Casati, Paolo, De igne dissertationes physicae, 1686
page |< < (223) of 672 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div21" type="section" level="1" n="18">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s6790" xml:space="preserve">
              <pb o="223" file="0235" n="235" rhead="De Flamma & Fumo."/>
            re, memini me legiſſe apparatam ab ijs lucernam, quæ noctu lu-
              <lb/>
            cem præberet, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6791" xml:space="preserve">ad eam rem fuiſſe vſurpatam vrſi pinguedinem
              <lb/>
            liquefactam lampadi impoſitam; </s>
            <s xml:id="echoid-s6792" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s6793" xml:space="preserve">die 12 Februarij 1597 ex vr-
              <lb/>
            ſi cadauere aperto penè centum axungiæ libras exemptas, quas
              <lb/>
            eliquârunt ad lucernarum vſum. </s>
            <s xml:id="echoid-s6794" xml:space="preserve">Quin & </s>
            <s xml:id="echoid-s6795" xml:space="preserve">bitumen ipſum ab aliqui-
              <lb/>
            bus adhibitum ad depellendas tenebras memorat Aldrouandus de
              <lb/>
            Miner.</s>
            <s xml:id="echoid-s6796" xml:space="preserve">lib.</s>
            <s xml:id="echoid-s6797" xml:space="preserve">3.</s>
            <s xml:id="echoid-s6798" xml:space="preserve">cap.</s>
            <s xml:id="echoid-s6799" xml:space="preserve">14.</s>
            <s xml:id="echoid-s6800" xml:space="preserve">pag.</s>
            <s xml:id="echoid-s6801" xml:space="preserve">388.</s>
            <s xml:id="echoid-s6802" xml:space="preserve">, nam alicubi in Saxonia bitumine ad
              <lb/>
            currus inungendos & </s>
            <s xml:id="echoid-s6803" xml:space="preserve">ad lucernarum lumina vtuntur, atque ex
              <lb/>
            caulibus aridi Verbaſci bitumine imbutis faces nuptiales effor-
              <lb/>
            mant: </s>
            <s xml:id="echoid-s6804" xml:space="preserve">immò in Valachiâ bituminis quandam ſpeciem reperiri
              <lb/>
            narrat odoris cerei, ex quo optimæ candele pro vſu regionis con-
              <lb/>
            ficiuntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s6805" xml:space="preserve">Sic ex Atlante Sinico pag. </s>
            <s xml:id="echoid-s6806" xml:space="preserve">114. </s>
            <s xml:id="echoid-s6807" xml:space="preserve">in X Prouinciâ Chekiang,
              <lb/>
            Pinguedo quędam eſt ex arboribus nata, ex qua, veluti ex ſebo,
              <lb/>
            optimę atque albæ fiunt candelę, quæ manus non inficiunt, etſi
              <lb/>
            tangantur, nec fœtorem exhalant, dum extinguuntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s6808" xml:space="preserve">A Sinis
              <lb/>
            Kieu yeu vocari ſolet. </s>
            <s xml:id="echoid-s6809" xml:space="preserve">Arbor eſt ſatis magna, pyros noſtrates & </s>
            <s xml:id="echoid-s6810" xml:space="preserve">
              <lb/>
            folijs & </s>
            <s xml:id="echoid-s6811" xml:space="preserve">formâ refert; </s>
            <s xml:id="echoid-s6812" xml:space="preserve">florem album emittit, vt ceraſi: </s>
            <s xml:id="echoid-s6813" xml:space="preserve">florem
              <lb/>
            excipit bacca rotunda omnino, ceraſo mole æqualis: </s>
            <s xml:id="echoid-s6814" xml:space="preserve">tegit hanc
              <lb/>
            ſubniger, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6815" xml:space="preserve">tenuis cortex, alba intus caro eſt, quæ, cùm bac-
              <lb/>
            ca matura eſt, diſrupto cortice apparet. </s>
            <s xml:id="echoid-s6816" xml:space="preserve">Has baccas colligunt,
              <lb/>
            ac aquâ calidâ excoquunt, tum caro liquefit; </s>
            <s xml:id="echoid-s6817" xml:space="preserve">at frigida iterum
              <lb/>
            omninò, vt ſebum ſolet, ſpiſſatur: </s>
            <s xml:id="echoid-s6818" xml:space="preserve">Nucleus dein remanet; </s>
            <s xml:id="echoid-s6819" xml:space="preserve">hunc
              <lb/>
            oleo plenum, vt oliuas nos, macerant, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6820" xml:space="preserve">oleum non ad cibos,
              <lb/>
            ſed ad lucernas aptum exprimunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s6821" xml:space="preserve">Hyberno tempore arboris fo-
              <lb/>
            lia, quaſi cuprea eſſent, omnino rubeſcunt: </s>
            <s xml:id="echoid-s6822" xml:space="preserve">demum folia deci-
              <lb/>
            dunt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6823" xml:space="preserve">quia pinguedine quadam prædita ſunt, gratiſſimum oui-
              <lb/>
            bus, ac vaccis cibum preſtant, ex quorum eſitatione egregiè pin-
              <lb/>
            gueſcunt. </s>
            <s xml:id="echoid-s6824" xml:space="preserve">Hæcibi. </s>
            <s xml:id="echoid-s6825" xml:space="preserve">Siigitur ex Ariſtotele, *Flamma fumus ar-*
              <lb/>
            *dens eſt*, quidni fumus ſit exhalatio, in quam reſoluitur accenſa
              <lb/>
            pinguedo, aut bitumen, cùm flammam emittunt? </s>
            <s xml:id="echoid-s6826" xml:space="preserve">Certè *lignei*
              <lb/>
            *corporis exhalatio, Fumus;</s>
            <s xml:id="echoid-s6827" xml:space="preserve">* Piceam autem, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6828" xml:space="preserve">Pinum, ſimileſque
              <lb/>
            reſinoſas arbores, ex quibus vi ignis elici poteſt pix naualis, lignea
              <lb/>
            eſſe corpora nemo neget, ideoque incenſa fumum exhalare: </s>
            <s xml:id="echoid-s6829" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s6830" xml:space="preserve">
              <lb/>
            Betulla arbor vtique lignea eſt; </s>
            <s xml:id="echoid-s6831" xml:space="preserve">accenſa igitur fumum emittit; </s>
            <s xml:id="echoid-s6832" xml:space="preserve">ex
              <lb/>
            eius verò delibrato & </s>
            <s xml:id="echoid-s6833" xml:space="preserve">contorto cortice, ad nocturna lumina, faces
              <lb/>
            concinnant, quæ inſtar tędæ flagrant, & </s>
            <s xml:id="echoid-s6834" xml:space="preserve">reſinoſum quiddam ni-
              <lb/>
            grum ſimile pici ſudant; </s>
            <s xml:id="echoid-s6835" xml:space="preserve">idcirco ex Betullâ in Gallijs bitumen ex-
              <lb/>
            coquebatur, vt docet Plinius lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s6836" xml:space="preserve">16. </s>
            <s xml:id="echoid-s6837" xml:space="preserve">cap. </s>
            <s xml:id="echoid-s6838" xml:space="preserve">18. </s>
            <s xml:id="echoid-s6839" xml:space="preserve">Non video </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>