Alvarus, Thomas, Liber de triplici motu, 1509

Table of contents

< >
[5.] Capitulum quintum / in quo ponuntur regule ſiue concluſiones velocitatis et tar­ditatis motus penes proportionem pro­portionum conformiter ad intentionem calculatoris.
[6.] Sextum capitulum / in quo ponūtur alique obiectiones contra aliquas concluſiones ſuperioris capitis.
[7.] Septimum capitulum / in quo inquiri­tur: vtrum aliqua potentia non varia-riata per medium vniforme aut diffor-me, vniformiter ad non gradum vel ad gradum ſuum motum remittere aut in­tendere valeat.
[8.] Capitulū octauū / in quo inquiritur an due potentie īequales idē mediū īuariatū tran-ſeūtes valeãt vniformiter remittere aut intē­dere motum ſuum per ambarū vel alterius earum variationem.
[9.] Capitulum nonum / quod obiicit cõcluſioni­bus duoꝝ p̄cedentium capitum.
[10.] Capitulum decimum / in quo oſten-ditur, et traditur noticia velocitatis motus penes cauſam in medio vni-formiter difformi quieſcente: poten-tia continuo variata.
[11.] Capitulum vndecimum / in quo pulchre admodum comparantur motus diuerſa-rum potentiarum in eodem medio vnifor­miter difformi inuariato mouentium per earum potentiarum vniforme crementum
[12.] Capitulum duodecimum: aliqui-bus predictarum concluſionum pre-cedentium capitum obiiciens.
[13.] Capitulum tridecimum / in quo ponū­tur alique concluſiones velocitatē mo­tus penes cauſam declarãtes in medio non reſiſtente in quo eſt progreſſio la-titudinis reſiſtentie vniformiter diffor­mis: gradu intenſiori quieſcente.
[14.] Quartumdecimum capitulum: in quo ponuntur concluſiones de velo-citate motus in medio non reſiſtente, in quo eſt progreſſio ſiue extenſio la-titudinis reſiſtentie nõ gradu aut ex­tremo remiſſiori quieſcente inſequē-do ordinem et modum calculatoris.
[15.] Quindecimum caput / quod obiicit ali-quibus que dicta ſunt in precedentibꝰ duo­bus capitibus: inferendo aliquas conclu-ſiones de velocitate motus in reſiſtētia dif­formiter difformi progrediente per medi-um non reſiſtens: et in latitudine vniformi­ter difformi condenſante ſe ad non quãtū in medio non reſiſtente.
[1.] Capitulū ṗmū / in quo ponūtur aliq̈ cõia elemēta ī hac materia definitiões vcꝫ diuiſionibꝰ adiunctis
[2.] Capitulum ſecundum / in quo inueſtiga­tur diſputatiue et per modum queſtionis penes quid attendi habeat motus loca-lis difformis quo ad ſubiectum velocitas
[3.] Capitulū tertiū / in quo oſtendit̄̄ modꝰ cogno-ſcendi ſiue cõmenſurandi motū vniformieer diffor-mem et difformiter difformem quo ad tempus quo ad velocitatem et tarditatem in omni ſpecie .etc̈. In oī ſpecie ꝓportiõis rõnalis et irrõalis per modū q̄ſtiõis ꝓcedendo.
[4.] Capitulum quartum in quo diſputatiue īquiritur quõ motus difformis quo ad ſubiectū et tp̄s ſimul: pa­riter motus mixti veloci­tas cognoſci debeat.
[1.] Capitulū primū in quo diſputatiue inquiritur. Quid ſi raritas et dēſitas et penes q̇d raritatis et dēſitatis intēſio et rarefactiõis et condenſationis ſit velocitas attendenda.
[2.] Secundū capitulū huiꝰ tractatus / in quo ſolito pro more diſputatiue inquirimus penes quid velo­citas augmētationis attendi habeat.
[1.] Capitulum primuꝫ in quo diſputatiue inquirit̄̄ penes quid motus alterationis velocitas attendi habeat.
[2.] Capitulum ſecundum in quo agitur de intenſione et remiſ-ſione formarum.
[3.] Caput .3.4. tractatus inquireas diſpu­tatiue. An qualitates contrarie ſe com-patiantur.
[4.] Capitulū q̈rtū / in quo principalr̄ q̄rit̄̄ penes quid attendi intenſio qualitatis difformis debeat.
[5.] Capitulum quintum inquirens penes quid gradus ſummi inductio ſit attendenda.
< >
page |< < of 290 > >|
236
Concluſio reſponſiua ad queſtionem
patet ex primo notabili queſtionis.
Ad rationes queſtionis reſtat dicere.
¶ Ad primam rationem reſponſum eſt ibi vſ ad
vltimam replicã: ad quã reſpondeo cõcedendo illa­
tum: et neganda falſitatem conſequentis: vt patet ex
ſecundo notabili.
Ad ſecundam rationem reſponſum ē
ibi vſ ad vltimam replicam: ad quam reſpondeo
admiſſo caſu: negando minorem:
Et ad ꝓbationeꝫ
minoris: nego conſequentiam: et cū probatur nego /
 forma totalis ipſius a. vni certe parti date nõ hꝫ
infinitas equales non cõmunicantes: et ratio eſt q2
quelibet habet tantam formam aut maiorem ꝙ̄ ſit
forma habens ꝓportionem equalitatis ad reſiſtē-
tiam b. paſſi: vt conſtat quoniã alias non ageret.
¶ Ad confirmationem patet reſpoſio ex tertio no-
tabili.
Ad tertiam rationem reſponſum ē ibi
vſ ad vltimam replicam:
Ad quã reſpondeo con-
cedendo illatū:
Nec hoc ē incõueniēs / vt patet ex ter­
tia concluſione primi dubii: ex quinta cõcluſione cū
primo et ſecundo correlariis: quibus adde in ca-
ſu oculū aquile optime diſpoſitum non videre obie­
ctum ſibi debite approximatū in quantocū inten­
ſo lumine.
quod ſic probatur poſito /  ſit oculus aq̇­
le bene diſpoſitus vbi eſt gradus .4. latitudinis lu­
minis vniformiṫ difformis.
obiecto pedali ſibi de-
bite approximato.
rarefiat ergo. illa latitudo lumi­
nis: quouſ latitudo luminis circunſtãs pedale ſit
tam parue potentie  non ſufficiat īmutare oculuꝫ
aquile: quo poſito oculus aquile nõ videbit / ergo ꝓ­
poſitum (volo enim quod ſemper oculus aquile et
pedale ſint ꝓpe gradū .4.) et ſicut arguit̄̄ de lumine
vt .4. arguas tu de quouis alio.
Adde ſecundo /  a.
luminoſum poteſt naturaliter producere lumen vni­
forme.
Quod ſic oſtenditur. pono /  a.
ꝓducat latitudinem luminis ab octauo vſ ad nõ
gradum et  vndiqua circa luminoſum in puncto
vbi eſt gradus .4. ponatur obſtaculum cauſans re-
flexionem luminis.
quo poſito iam luminiuoſum ꝑ li­
neam reflexam ꝓducet verſus ſe lumen a .4. vſ ad
non gradum.
et iam in illo medio ante reflexionem
erat latitudo a .4. vſ ad .8. / igitur manebit latitu-
do vniformis.
Et ſi dicas  nõ ꝓducet luminoſuꝫ lu­
men a quarto vſ ad non gradū ꝑ tantam diſtan-
tiam per lineam reflexam ꝑ quantã per lineam re-
ctam.
Tunc volo /  obſtaculum approximetur cor-
pori luminoſo et habebitur propoſitum.
Ad quartam rationem reſponſum eſt
vbi vſ ad vltimam replicam.
Ad quam reſpõdeo
concedendo quod infertur: nec illud eſt incõueniens
Ad quintam rationem reſpondeo con­
cedendo illatum.
vt patet ex concluſionibus queſtio­
nis illud eſſe concedendum: et nego  illud ſit falſuꝫ
Ad ſextam rationem reſponſum ē ibi
vſ ad vltimam replicam ad quam reſpondeo ne-
gando ſequelam.
Et ad probationem nego conſe-
quentiam.
Ad ſeptimam rationem reſpondet ſe-
cundum dubium huius queſtionis.
Capitulum ſecundum in quo
agitur de intenſione et remiſ-
ſione formarum.

QUoniam intenſio forme ſeque­
la eſt alterationis naturaliter, aut for-
me ꝓductionis:
Queritur an forma poſ­
ſit intendi.
Et arguitur primo  non. quia ſi for-
ma poſſet intendi: hoc maxime fieret ꝑ cõtrarii de-
purationē.
ſed conſequens eſt falſum: igitur illḋ ex
quo ſequitur.
Sequela patet per phm̄ tertio topi-
coꝝ dicētem illa que ↄ̨trariis ſuis ſunt in ꝑmixtio-
ra: magis ſunt alia.
vt illud eſt albius quod ē nigro
impermixtiꝰ: igitur intenſio forme fit ꝑ depuratio­
nem a contrario.
Itē aurum ꝑ maiorem depuratio­
nem fit magis fuluū vt experientia docet: igit̄̄ intē-
ſio coloris auri fit ꝑ cõtrarii depurationē.
Sed fal­
ſitas ↄ̨ñtis arguit̄̄ / q2 aliqua forma intenditur: et nõ
per depurationem a cõtrario: igitur ītenſio forme
non fit ꝑ contrarii depurationeꝫ.
Añs arguitur de
charitate q̄ nõ intēditur per depurationem a con-
trario / vt patet auctoritate theologorū.
Patet etiã
de lumine quod non intenditur per contrarii depu­
rationē: cum lumen non habeat contrariū. 11Dicitur.
¶ Di-
ces diſtinguendo /  aliqua forma non intendatur ꝑ
contrarii depurationē.
aut forma habens contra-
rium: et ſic negatur.
aut non habens contrarium et
ſic conceditur.
Sed contra / quia aliqua forma habēs
contrarium non intenditur depuratione contrarii /
igitur ſolutio nulla.
Añs probatur et pono caſū / 
aliq̇s non habituatꝰ habitu ↄ̈rio caſtitatis acq̇rat
hītū caſtitatꝪ ꝑ actꝰ freq̄tatos.
Quo poſito talis
intendit habitū caſtitatis: et tamen nõ intendit illū
a contrario ipſū depurãdo cū nõ habeat eius cõtra­
rium ex caſu: igitur aliqua forma habens contrari­
um non intenditur depuratione cõtrarii / quod fuit
ꝓbandum.
Item aſſenſus alicuiꝰ ꝓpoſitionis intē-
ditur abſ depuratione aſſenſus ſui cõtradictorii:
cum aſſenſus duarū contradictoriarū impoſſibili-
ter ſe cõpatiuntur vt inferius videbitur: igitur.
¶ Et confirmatur / q2 ſi forma ſic intenderetur: ſeq̄-
retur non poſſe caliditatē intendi quin ſimul ī eiuſ-
dē caliditatis ſubiecto frigiditas intendatur.
ↄ̨ñs
eſt falſum et cõtra experientiam: igitur illud ex quo
ſequitur.
Sequela ꝓbatur / q2 ſi caliditas intendi­
tur: ipſa (per te) minꝰ ꝑmiſcetur frigiditati.
et vltra
ipſa caliditas minus ꝑmiſcetur frigiditati: igit̄̄ fri­
giditas minus ꝑmiſcetur caliditati.
et vltra: frigidi­
tas minus permiſcetur caliditati: igitur frigiditas
intenditur quandoquidē ſecundum opinionem fri­
giditatem intendi nihil eſt aliud ꝙ̄ frigiditatē a ca­
liditate depurari et minus caliditati ꝑmiſceri: igit̄̄
de primo ad vltimū ſi caliditas intenditur: frigidi­
tas intenditur: quod fuit probandum.
Secundo ad idē arguitur ſic / q2 ſi for-
ma poſſet intendi: maxime intenderetur ꝑ uoue for­
me additionē priore manēte cū poſteriore penetra­
tiue et vnitiue.
ſed conſequens eſt falſum: igitur illḋ
ex quo ſequitur.
Sequela patet / q2 alis ſequeretur
qualitatem ſimpliciter eſſe indiuiſibilem quo ad in­
tenſionem.
et per conſequens alteram alterationem non eē
intenſiorem quod eſt falſum.
Sed falſitas conſeq̄n­
tis arguitur.
q2 ſi forma intenderetur per noue for­
me additionem etc. / ſequeretur quãlibet albedinem
eſſe infinite perfectionis: ſed conſequens eſt manife­
ſte īpoſſibile / igitur illud ex quo ſequitur /.
Sequela
ꝓbatur et ſuppoſito /  quelib3 albedo ſit perfectior
nigredine: pono /  in a. ſubiectum intendatur albe­
do a non gradu in hora per continuam noue albe-

Text layer

  • Dictionary

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index