01" xlink:href="note-0233-01a" xml:space="preserve">Demonſtratur
                <lb/>
              ea ipſa.</note>
            dum problema æquivaleat illi primo, patet utique: </s>
            <s xml:space="preserve">nam ſo-
              <lb/>
            lum deeſt conveſtitio parietum continua mathematice: </s>
            <s xml:space="preserve">ſed illi
              <lb/>
            ſuccedit continuatio phyſica, cum in ſingulis parietibus collo-
              <lb/>
            cari poſſit ejus ope quicunque numerus utcunque magnus, di-
              <lb/>
            ſtantiis idcirco imminutis utcunque. </s>
            <s xml:space="preserve">Quod in mea Theoria
              <lb/>
            ſecundum illud problema ſolvi poſſit ope expoſitæ componibi-
              <lb/>
            litatis in infinitum, patet: </s>
            <s xml:space="preserve">quia ut inveniatur numerus, qui
              <lb/>
            ponendus eſt in ſpatiolo dato, ſatis eſt, ut numerus vicium,
              <lb/>
            quo ingens ſpatium datum continet illud ſpatiolum poſterius,
              <lb/>
            multiplicetur per numerum punctorum, quem velimus collo-
              <lb/>
            cari in hoc ipſo quovis poſteriore ſpatiolo poſt diſperſionem,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">auctor Naturæ potuit utique intra illud ſpatiolum primum
              <lb/>
            hunc punctorum numerum collocare.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">397. </s>
            <s xml:space="preserve">Jam quod pertinet ad diviſibilitatem immanem, quam
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0233-02" xlink:href="note-0233-02a" xml:space="preserve">Diviſibilitas in
                <lb/>
              Natura imma-
                <lb/>
              nis.</note>
            nobis oſtendunt Naturæ phænomena in coloratis quibuſdam cor-
              <lb/>
            poribus, immanem molem aquæ inficientibus eodem colore,
              <lb/>
            in auro uſque adeo ductili, in odoribus, & </s>
            <s xml:space="preserve">ante omnia in lu-
              <lb/>
            mine, omnia mihi cum aliis communia erunt; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">quoniam
              <lb/>
            nulla ex obſervationibus nobis poteſt oſtendere diviſibilitatem
              <lb/>
            abſolute infinitam, ſed ingentem tantummodo reſpectu diviſro-
              <lb/>
            num, quibus plerumque aſſuevimus; </s>
            <s xml:space="preserve">res ex meo problemate
              <lb/>
            æque bene explicabitur per componibili
              <lb/>
            tatem, ac in communi
              <lb/>
            Theoria ex illo alio per diviſibilitatem materiæ in infinitum.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">398. </s>
            <s xml:space="preserve">Pri
              <lb/>
            ma materiæ elementa volunt plerunque immutabi-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0233-03" xlink:href="note-0233-03a" xml:space="preserve">Immutabilitas
                <lb/>
              primorum ele-
                <lb/>
              mentorum ma-
                <lb/>
              teriæ: ordines
                <lb/>
              diverſi particu-
                <lb/>
              larum minus,
                <lb/>
              ac minus im-
                <lb/>
              mutabilium.</note>
            lia, & </s>
            <s xml:space="preserve">ejuſmodi, ut atteri, atque confringi omnino non poſ-
              <lb/>
            ſint, ne nimirum phænomenorum ordo, & </s>
            <s xml:space="preserve">tota Naturæ facies
              <lb/>
            commutetur. </s>
            <s xml:space="preserve">At elementa mea ſunt ſane ejuſmodi, ut nec
              <lb/>
            immutari ipſa, nec legem ſuam virium, ac agendi modum in
              <lb/>
            compoſitionibus commutare ullo modo poſſint; </s>
            <s xml:space="preserve">cum nimirum
              <lb/>
            ſimplicia ſint, indiviſibilia, & </s>
            <s xml:space="preserve">inextenſa. </s>
            <s xml:space="preserve">Ex iis autem juxta
              <lb/>
            ea, quæ diximus num. </s>
            <s xml:space="preserve">239 ad diſtantias perquam exiguas col-
              <lb/>
            locatis in limitibus virium admodum validis oriri poſſunt pri-
              <lb/>
            mæ particulæ minus jam tenaces ſuæ formæ, quam ſimpli-
              <lb/>
            cia elementa, ſed ob ingentem illam viciniam adhuc tenaciſ-
              <lb/>
            ſimæ idcirco, quod alia particula quævis ejuſdem ordinis in o-
              <lb/>
            mnia ſimul ejus puncta fere æqualiter agat, & </s>
            <s xml:space="preserve">vires mutuæ ma-
              <lb/>
            jores ſint, quam ſit diſcrimen virium, quibus diverſa ejus pun-
              <lb/>
            cta ſolicitantur ab illa particula. </s>
            <s xml:space="preserve">Ex hiſce primi ordinis parti-
              <lb/>
            culis poſſunt conſtare particulæ ordinis ſecundi; </s>
            <s xml:space="preserve">adhuc minus
              <lb/>
            tenaces, & </s>
            <s xml:space="preserve">ita porro; </s>
            <s xml:space="preserve">quo enim plures compoſitiones ſunt,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">majores diſta
              <unsure/>
            ntiæ, eo facilius fieri poteſt, ut </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>