Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Page concordance

< >
Scan Original
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
< >
page |< < of 290 > >|
    <echo version="1.0">
      <text xml:lang="la">
        <div xml:id="N10132" level="1" n="1" type="body">
          <div xml:id="N15C17" level="2" n="3" type="other" type-free="pars">
            <div xml:id="N25905" level="3" n="4" type="other" type-free="tractatus">
              <div xml:id="N25911" level="4" n="1" type="chapter" type-free="capitulum">
                <p xml:id="N274EA">
                  <s xml:id="N274EE" xml:space="preserve">
                    <pb chead="De motu alterationis quo ad cauam" file="0235" n="235"/>
                  tatis cū luminoſo agente. </s>
                  <s xml:id="N274FE" xml:space="preserve">Probat̄̄. </s>
                  <s xml:id="N27501" xml:space="preserve">Sit a. lumino­
                    <lb/>
                  ſum gradu c. agēs latitudinem luminis a .c. gradu
                    <lb/>
                  vſ ad non gradū: ſit .d. gradus in f. ꝓportione
                    <lb/>
                  remiſſior c. et ſit b. luminoſum equale ipſi a. quãtita­
                    <lb/>
                  tiue in f. tamē ꝓportiõe remiſſius. </s>
                  <s xml:id="N2750C" xml:space="preserve">Tūc dico /  ſi b.
                    <lb/>
                  ponatur in puncto in quo eſt d. gradus: cõſeruabit̄̄
                    <lb/>
                  idem gradus q̇ cõſeruat̄̄ ab a. extenſiue et intenſiue
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N27514" xml:space="preserve">QꝪ ſic oſtēditur / q2 d. eſt in f. ꝓportiõe remiſſior ip̄o
                    <lb/>
                  c. et latitudo luminis eſt vniformiter difformis: igr̄
                    <lb/>
                  d. in f. ꝓportõe minus diſtat a nõ gradu /  c. pꝫ hec
                    <lb/>
                  cõſequētia aſpicienti naturã qualitatis vniformiṫ
                    <lb/>
                  difformis ad nõ gradum terminate. </s>
                  <s xml:id="N2751F" xml:space="preserve">Et ex ↄ̨ſequēti
                    <lb/>
                  ſeq̇tur /  diſtãtia ꝑ quam agit a. eſt in f. ꝓportione
                    <lb/>
                  maior ꝙ̄ diſtantia inter d. et nõ gradū totius lumi­
                    <lb/>
                  nis ꝓducti ab a. </s>
                  <s xml:id="N27528" xml:space="preserve">Et b. eſt equalis quãtitatis cū ip̄o
                    <lb/>
                  a. et in f. ꝓportiõe remiſſius: g̊ ſi ponatur b. ad pun-
                    <lb/>
                  ctum ī quo eſt d. gradus luminis ↄ̨ſeruabit̄̄ idē gra­
                    <lb/>
                  dus luminis q̇ ↄ̨ſeruatur ab a. intenſiue et extenſiue
                    <lb/>
                  patet ↄ̨ña / q2 aget latitudinē a .d. vſ ad nõ gradū
                    <lb/>
                  per diſtantiã in f. ꝓportiõe minorē ꝙ̄ a. / vt ptꝫ ex .4.
                    <lb/>
                  fuppõne: et talis eſt diſtautia inter d. et nõ gradū lu­
                    <lb/>
                  minis: igr̄ etc̈. </s>
                  <s xml:id="N27539" xml:space="preserve">Ptꝫ g̊ cõcluſio. </s>
                  <s xml:id="N2753C" xml:space="preserve">plura in hac materia
                    <lb/>
                  dicerē niſi tota ip̄a in īteret̄̄ illis ſuppõnibꝰ q̈rū i-
                    <lb/>
                  tas ē ſuſpecta. </s>
                  <s xml:id="N27543" xml:space="preserve">vt ptꝫ ex dictis. </s>
                  <s xml:id="N27546" xml:space="preserve">Et ꝑ hoc pꝫ rḋſio ad
                    <lb/>
                  dubiū eſt em̄ prīa ꝓpõ cõcluſio reſponſiua.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-01a" xlink:label="note-0235-01" xml:id="N27560" xml:space="preserve">Soluit̄̄
                      <lb/>
                    2. dubiū.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N27550" xml:space="preserve">¶ Ad ra­
                    <lb/>
                  tiones ante oppoſitum patet reſpõſio ex dictis ſūt
                    <lb/>
                  enim pro ꝑte dubii quã ſuſtineo. </s>
                  <s xml:id="N27557" xml:space="preserve">¶ Ad rationem in
                    <lb/>
                  oppoſitū pꝫ ſolutio ex dictis.</s>
                </p>
                <note position="left" xml:id="N27568" xml:space="preserve">Quid eſt
                  <lb/>
                difficul-
                  <lb/>
                tas actio­
                  <lb/>
                nis.</note>
                <p xml:id="N27572">
                  <s xml:id="N27573" xml:space="preserve">Ad ſecundū dubiū ſoluenduꝫ </s>
                  <s xml:id="N27576" xml:space="preserve">Aduer-
                    <lb/>
                  tēdū eſt nõ eſt  difficultas actiõis aliſi ꝙ̄ agēs vel
                    <lb/>
                  effectꝰ ſiue actio ipſiꝰ agētis. </s>
                  <s xml:id="N2757D" xml:space="preserve">p̄t aūt ſic diffiniri diffi­
                    <lb/>
                  cultas actõis eſt actio q̄ ꝓducit̄̄ cū reſiſtētia ab agē­
                    <lb/>
                  te a finita ꝓportiõe.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-02a" xlink:label="note-0235-02" xml:id="N2762A" xml:space="preserve">1. correĺ.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N27589" xml:space="preserve">¶ Ex hoc ſeq̇t̄̄ /  deꝰ nõ ꝓducit
                    <lb/>
                  difficultatē actionis niſi vt forte cõcurrit cū creatu­
                    <lb/>
                  ris q2 nichil duo reſiſtit.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-03a" xlink:label="note-0235-03" xml:id="N27630" xml:space="preserve">2. correĺ.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N27595" xml:space="preserve">¶ Sequit̄̄ ſcḋo luminoſum
                    <lb/>
                  nõ facere difficultatē actiõis / q2 nõ agit cū reſiſtētia
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N2759B" xml:space="preserve">Itē nec aīa intelligēdo ꝓpter eandē rõnem.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-04a" xlink:label="note-0235-04" xml:id="N27636" xml:space="preserve">3. correĺ.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N275A3" xml:space="preserve">¶ Seq̇-
                    <lb/>
                  tur tertio difficultatē actiõis nõ ꝓuenire a ꝓportio­
                    <lb/>
                  ne equalitatis: nec minoris equalitatis. </s>
                  <s xml:id="N275AA" xml:space="preserve">nulla em̄
                    <lb/>
                  actio ꝓducit̄̄ mediãte ꝓportiõe equalitatis aut mi­
                    <lb/>
                  noris ineq̈litatis: igit̄̄ nec difficultas actõis cū dif­
                    <lb/>
                  ficultas actõis ſit actio.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-05a" xlink:label="note-0235-05" xml:id="N2763C" xml:space="preserve">4. correĺ.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N275B8" xml:space="preserve">¶ Siq̇tur .4. /  difficultas
                    <lb/>
                  actionis nõ eſt attēdenda penes potentiã agētis ſe­
                    <lb/>
                  cundū vltimū. </s>
                  <s xml:id="N275BF" xml:space="preserve">q2 tunc ſeq̄retur deū agentē in inſtã­
                    <lb/>
                  ti facultatē in agendo: īmo maximã poſſibilē / quod
                    <lb/>
                  eſt abſurdū. </s>
                  <s xml:id="N275C6" xml:space="preserve">Et miror de cal. quomõ nolluit cõcede­
                    <lb/>
                  re difficultatē actionis intēdi cū diminuit̄̄ ꝓportio
                    <lb/>
                  cū vocabulū illud videat̄̄ importare: nec vn̄ vidi
                    <lb/>
                  aliquē in tali ſignificantia vtētē illo vocabulo: pau­
                    <lb/>
                  lū venetū et ip̄m excipio. </s>
                  <s xml:id="N275D1" xml:space="preserve">Itē dicit facilitatē defectū
                    <lb/>
                  poñe cõſignificare. </s>
                  <s xml:id="N275D6" xml:space="preserve">Sꝫ ꝓfecto plurimū abuſus ē ter­
                    <lb/>
                  mino.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-06a" xlink:label="note-0235-06" xml:id="N27642" xml:space="preserve">Marcus
                      <lb/>
                    īperator</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N275E0" xml:space="preserve">Nã facilitas ſiue facultas qḋ idem eſt facili-
                    <lb/>
                  tatē ſiue poteſtatē agendi ſignificat vnde 2.11. q. vi.
                    <lb/>
                  c. biduū et eſt verbū Marci imperatoris .ff. quando
                    <lb/>
                  appellandū ſit. </s>
                  <s xml:id="N275E9" xml:space="preserve">Si q̇s ipſius a quo appelauit ad-
                    <lb/>
                  eundi facultatē nõ habuit etc. capitur facultas ꝓ co­
                    <lb/>
                  pia et poteſtate aliq̇d faciēdi hinc diuitie facultates
                    <lb/>
                  dicuntur et ſimiliter poſſeſſiões:
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-07a" xlink:label="note-0235-07" xml:id="N2764A" xml:space="preserve">phūs pri­
                      <lb/>
                    mo ethi.</note>
                  q2 illis mediãtibꝰ
                    <lb/>
                  magna facile poſſumus et ꝑ clara pḣs .1. ethi. impo­
                    <lb/>
                  ſibile eī eſt vtis res ꝑ claras agat cui facultates de­
                    <lb/>
                  ſunt inde facultates eccĺe. xiti. q. ii. huic cõtrariū eſt
                    <lb/>
                  verbū difficultas quaſi nõ facultas ſiue labore ope­
                    <lb/>
                  randi.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-08a" xlink:label="note-0235-08" xml:id="N27652" xml:space="preserve">baptiſta
                      <lb/>
                    1. per the.
                      <lb/>
                    mari.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N27606" xml:space="preserve">inde difficile quod nõ ſiue labore fieri poteſt
                    <lb/>
                  Mantuanꝰ omne qḋ excellens etc. </s>
                  <s xml:id="N2760B" xml:space="preserve">Difficiles ortus
                    <lb/>
                  incremēta tarda hꝫ.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-09a" xlink:label="note-0235-09" xml:id="N2765C" xml:space="preserve">Uirgiliꝰ</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N27615" xml:space="preserve">Et virgiliꝰ difficiles primuꝫ
                    <lb/>
                  terre colleſ maligni.
                    <note position="left" xlink:href="note-0235-10a" xlink:label="note-0235-10" xml:id="N27662" xml:space="preserve">2. geor.
                      <lb/>
                    Eccle. 1.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N2761F" xml:space="preserve">hinc difficile quod aliqñ ca-
                    <lb/>
                  pitur pro nõ vt in calce. d.c. biduū: nõnū̄ vero pro
                    <lb/>
                  vix eccle. primo preuerſi difficile corriguntur etc.</s>
                </p>
                <cb chead="De motu alterationis quo ad cauam"/>
                <p xml:id="N2766C">
                  <s xml:id="N2766D" xml:space="preserve">Sed q2 diſputatio de ſignificãtis dictionum ad
                    <lb/>
                  grãmaticū ſpectat non ad pḣm: ſuperſedeo.</s>
                </p>
                <note position="right" xml:id="N27672" xml:space="preserve">Soluit̄̄
                  <lb/>
                2. dubiū</note>
                <p xml:id="N27678">
                  <s xml:id="N27679" xml:space="preserve">Sit igitur cõcluſio reſponſiua ad du­
                    <lb/>
                  bium. </s>
                  <s xml:id="N2767E" xml:space="preserve">Difficultas actionis menſuranda eſt penes
                    <lb/>
                  paruitaten proportionis maioris inequalitatis:
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N27684" xml:space="preserve">Ita  quanto proportio agētis ad paſſum eſt mi-
                    <lb/>
                  nor tanto difficultas actionis eſt maior. </s>
                  <s xml:id="N27689" xml:space="preserve">Nec ob-
                    <lb/>
                  ſtat argumentum calculataoris: et pauli ve. inferen-
                    <lb/>
                  tium /  tunc ſeq̄retur /  tãte difficultatis eſſet ꝓta-
                    <lb/>
                  re vnū granū milli ſicut vnum magnuꝫ molare: qm̄
                    <lb/>
                  illud nõ eſt incõueniēs: imo verum reſpectu potētie
                    <lb/>
                  maioris et minoris. </s>
                  <s xml:id="N27696" xml:space="preserve">Hec concluſio ex īprobationi-
                    <lb/>
                  bus aliorum modorum cõmēſurande difficultatis
                    <lb/>
                  actionis patet. </s>
                  <s xml:id="N2769D" xml:space="preserve">illis em̄ īpugnatis ſolus hic relin-
                    <lb/>
                  quitur poſſibilis. </s>
                  <s xml:id="N276A2" xml:space="preserve">Et ꝑ hoc patet ad dubium.</s>
                </p>
                <note position="right" xml:id="N276A5" xml:space="preserve">Soluit̄̄
                  <lb/>
                3. dubiū.</note>
                <p xml:id="N276AB">
                  <s xml:id="N276AC" xml:space="preserve">Ad tertium dubium. </s>
                  <s xml:id="N276AF" xml:space="preserve">Reſpondetur ꝑ
                    <lb/>
                  talem concluſionem </s>
                  <s xml:id="N276B4" xml:space="preserve">Agens naturale poteſt equeu­
                    <lb/>
                  lociter agere in remotum et ꝓpinquum. </s>
                  <s xml:id="N276B9" xml:space="preserve">hec conclu­
                    <lb/>
                  ſio patet ex deductione tertii argumenti principa-
                    <lb/>
                  lis ante oppoſitum.
                    <note position="right" xlink:href="note-0235-11a" xlink:label="note-0235-11" xml:id="N2774D" xml:space="preserve">Cõtra pe­
                      <lb/>
                    trū ḋ mã­
                      <lb/>
                    tua: et Iõ­
                      <lb/>
                    hannē de
                      <lb/>
                    caſali.</note>
                  </s>
                  <s xml:id="N276C5" xml:space="preserve">Et hec cõcluſio eſt cõtra petruꝫ
                    <lb/>
                  mantuanū: et iohãnem de caſali. </s>
                  <s xml:id="N276CA" xml:space="preserve">Sed contra / eã ſic
                    <lb/>
                  arguitur ioannes de caſali. </s>
                  <s xml:id="N276CF" xml:space="preserve">Sit paſſum ita diſpoſi­
                    <lb/>
                  tum vt per te agens d. equeuelociter agat in pun-
                    <lb/>
                  ctum eius a. propinquiorem et b. remotiorem. </s>
                  <s xml:id="N276D6" xml:space="preserve">Et ſit
                    <lb/>
                  c. agens minus cuius actio in idem paſſū ṫminetur
                    <lb/>
                  ad a. punctū ita ꝓpinquiū ipſi c. ſicut d. </s>
                  <s xml:id="N276DD" xml:space="preserve">Et augeat̄̄
                    <lb/>
                  ↄ̨tinuo c. quouſ ſit equale ipſi d. ita tñ  ſemꝑ eiꝰ
                    <lb/>
                  actio terminet̄̄ ad nõ gradū quouſ deueniat eiꝰ
                    <lb/>
                  actio ad b. punctū. </s>
                  <s xml:id="N276E6" xml:space="preserve">quo poſito argr̄ ſic / c. ↄ̨tinuo a-
                    <lb/>
                  get velociꝰ in ꝓpinquū ꝙ̄ in remotū quouſ actio
                    <lb/>
                  eiꝰ deueniat ad b. </s>
                  <s xml:id="N276ED" xml:space="preserve">Et deinde ↄ̨tinuo aget in a. ꝓpī-
                    <lb/>
                  quū velociꝰ ꝙ̄ in b. remotū, et erit equale aliquãdo
                    <lb/>
                  ipſi d. agens ↄ̨tinuo in equalē reſiſtētiã oīno cete-
                    <lb/>
                  ris paribꝰ: igr̄ d. ↄ̨tinuo agit velociꝰ in a. ꝙ̄ in b. / qḋ
                    <lb/>
                  eſt oppoſitū dati: ↄ̨ña ptꝫ cū maiore ex hypotheſi.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N276F9" xml:space="preserve">Et minor ꝓbat̄̄ / q2 ↄ̨tinuo erit c. ꝓpinquiꝰ a. quã b.
                    <lb/>
                  et ↄ̨tinuo habebit maiꝰ iuuamē ex ꝑte effectꝰ ꝓducti
                    <lb/>
                  ad a. ꝙ̄ ad b. / igr̄ ↄ̨tinuo velociꝰ agit c. ad a. ꝙ̄ ad b. /
                    <lb/>
                  qḋ fuit ꝓbandū: hec eſt ferme vtriꝰ rationis ioãnis
                    <lb/>
                  de caſali. </s>
                  <s xml:id="N27704" xml:space="preserve">Ad hanc rationē rñdeo admiſſo caſu cõ-
                    <lb/>
                  cedēdo maiorem: et negando  c. ↄ̨tinuo agat in eq̈­
                    <lb/>
                  lem reſiſtentiam reſiſtentie in quã agit d. q2 cū c. in­
                    <lb/>
                  cipit agere in tale paſſum: cū incipiat fortius age-
                    <lb/>
                  re in ꝓpinquū ꝙ̄ ī remotū ex hypotheſi: iã illud pa­
                    <lb/>
                  ſum in quod agit c. incipit eſſe diſſimile illi in quod
                    <lb/>
                  d. natū eſt eque velociter agere reſpectu propinqui
                    <lb/>
                  et remoti. </s>
                  <s xml:id="N27715" xml:space="preserve">Et ſi dicas volo /  iuuamime extrinſeco fi­
                    <lb/>
                  at  continuo tm̄ reſiſtat adequate paſſum ī quod
                    <lb/>
                  agit c. ſicut paſſum in qod agit d. admitto illud: et
                    <lb/>
                  tunc dico ad argumentū negando minorē vcꝫ  cū
                    <lb/>
                  actio c. deuenerit ad b. continuo aget c. velociꝰ in a.
                    <lb/>
                  ̄ in b. ymo cuꝫ c. fuerit equale ipſi d. incipiet agere
                    <lb/>
                  q̈liter ad a. et b. eſto  aliqñ tardiꝰ cõtinuo egerit.
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N27725" xml:space="preserve">Nã cū primo eſt eq̈le ipſi d. incipit habere equalem
                    <lb/>
                  proportionē ad quolꝫ punctū. </s>
                  <s xml:id="N2772A" xml:space="preserve">Stat eī platonē cõ-
                    <lb/>
                  tinuo per horã velociꝰ ſorte moueri: et tñ in fine eq̈li­
                    <lb/>
                  ter moueri et ad ꝓbationeꝫ nego iſtã ↄ̨ñam cõtinuo
                    <lb/>
                  erit c. ꝓpinquiꝰ a. ꝙ̄ b. et ↄ̨tinuo habebit maius iu-
                    <lb/>
                  uamen ex parte effectus ꝓducti ad a. ꝙ̄ ad b. / igit̄̄ cõ­
                    <lb/>
                  tinuo velocius agit c. ad a ꝙ̄ ad b. q2 ſicut iuuameu­
                    <lb/>
                  tum eſt maius ad a. ꝙ̄ ad b. ita reſiſtentia eſt minor
                    <lb/>
                  ad b. ꝙ̄ ad a. / nec obſtat /  cõtinuo equaliter corrum­
                    <lb/>
                  pitur de reſiſtētia in ꝓpinquū et remotū: reſiſtentia
                    <lb/>
                  eſt minoris in remotū ꝙ̄ in ꝓpinquū: et qñ idem exceſ-
                    <lb/>
                  ſus demptꝰ ē a maiori et minori etc. q2 totalis reſi-
                    <lb/>
                  ſtentia intrinſeca videlicet et extrinſeca ad quodli-
                    <lb/>
                  bet pūctū eſt equalis: eſto  intrīſeca ſit inequalis
                    <lb/>
                  </s>
                  <s xml:id="N27746" xml:space="preserve">Et ꝑ hoc pꝫ rñſio ad tertium dubium.</s>
                </p>
              </div>
            </div>
          </div>
        </div>
      </text>
    </echo>