Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N25905" level="3" n="4" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N25911" level="4" n="1" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N274EA">
                  <s xml:id="N274EE" xml:space="preserve">
                    <pb chead="De motu alterationis quo ad cauam" file="0235" n="235"/>
                  tatis cū luminoſo agente. </s>
                  <s xml:id="N274FE" xml:space="preserve">Probat̄̄. </s>
                  <s xml:id="N27501" xml:space="preserve">Sit a. lumino­
                    <lb/>
                  ſum gradu c. agēs latitudinem luminis a .c. gradu
                    <lb/>
                  vſ ad non gradū: ſit .d. gradus in f. ꝓportione
                    <lb/>
                  remiſſior c. et ſit b. luminoſum equale ipſi a. quãtita­
                    <lb/>
                  tiue in f. tamē ꝓportiõe remiſſius. </s>
                  <s xml:id="N2750C" xml:space="preserve">Tūc dico /  ſi b.
                    <lb/>
                  ponatur in puncto in quo eſt d. gradus: cõſeruabit̄̄
                    <lb/>
                  idem gradus q̇ cõſeruat̄̄ ab a. extenſiue et intenſiue
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N27514" xml:space="preserve">QꝪ ſic oſtēditur / q2 d. eſt in f. ꝓportiõe remiſſior ip̄o
                    <lb/>
                  c. et latitudo luminis eſt vniformiter difformis: igr̄
                    <lb/>
                  d. in f. ꝓportõe minus diſtat a nõ gradu /  c. pꝫ hec
                    <lb/>
                  cõſequētia aſpicienti naturã qualitatis vniformiṫ
                    <lb/>
                  difformis ad nõ gradum terminate. </s>
                  <s xml:id="N2751F" xml:space="preserve">Et ex ↄ̨ſequēti
                    <lb/>
                  ſeq̇tur /  diſtãtia ꝑ quam agit a. eſt in f. ꝓportione
                    <lb/>
                  maior ꝙ̄ diſtantia inter d. et nõ gradū totius lumi­
                    <lb/>
                  nis ꝓducti ab a. </s>
                  <s xml:id="N27528" xml:space="preserve">Et b. eſt equalis quãtitatis cū ip̄o
                    <lb/>
                  a. et in f. ꝓportiõe remiſſius: g̊ ſi ponatur b. ad pun-
                    <lb/>
                  ctum ī quo eſt d. gradus luminis ↄ̨ſeruabit̄̄ idē gra­
                    <lb/>
                  dus luminis q̇ ↄ̨ſeruatur ab a. intenſiue et extenſiue
                    <lb/>
                  patet ↄ̨ña / q2 aget latitudinē a .d. vſ ad nõ gradū
                    <lb/>
                  per diſtantiã in f. ꝓportiõe minorē ꝙ̄ a. / vt ptꝫ ex .4.
                    <lb/>
                  fuppõne: et talis eſt diſtautia inter d. et nõ gradū lu­
                    <lb/>
                  minis: igr̄ etc̈. </s>
                  <s xml:id="N27539" xml:space="preserve">Ptꝫ g̊ cõcluſio. </s>
                  <s xml:id="N2753C" xml:space="preserve">plura in hac materia
                    <lb/>
                  dicerē niſi tota ip̄a in īteret̄̄ illis ſuppõnibꝰ q̈rū i-
                    <lb/>
                  tas ē ſuſpecta. </s>
                  <s xml:id="N27543" xml:space="preserve">vt ptꝫ ex dictis. </s>
                  <s xml:id="N27546" xml:space="preserve">Et ꝑ hoc pꝫ rḋſio ad
                    <lb/>
                  dubiū eſt em̄ prīa ꝓpõ cõcluſio reſponſiua.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-01a" xlink:label="note-0235-01" xml:id="N27560" xml:space="preserve">Soluit̄̄
                      <lb/>
                    2. dubiū.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N27550" xml:space="preserve">¶ Ad ra­
                    <lb/>
                  tiones ante oppoſitum patet reſpõſio ex dictis ſūt
                    <lb/>
                  enim pro ꝑte dubii quã ſuſtineo. </s>
                  <s xml:id="N27557" xml:space="preserve">¶ Ad rationem in
                    <lb/>
                  oppoſitū pꝫ ſolutio ex dictis.</s>
                </p>
                <note position="left" xml:id="N27568" xml:space="preserve">Quid eſt
                  <lb/>
                difficul-
                  <lb/>
                tas actio­
                  <lb/>
                nis.</note>
                <p xml:id="N27572">
                  <s xml:id="N27573" xml:space="preserve">Ad ſecundū dubiū ſoluenduꝫ </s>
                  <s xml:id="N27576" xml:space="preserve">Aduer-
                    <lb/>
                  tēdū eſt nõ eſt  difficultas actiõis aliſi ꝙ̄ agēs vel
                    <lb/>
                  effectꝰ ſiue actio ipſiꝰ agētis. </s>
                  <s xml:id="N2757D" xml:space="preserve">p̄t aūt ſic diffiniri diffi­
                    <lb/>
                  cultas actõis eſt actio q̄ ꝓducit̄̄ cū reſiſtētia ab agē­
                    <lb/>
                  te a finita ꝓportiõe.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-02a" xlink:label="note-0235-02" xml:id="N2762A" xml:space="preserve">1. correĺ.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N27589" xml:space="preserve">¶ Ex hoc ſeq̇t̄̄ /  deꝰ nõ ꝓducit
                    <lb/>
                  difficultatē actionis niſi vt forte cõcurrit cū creatu­
                    <lb/>
                  ris q2 nichil duo reſiſtit.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-03a" xlink:label="note-0235-03" xml:id="N27630" xml:space="preserve">2. correĺ.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N27595" xml:space="preserve">¶ Sequit̄̄ ſcḋo luminoſum
                    <lb/>
                  nõ facere difficultatē actiõis / q2 nõ agit cū reſiſtētia
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N2759B" xml:space="preserve">Itē nec aīa intelligēdo ꝓpter eandē rõnem.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-04a" xlink:label="note-0235-04" xml:id="N27636" xml:space="preserve">3. correĺ.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N275A3" xml:space="preserve">¶ Seq̇-
                    <lb/>
                  tur tertio difficultatē actiõis nõ ꝓuenire a ꝓportio­
                    <lb/>
                  ne equalitatis: nec minoris equalitatis. </s>
                  <s xml:id="N275AA" xml:space="preserve">nulla em̄
                    <lb/>
                  actio ꝓducit̄̄ mediãte ꝓportiõe equalitatis aut mi­
                    <lb/>
                  noris ineq̈litatis: igit̄̄ nec difficultas actõis cū dif­
                    <lb/>
                  ficultas actõis ſit actio.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-05a" xlink:label="note-0235-05" xml:id="N2763C" xml:space="preserve">4. correĺ.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N275B8" xml:space="preserve">¶ Siq̇tur .4. /  difficultas
                    <lb/>
                  actionis nõ eſt attēdenda penes potentiã agētis ſe­
                    <lb/>
                  cundū vltimū. </s>
                  <s xml:id="N275BF" xml:space="preserve">q2 tunc ſeq̄retur deū agentē in inſtã­
                    <lb/>
                  ti facultatē in agendo: īmo maximã poſſibilē / quod
                    <lb/>
                  eſt abſurdū. </s>
                  <s xml:id="N275C6" xml:space="preserve">Et miror de cal. quomõ nolluit cõcede­
                    <lb/>
                  re difficultatē actionis intēdi cū diminuit̄̄ ꝓportio
                    <lb/>
                  cū vocabulū illud videat̄̄ importare: nec vn̄ vidi
                    <lb/>
                  aliquē in tali ſignificantia vtētē illo vocabulo: pau­
                    <lb/>
                  lū venetū et ip̄m excipio. </s>
                  <s xml:id="N275D1" xml:space="preserve">Itē dicit facilitatē defectū
                    <lb/>
                  poñe cõſignificare. </s>
                  <s xml:id="N275D6" xml:space="preserve">Sꝫ ꝓfecto plurimū abuſus ē ter­
                    <lb/>
                  mino.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-06a" xlink:label="note-0235-06" xml:id="N27642" xml:space="preserve">Marcus
                      <lb/>
                    īperator</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N275E0" xml:space="preserve">Nã facilitas ſiue facultas qḋ idem eſt facili-
                    <lb/>
                  tatē ſiue poteſtatē agendi ſignificat vnde 2.11. q. vi.
                    <lb/>
                  c. biduū et eſt verbū Marci imperatoris .ff. quando
                    <lb/>
                  appellandū ſit. </s>
                  <s xml:id="N275E9" xml:space="preserve">Si q̇s ipſius a quo appelauit ad-
                    <lb/>
                  eundi facultatē nõ habuit etc. capitur facultas ꝓ co­
                    <lb/>
                  pia et poteſtate aliq̇d faciēdi hinc diuitie facultates
                    <lb/>
                  dicuntur et ſimiliter poſſeſſiões:
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-07a" xlink:label="note-0235-07" xml:id="N2764A" xml:space="preserve">phūs pri­
                      <lb/>
                    mo ethi.</note>
                  q2 illis mediãtibꝰ
                    <lb/>
                  magna facile poſſumus et ꝑ clara pḣs .1. ethi. impo­
                    <lb/>
                  ſibile eī eſt vtis res ꝑ claras agat cui facultates de­
                    <lb/>
                  ſunt inde facultates eccĺe. xiti. q. ii. huic cõtrariū eſt
                    <lb/>
                  verbū difficultas quaſi nõ facultas ſiue labore ope­
                    <lb/>
                  randi.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-08a" xlink:label="note-0235-08" xml:id="N27652" xml:space="preserve">baptiſta
                      <lb/>
                    1. per the.
                      <lb/>
                    mari.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N27606" xml:space="preserve">inde difficile quod nõ ſiue labore fieri poteſt
                    <lb/>
                  Mantuanꝰ omne qḋ excellens etc. </s>
                  <s xml:id="N2760B" xml:space="preserve">Difficiles ortus
                    <lb/>
                  incremēta tarda hꝫ.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-09a" xlink:label="note-0235-09" xml:id="N2765C" xml:space="preserve">Uirgiliꝰ</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N27615" xml:space="preserve">Et virgiliꝰ difficiles primuꝫ
                    <lb/>
                  terre colleſ maligni.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-10a" xlink:label="note-0235-10" xml:id="N27662" xml:space="preserve">2. geor.
                      <lb/>
                    Eccle. 1.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2761F" xml:space="preserve">hinc difficile quod aliqñ ca-
                    <lb/>
                  pitur pro nõ vt in calce. d.c. biduū: nõnū̄ vero pro
                    <lb/>
                  vix eccle. primo preuerſi difficile corriguntur etc.</s>
                </p>
                <cb chead="De motu alterationis quo ad cauam"/>
                <p xml:id="N2766C">
                  <s xml:id="N2766D" xml:space="preserve">Sed q2 diſputatio de ſignificãtis dictionum ad
                    <lb/>
                  grãmaticū ſpectat non ad pḣm: ſuperſedeo.</s>
                </p>
                <note position="right" xml:id="N27672" xml:space="preserve">Soluit̄̄
                  <lb/>
                2. dubiū</note>
                <p xml:id="N27678">
                  <s xml:id="N27679" xml:space="preserve">Sit igitur cõcluſio reſponſiua ad du­
                    <lb/>
                  bium. </s>
                  <s xml:id="N2767E" xml:space="preserve">Difficultas actionis menſuranda eſt penes
                    <lb/>
                  paruitaten proportionis maioris inequalitatis:
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N27684" xml:space="preserve">Ita  quanto proportio agētis ad paſſum eſt mi-
                    <lb/>
                  nor tanto difficultas actionis eſt maior. </s>
                  <s xml:id="N27689" xml:space="preserve">Nec ob-
                    <lb/>
                  ſtat argumentum calculataoris: et pauli ve. inferen-
                    <lb/>
                  tium /  tunc ſeq̄retur /  tãte difficultatis eſſet ꝓta-
                    <lb/>
                  re vnū granū milli ſicut vnum magnuꝫ molare: qm̄
                    <lb/>
                  illud nõ eſt incõueniēs: imo verum reſpectu potētie
                    <lb/>
                  maioris et minoris. </s>
                  <s xml:id="N27696" xml:space="preserve">Hec concluſio ex īprobationi-
                    <lb/>
                  bus aliorum modorum cõmēſurande difficultatis
                    <lb/>
                  actionis patet. </s>
                  <s xml:id="N2769D" xml:space="preserve">illis em̄ īpugnatis ſolus hic relin-
                    <lb/>
                  quitur poſſibilis. </s>
                  <s xml:id="N276A2" xml:space="preserve">Et ꝑ hoc patet ad dubium.</s>
                </p>
                <note position="right" xml:id="N276A5" xml:space="preserve">Soluit̄̄
                  <lb/>
                3. dubiū.</note>
                <p xml:id="N276AB">
                  <s xml:id="N276AC" xml:space="preserve">Ad tertium dubium. </s>
                  <s xml:id="N276AF" xml:space="preserve">Reſpondetur ꝑ
                    <lb/>
                  talem concluſionem </s>
                  <s xml:id="N276B4" xml:space="preserve">Agens naturale poteſt equeu­
                    <lb/>
                  lociter agere in remotum et ꝓpinquum. </s>
                  <s xml:id="N276B9" xml:space="preserve">hec conclu­
                    <lb/>
                  ſio patet ex deductione tertii argumenti principa-
                    <lb/>
                  lis ante oppoſitum.
                    <note position="right" xlink:href="note-0235-11a" xlink:label="note-0235-11" xml:id="N2774D" xml:space="preserve">Cõtra pe­
                      <lb/>
                    trū ḋ mã­
                      <lb/>
                    tua: et Iõ­
                      <lb/>
                    hannē de
                      <lb/>
                    caſali.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N276C5" xml:space="preserve">Et hec cõcluſio eſt cõtra petruꝫ
                    <lb/>
                  mantuanū: et iohãnem de caſali. </s>
                  <s xml:id="N276CA" xml:space="preserve">Sed contra / eã ſic
                    <lb/>
                  arguitur ioannes de caſali. </s>
                  <s xml:id="N276CF" xml:space="preserve">Sit paſſum ita diſpoſi­
                    <lb/>
                  tum vt per te agens d. equeuelociter agat in pun-
                    <lb/>
                  ctum eius a. propinquiorem et b. remotiorem. </s>
                  <s xml:id="N276D6" xml:space="preserve">Et ſit
                    <lb/>
                  c. agens minus cuius actio in idem paſſū ṫminetur
                    <lb/>
                  ad a. punctū ita ꝓpinquiū ipſi c. ſicut d. </s>
                  <s xml:id="N276DD" xml:space="preserve">Et augeat̄̄
                    <lb/>
                  ↄ̨tinuo c. quouſ ſit equale ipſi d. ita tñ  ſemꝑ eiꝰ
                    <lb/>
                  actio terminet̄̄ ad nõ gradū quouſ deueniat eiꝰ
                    <lb/>
                  actio ad b. punctū. </s>
                  <s xml:id="N276E6" xml:space="preserve">quo poſito argr̄ ſic / c. ↄ̨tinuo a-
                    <lb/>
                  get velociꝰ in ꝓpinquū ꝙ̄ in remotū quouſ actio
                    <lb/>
                  eiꝰ deueniat ad b. </s>
                  <s xml:id="N276ED" xml:space="preserve">Et deinde ↄ̨tinuo aget in a. ꝓpī-
                    <lb/>
                  quū velociꝰ ꝙ̄ in b. remotū, et erit equale aliquãdo
                    <lb/>
                  ipſi d. agens ↄ̨tinuo in equalē reſiſtētiã oīno cete-
                    <lb/>
                  ris paribꝰ: igr̄ d. ↄ̨tinuo agit velociꝰ in a. ꝙ̄ in b. / qḋ
                    <lb/>
                  eſt oppoſitū dati: ↄ̨ña ptꝫ cū maiore ex hypotheſi.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N276F9" xml:space="preserve">Et minor ꝓbat̄̄ / q2 ↄ̨tinuo erit c. ꝓpinquiꝰ a. quã b.
                    <lb/>
                  et ↄ̨tinuo habebit maiꝰ iuuamē ex ꝑte effectꝰ ꝓducti
                    <lb/>
                  ad a. ꝙ̄ ad b. / igr̄ ↄ̨tinuo velociꝰ agit c. ad a. ꝙ̄ ad b. /
                    <lb/>
                  qḋ fuit ꝓbandū: hec eſt ferme vtriꝰ rationis ioãnis
                    <lb/>
                  de caſali. </s>
                  <s xml:id="N27704" xml:space="preserve">Ad hanc rationē rñdeo admiſſo caſu cõ-
                    <lb/>
                  cedēdo maiorem: et negando  c. ↄ̨tinuo agat in eq̈­
                    <lb/>
                  lem reſiſtentiam reſiſtentie in quã agit d. q2 cū c. in­
                    <lb/>
                  cipit agere in tale paſſum: cū incipiat fortius age-
                    <lb/>
                  re in ꝓpinquū ꝙ̄ ī remotū ex hypotheſi: iã illud pa­
                    <lb/>
                  ſum in quod agit c. incipit eſſe diſſimile illi in quod
                    <lb/>
                  d. natū eſt eque velociter agere reſpectu propinqui
                    <lb/>
                  et remoti. </s>
                  <s xml:id="N27715" xml:space="preserve">Et ſi dicas volo /  iuuamime extrinſeco fi­
                    <lb/>
                  at  continuo tm̄ reſiſtat adequate paſſum ī quod
                    <lb/>
                  agit c. ſicut paſſum in qod agit d. admitto illud: et
                    <lb/>
                  tunc dico ad argumentū negando minorē vcꝫ  cū
                    <lb/>
                  actio c. deuenerit ad b. continuo aget c. velociꝰ in a.
                    <lb/>
                  ̄ in b. ymo cuꝫ c. fuerit equale ipſi d. incipiet agere
                    <lb/>
                  q̈liter ad a. et b. eſto  aliqñ tardiꝰ cõtinuo egerit.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N27725" xml:space="preserve">Nã cū primo eſt eq̈le ipſi d. incipit habere equalem
                    <lb/>
                  proportionē ad quolꝫ punctū. </s>
                  <s xml:id="N2772A" xml:space="preserve">Stat eī platonē cõ-
                    <lb/>
                  tinuo per horã velociꝰ ſorte moueri: et tñ in fine eq̈li­
                    <lb/>
                  ter moueri et ad ꝓbationeꝫ nego iſtã ↄ̨ñam cõtinuo
                    <lb/>
                  erit c. ꝓpinquiꝰ a. ꝙ̄ b. et ↄ̨tinuo habebit maius iu-
                    <lb/>
                  uamen ex parte effectus ꝓducti ad a. ꝙ̄ ad b. / igit̄̄ cõ­
                    <lb/>
                  tinuo velocius agit c. ad a ꝙ̄ ad b. q2 ſicut iuuameu­
                    <lb/>
                  tum eſt maius ad a. ꝙ̄ ad b. ita reſiſtentia eſt minor
                    <lb/>
                  ad b. ꝙ̄ ad a. / nec obſtat /  cõtinuo equaliter corrum­
                    <lb/>
                  pitur de reſiſtētia in ꝓpinquū et remotū: reſiſtentia
                    <lb/>
                  eſt minoris in remotū ꝙ̄ in ꝓpinquū: et qñ idem exceſ-
                    <lb/>
                  ſus demptꝰ ē a maiori et minori etc. q2 totalis reſi-
                    <lb/>
                  ſtentia intrinſeca videlicet et extrinſeca ad quodli-
                    <lb/>
                  bet pūctū eſt equalis: eſto  intrīſeca ſit inequalis
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N27746" xml:space="preserve">Et ꝑ hoc pꝫ rñſio ad tertium dubium.</s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>