Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
211 174
212 175
213 176
214 177
215 178
216 179
217 180
218 181
219 182
220 183
221 184
222 185
223 186
224 187
225 188
226 189
227 190
228 191
229 192
230 193
231 194
232 195
233 196
234 197
235 198
236 199
237 200
238 201
239 202
240 203
< >
page |< < (200) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div390" type="section" level="1" n="125">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8104" xml:space="preserve">
              <pb o="200" file="236" n="237" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            tractationem uſus Aſtrolabij, uel Quadrantis; </s>
            <s xml:id="echoid-s8105" xml:space="preserve">de quo tamen re nonnihil etiã
              <lb/>
            dicemus, cum de Meridiano circulo diſpu@abimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s8106" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8107" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Neqve</emph>
            uero neceſſe eſt, integrum gradum perambulare, ſeu dimetiri,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-236-01" xlink:href="note-236-01a" xml:space="preserve">Satis eſt, ſi
                <lb/>
              ſpatium di
                <lb/>
              midiati gra
                <lb/>
              dus in ter-
                <lb/>
              ra, vel ter-
                <lb/>
              @@æ partis
                <lb/>
              @nius gra-
                <lb/>
              dus menſu
                <lb/>
              retur, ut to-
                <lb/>
              tus mbi@
                <lb/>
              cognoſca-
                <lb/>
              t
                <unsure/>
              ur.</note>
            ut habeamus totum terræ ambitum, ſed ſatis @rit mẽſurare ſpatium dimidiati
              <lb/>
            gradus, uel tertiæ partis unius gradus, uel deniq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s8108" xml:space="preserve">quamcunque particulã, cu-
              <lb/>
            @us proportio ad totum terrę circulum cognita ſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8109" xml:space="preserve">Ex hac etenim particula
              <lb/>
            cog@ita, beneficio regulæ proportionum, totum ambitum facile eliciemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s8110" xml:space="preserve">Vt
              <lb/>
            quoniam uerbi gratia quartæ parti unius grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s8111" xml:space="preserve">reſpondere inueniuntur ſtadia
              <lb/>
            175. </s>
            <s xml:id="echoid-s8112" xml:space="preserve">continebunt huiuſmodi partes quartæ 1440. </s>
            <s xml:id="echoid-s8113" xml:space="preserve">nempe totus terræ ambitus,
              <lb/>
            ſtadia 252000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8114" xml:space="preserve">uti prius. </s>
            <s xml:id="echoid-s8115" xml:space="preserve">Pari ratione, ſi dimidiato gradui reſpondent ſtadia
              <lb/>
            350. </s>
            <s xml:id="echoid-s8116" xml:space="preserve">reſpondebunt toti ambitui, qui conſtat ex dimidiatis partibus 720. </s>
            <s xml:id="echoid-s8117" xml:space="preserve">iterum
              <lb/>
            ſtadia 252000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8118" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s8119" xml:space="preserve">ſic de cęteris.</s>
            <s xml:id="echoid-s8120" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div393" type="section" level="1" n="126">
          <head xml:id="echoid-head131" xml:space="preserve">VIÆ AD INVESTIGANDVM AMBITVM TERRÆ
            <lb/>
          commodiores, quàm ea, quæ ab auctore tradita eſt.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8121" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vervm</emph>
            quia laborioſum opus eſt, ac difficile, ita directe ſub Meridiano
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-236-02" xlink:href="note-236-02a" xml:space="preserve">Var@æ viæ,
                <lb/>
              quibus ter-
                <lb/>
              ræ ambitus
                <lb/>
              @xplor@tur.</note>
            circulo in Septentrionẽ, uel Auſtrum incedere, donec reperiatur altitudo po-
              <lb/>
            li maioruno gradu; </s>
            <s xml:id="echoid-s8122" xml:space="preserve">ideo commodius fortaſſe eadem menſura ambitus terreni
              <lb/>
            obtinebitur hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s8123" xml:space="preserve">Notentur duę ciuitates ſub eodem Meridiano poſi-
              <lb/>
            tæ, quarum eleuationibus poli diligẽter percognitis, detrahatur minor eleua-
              <lb/>
            tio, quã ſcilicet ciuitas magis Auſtralis obtinet, ex maiori, quam habet ciuitas
              <lb/>
            Borealior: </s>
            <s xml:id="echoid-s8124" xml:space="preserve">Id enim quod ſupererit, oſtendet ſpatium inter utramq; </s>
            <s xml:id="echoid-s8125" xml:space="preserve">ciuitatem
              <lb/>
            interiectum quo ad gradus: </s>
            <s xml:id="echoid-s8126" xml:space="preserve">Quo menſurato per ſtadia, uel aliam menſuram, fa
              <lb/>
            cile per proportionum regulam in cognitionem ambitus terreſtris deduceris.</s>
            <s xml:id="echoid-s8127" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8128" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Exemplvm</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s8129" xml:space="preserve">Notentur ſub uno eodemque Meridiano duæ ciuitates, qua-
              <lb/>
            rum ea, quæ Auſtralior eſt, habeat v.</s>
            <s xml:id="echoid-s8130" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s8131" xml:space="preserve">altitudinem poli gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s8132" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s8133" xml:space="preserve">Illius uero, quæ
              <lb/>
            eſt Septentrionalior, eiuſdem poli altitudo ſit gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s8134" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s8135" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s8136" xml:space="preserve">30. </s>
            <s xml:id="echoid-s8137" xml:space="preserve">Si igitur minor
              <lb/>
            altitudo à maiori ſubtrahatur, erit ſpatiũ inter duas ciuitates poſitũ gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s8138" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s8139" xml:space="preserve">min.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8140" xml:space="preserve">30. </s>
            <s xml:id="echoid-s8141" xml:space="preserve">Quod ſpatium ex auctoris ſententia, ſi Eratoſthenes, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8142" xml:space="preserve">Macrobius emenſi
              <lb/>
            fuiſſent, contineret ſtadia 1750. </s>
            <s xml:id="echoid-s8143" xml:space="preserve">Quare grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s8144" xml:space="preserve">360. </s>
            <s xml:id="echoid-s8145" xml:space="preserve">totius ambitus complectẽtur
              <lb/>
            ſtadia 252000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8146" xml:space="preserve">Pariratione, ſi ſpatium itineris inter duas quaſcunq: </s>
            <s xml:id="echoid-s8147" xml:space="preserve">ciuitates,
              <lb/>
            etiamſi non iaceant ſub eodem Meridiano, cognitum fuerit; </s>
            <s xml:id="echoid-s8148" xml:space="preserve">cognoſci poterit
              <lb/>
            per doctrinam ſphæricorũ triangulornm totius ambitus terreſtris magnitudo,
              <lb/>
            dummodo utriuſque ciuitatis altitudo poli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8149" xml:space="preserve">longitudo, quę ab occidente
              <lb/>
            ſumitur, perſpecta fuerit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8150" xml:space="preserve">Ex altitudine enim poli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8151" xml:space="preserve">longitudine utriſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s8152" xml:space="preserve">loci
              <lb/>
            cognoſcentur gradus circuli maximi ſpatium itinerariũ metientis. </s>
            <s xml:id="echoid-s8153" xml:space="preserve">Igitur quot
              <lb/>
            ſtadia, aut milliaria uni gradui tribuenda ſint, ignotũ non erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8154" xml:space="preserve">Ex quo totus
              <lb/>
            ambitus explorabitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s8155" xml:space="preserve">Sed quia hęc ratio dimetiendi ambitũ terrę obſcurior
              <lb/>
            eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8156" xml:space="preserve">ad Coſmographiam pertinet, conſulto à
              <unsure/>
            nobis prætermittitur.</s>
            <s xml:id="echoid-s8157" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8158" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            ſi quis cupiat, explorare, quantus ſit ambitus terrę ab ortu in oc-
              <lb/>
            caſum, uel contra; </s>
            <s xml:id="echoid-s8159" xml:space="preserve">Auctor enim ſolum id docuit obſeruare ab uno polo ad al-
              <lb/>
            terum polum, nempe à Septentrione in Auſtrum, uel contra; </s>
            <s xml:id="echoid-s8160" xml:space="preserve">quamuis hinc
              <lb/>
            qu
              <unsure/>
            oque cõſtet ambitus terrę ab ortu, uel occaſu, cum ſit, ob rotunditatem ter-
              <lb/>
            rę, omnino æqualis ambitui terræ à polo ad polum: </s>
            <s xml:id="echoid-s8161" xml:space="preserve">id hac arte conſequipote
              <lb/>
            rit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8162" xml:space="preserve">Notentur duæ ciuitates ſub Æquinoctiali circulo poſitæ, obſeruet
              <unsure/>
            urq́ue
              <lb/>
            diligenter in utraque ciuitate hora, qua eclipſis aliqua Lunæ initium habuit.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8163" xml:space="preserve">Cognito enim, quot horis prius eclipſis Lunæ in una ciuitate initiũ habuit,
              <lb/>
            quam in alte@a, cognoſcẽtur & </s>
            <s xml:id="echoid-s8164" xml:space="preserve">gradus Aequatoris inter utramque interiecti:</s>
            <s xml:id="echoid-s8165" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>