Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
191
191
192
192
193
193
194
194
195
195
196
196
197
197
198
198
199
199
200
200
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.010697">
                <pb pagenum="588" xlink:href="016/01/235.jpg"/>
              cum ſua ſubtilitate, niſi vt reſpondentem ſo­
                <lb/>
              phiſtica quæſtione inuoluat & fatiget. </s>
              <s id="s.010698">Sed
                <lb/>
              in omni alimento excrementum: nec vbi ex­
                <lb/>
              crementum ſine alimento. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010699">Tertium genus inutilis ſubtilitatis in Ray­
                <lb/>
              mundi Lullij libris ſpectare licet. </s>
              <s id="s.010700">Res pror­
                <lb/>
              ſus riſu digna, omnem velle tradere doctri­
                <lb/>
              nam, nullam noſſe. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010701">Sed tamen vt diligentiùs conſiderauimus,
                <lb/>
              non prorſus contemnenda inuentio viſa eſt:
                <lb/>
              ſiquidem totam vnam artem, vtpote Medi­
                <lb/>
              cinam, duodecim ad ſummum chartis tra­
                <lb/>
              dere licet. </s>
              <s id="s.010702">Sic nos non ſolùm Medicinam,
                <lb/>
              totam chirurgiam, ac pharmaceutriam
                <lb/>
              cum ſignis naturalibúſque principiis, tum
                <lb/>
              exemplis, viginti ſex chartis complexi hac
                <lb/>
              ratione ſumus, additis authoritatibus de­
                <lb/>
              monſtrationibus, vbi opus illis eſſe exiſti­
                <lb/>
              maui. </s>
              <s id="s.010703">Edetur autem hic liber. </s>
              <s id="s.010704">Sed modum
                <lb/>
              nunc docere præſtat ex Arithmeticis arcanis
                <lb/>
              deſumptum. </s>
              <s id="s.010705">Quælibet ars quæ rebus non
                <lb/>
              placitis conſtat, viginti ſimplicibus regulis
                <lb/>
              contineri poteſt. </s>
              <s id="s.010706">Nam viginti propoſitis ter­
                <lb/>
              minis conſtituuntur
                <expan abbr="cõiugationes">coniugationes</expan>
              1048375.
                <lb/>
              Cuius numeri ratio abſolutiſſima hæc eſt:
                <lb/>
              ſingulares viginti. </s>
              <s id="s.010707">Pro 19. totidem. </s>
              <s id="s.010708">Pro
                <lb/>
              18. & 2. duc 40. in 19. fit 760. diuide per
                <lb/>
              2. exit 380. Pro 17. & 3. duc 18. per 380.
                <lb/>
              & diuide per 3. exit 2280. Pro 16. & 4.
                <lb/>
              duc 2280. per 17. & diuide per 4. exit
                <lb/>
              9690. Pro 15. & 5. duc 9690. per 16. &
                <lb/>
              diuide per 5. atque ita ſemper ducendo ag­
                <lb/>
              gregatum, procedens per numerum maio­
                <lb/>
              rem præcedentem, & diuidendo produ­
                <lb/>
              ctum per minorem numerum, ordine de­
                <lb/>
              uenies ad 10. qui eſt in medio: qui cùm
                <lb/>
              ſit abſque compari, duces præcedens ag­
                <lb/>
              gregatum, quòd eſt 325920. per 11. gene­
                <lb/>
              rali ratione fit 3695120. diuide per 10. fit
                <lb/>
              369512, Sed quia hic numerus componi­
                <lb/>
              tur ex ſimilibus, accipiemus ſolùm medie­
                <lb/>
              tatem, ſcilicet 184756. Omnibus igitur
                <lb/>
              ſimul iunctis, additáque vnitate pro regu­
                <lb/>
              la, quæ ex omnibus ſimplicibus conſtat,
                <lb/>
              fient ( vt dixi ) regulæ omnes, 1048575.
                <lb/>
              Cùm igitur libri omnes artis, Græci, Ara­
                <lb/>
              bes, atque Latini, ne vigeſimam quidem
                <lb/>
              partem contineant, conſtat ſimpliciſſimas
                <lb/>
              regulas, aut non tot eſſe, aut non expleri
                <lb/>
              omnes coniugationes. </s>
              <s id="s.010709">Igitur cùm duabus
                <lb/>
              chartis, viginti regulæ tum modi coniuga­
                <lb/>
              tionum contineri poſſint, tota etiam ars
                <lb/>
              continebitur. </s>
              <s id="s.010710">Ita libri tres de Difficultate
                <lb/>
              ſpirandi, duabus regulis continentur: cùm
                <lb/>
              tertiam Galenus omiſerit. </s>
              <s id="s.010711">Excipiuntur quæ­
                <lb/>
              cunque placitis hominum conſtant: Iu­
                <lb/>
              riſprudentia, Grammatica, Geographia,
                <lb/>
              Theologia, Rhetorica, Poëſis, Hiſtoria,
                <lb/>
              nam hæ pluribus ſimplicibus regulis con­
                <lb/>
              ſtant. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010712">Eiuſdem argumenti, id eſt, fruſtrà per­
                <lb/>
              ditæ operæ eſt libros componere: in qui­
                <lb/>
              bus, ſi quod oſtendere non poteſt, totius
                <lb/>
              argumenti fundamenti neges, omnia pror­
                <lb/>
              ſus corruant. </s>
              <s id="s.010713">Velut qui rerum natura­
                <lb/>
              lium originem, principiáque ex oraculis
                <lb/>
              Sibyllæ, & Poëtarum ambiguis & fabu­
                <lb/>
              loſis authoritatibus venatur, oſtenderéque
                <lb/>
              nititur. </s>
              <s id="s.010714">Videntur enim mortalium chariſ­
                <lb/>
              ſimam docere ſuppellectilem, tempus
                <emph type="italics"/>
              (
                <emph.end type="italics"/>
              in­
                <lb/>
              quam) effundere. </s>
              <s id="s.010715">Itaque meritò genus hoc
                <lb/>
              ſcribendi à Galeno in libris de Decretis Hip­
                <lb/>
              pocratis, & Platonis damnatur, improba­
                <lb/>
              tur, reiicitur. </s>
              <s id="s.010716">Quid enim abſurdius, ne
                <lb/>
              ſtultius dicam: quàm in ſeriis rebus, &
                <lb/>
              quæ firmiſſima indigerent demonſtratione,
                <lb/>
              teſtimonium ab oraculis, & Poëtis petere,
                <lb/>
              quorum mens nihil minus cogitabat, quàm
                <lb/>
              quod ſcriberent? </s>
              <s id="s.010717">Id ſolùm quærentibus illis,
                <lb/>
              vt numerus impleretur, carménque ſona­
                <lb/>
              ret. </s>
              <s id="s.010718">In eodem genere collocantur Theolo­
                <lb/>
              li naturalibus rationibus contra Philoſo­
                <lb/>
              phos diſputantes, & hæreſium omnium in­
                <lb/>
              uentores, & qui de ſigillis ſub certis cœ­
                <lb/>
              lorum conſtitutionibus faciendis loquuntur,
                <lb/>
              & qui de magia naturali à numerorum ra­
                <lb/>
              tione ſumpta, vt Agrippa infelix: nam nu­
                <lb/>
              meri
                <emph type="italics"/>
              (
                <emph.end type="italics"/>
              vt rectè Ariſtoteles dixit ) actionum,
                <lb/>
              & mutationum non poſſunt eſſe principia.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1507"/>
                <lb/>
              Ea enim quæ ſcribuntur, tria habere de­
                <lb/>
              bent, vtilitatem præſentem, certum finem,
                <lb/>
              inexpugnabile fundamentum. </s>
              <s id="s.010719">Quapropter
                <lb/>
              & Rhabani ſubtilitas inter inutiles cenſeri
                <lb/>
              debet, laboris immenſi, & admodum curio­
                <lb/>
              ſa. </s>
              <s id="s.010720">Hic ſimul carminis & numerorum legem
                <lb/>
              ſeruat primò, tum imaginem figurarum ſitu
                <lb/>
              literarum explicat, literis in figura incluſis:
                <lb/>
              rurſus ſenſum, & hiſtoriam continet figu­
                <lb/>
              ræ, atque his etiam carmina conſtruit. </s>
              <s id="s.010721">To­
                <lb/>
              ta verò ſerie carminum, omnem explicat
                <lb/>
              denuò ſenſum figuræ contentæ. </s>
              <s id="s.010722">Sic cru­
                <lb/>
              ces, arbores, aueſque, aliáque innumera,
                <lb/>
              hac arte depingit: cuius hoc vnum ſit exem­
                <lb/>
              plum.
                <lb/>
                <emph type="quote"/>
              Arbor odore potens, frondoſo vertice nata,
                <lb/>
              Qua ſumma verè ſacro, u fluit ordine bertas,
                <lb/>
              Hortus ditatus, & par cui nullus in orbe eſt.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010723">Floribus, & foliis, milleno germine diues,
                <lb/>
              Omnes excedens altas rauitudine ſyluas,
                <lb/>
              Cum totam piè magnus ueſtit honóſque, decúſque,
                <lb/>
              Ambit verus honor, laetvs loquitur ea voto,
                <lb/>
              Stans homo liuor hoc nationi denegat atræ.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010724">Dæmonis horrendus rem ſciri laude moueri,
                <lb/>
              Arbor ſola tenens uarios virtute colores:
                <lb/>
              Purpureo regis ſub tactu roſcida fulgens,
                <lb/>
              Æterno es radio, ſtant in te nam piè vincta,
                <lb/>
              Ædes turritæ, ex hoc dudum es nomine berta.
                <emph.end type="quote"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010725">
                <margin.target id="marg1507"/>
              Quæ ſcribun­
                <lb/>
              tur tria ha­
                <lb/>
              bere debent.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010726">Rhabani
                <lb/>
              ſubtilitas
                <lb/>
              mira.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010727">Si animaduertas, deſcendendo legitur
                <lb/>
              carmen hoc:
                <lb/>
                <emph type="quote"/>
                <emph type="italics"/>
              Forma ſacrata crucis, venerando fulget amictu.
                <emph.end type="italics"/>
                <emph.end type="quote"/>
              </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>