Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

List of thumbnails

< >
211
211 (174)
212
212 (175)
213
213 (176)
214
214 (177)
215
215 (178)
216
216 (179)
217
217 (180)
218
218 (181)
219
219 (182)
220
220 (183)
< >
page |< < (200) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div390" type="section" level="1" n="125">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8104" xml:space="preserve">
              <pb o="200" file="236" n="237" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            tractationem uſus Aſtrolabij, uel Quadrantis; </s>
            <s xml:id="echoid-s8105" xml:space="preserve">de quo tamen re nonnihil etiã
              <lb/>
            dicemus, cum de Meridiano circulo diſpu@abimus.</s>
            <s xml:id="echoid-s8106" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8107" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Neqve</emph>
            uero neceſſe eſt, integrum gradum perambulare, ſeu dimetiri,
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-236-01" xlink:href="note-236-01a" xml:space="preserve">Satis eſt, ſi
                <lb/>
              ſpatium di
                <lb/>
              midiati gra
                <lb/>
              dus in ter-
                <lb/>
              ra, vel ter-
                <lb/>
              @@æ partis
                <lb/>
              @nius gra-
                <lb/>
              dus menſu
                <lb/>
              retur, ut to-
                <lb/>
              tus mbi@
                <lb/>
              cognoſca-
                <lb/>
              t
                <unsure/>
              ur.</note>
            ut habeamus totum terræ ambitum, ſed ſatis @rit mẽſurare ſpatium dimidiati
              <lb/>
            gradus, uel tertiæ partis unius gradus, uel deniq́; </s>
            <s xml:id="echoid-s8108" xml:space="preserve">quamcunque particulã, cu-
              <lb/>
            @us proportio ad totum terrę circulum cognita ſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8109" xml:space="preserve">Ex hac etenim particula
              <lb/>
            cog@ita, beneficio regulæ proportionum, totum ambitum facile eliciemus. </s>
            <s xml:id="echoid-s8110" xml:space="preserve">Vt
              <lb/>
            quoniam uerbi gratia quartæ parti unius grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s8111" xml:space="preserve">reſpondere inueniuntur ſtadia
              <lb/>
            175. </s>
            <s xml:id="echoid-s8112" xml:space="preserve">continebunt huiuſmodi partes quartæ 1440. </s>
            <s xml:id="echoid-s8113" xml:space="preserve">nempe totus terræ ambitus,
              <lb/>
            ſtadia 252000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8114" xml:space="preserve">uti prius. </s>
            <s xml:id="echoid-s8115" xml:space="preserve">Pari ratione, ſi dimidiato gradui reſpondent ſtadia
              <lb/>
            350. </s>
            <s xml:id="echoid-s8116" xml:space="preserve">reſpondebunt toti ambitui, qui conſtat ex dimidiatis partibus 720. </s>
            <s xml:id="echoid-s8117" xml:space="preserve">iterum
              <lb/>
            ſtadia 252000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8118" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s8119" xml:space="preserve">ſic de cęteris.</s>
            <s xml:id="echoid-s8120" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div393" type="section" level="1" n="126">
          <head xml:id="echoid-head131" xml:space="preserve">VIÆ AD INVESTIGANDVM AMBITVM TERRÆ
            <lb/>
          commodiores, quàm ea, quæ ab auctore tradita eſt.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8121" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Vervm</emph>
            quia laborioſum opus eſt, ac difficile, ita directe ſub Meridiano
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-236-02" xlink:href="note-236-02a" xml:space="preserve">Var@æ viæ,
                <lb/>
              quibus ter-
                <lb/>
              ræ ambitus
                <lb/>
              @xplor@tur.</note>
            circulo in Septentrionẽ, uel Auſtrum incedere, donec reperiatur altitudo po-
              <lb/>
            li maioruno gradu; </s>
            <s xml:id="echoid-s8122" xml:space="preserve">ideo commodius fortaſſe eadem menſura ambitus terreni
              <lb/>
            obtinebitur hac ratione. </s>
            <s xml:id="echoid-s8123" xml:space="preserve">Notentur duę ciuitates ſub eodem Meridiano poſi-
              <lb/>
            tæ, quarum eleuationibus poli diligẽter percognitis, detrahatur minor eleua-
              <lb/>
            tio, quã ſcilicet ciuitas magis Auſtralis obtinet, ex maiori, quam habet ciuitas
              <lb/>
            Borealior: </s>
            <s xml:id="echoid-s8124" xml:space="preserve">Id enim quod ſupererit, oſtendet ſpatium inter utramq; </s>
            <s xml:id="echoid-s8125" xml:space="preserve">ciuitatem
              <lb/>
            interiectum quo ad gradus: </s>
            <s xml:id="echoid-s8126" xml:space="preserve">Quo menſurato per ſtadia, uel aliam menſuram, fa
              <lb/>
            cile per proportionum regulam in cognitionem ambitus terreſtris deduceris.</s>
            <s xml:id="echoid-s8127" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8128" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Exemplvm</emph>
            . </s>
            <s xml:id="echoid-s8129" xml:space="preserve">Notentur ſub uno eodemque Meridiano duæ ciuitates, qua-
              <lb/>
            rum ea, quæ Auſtralior eſt, habeat v.</s>
            <s xml:id="echoid-s8130" xml:space="preserve">g. </s>
            <s xml:id="echoid-s8131" xml:space="preserve">altitudinem poli gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s8132" xml:space="preserve">10. </s>
            <s xml:id="echoid-s8133" xml:space="preserve">Illius uero, quæ
              <lb/>
            eſt Septentrionalior, eiuſdem poli altitudo ſit gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s8134" xml:space="preserve">12. </s>
            <s xml:id="echoid-s8135" xml:space="preserve">min. </s>
            <s xml:id="echoid-s8136" xml:space="preserve">30. </s>
            <s xml:id="echoid-s8137" xml:space="preserve">Si igitur minor
              <lb/>
            altitudo à maiori ſubtrahatur, erit ſpatiũ inter duas ciuitates poſitũ gr. </s>
            <s xml:id="echoid-s8138" xml:space="preserve">2. </s>
            <s xml:id="echoid-s8139" xml:space="preserve">min.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8140" xml:space="preserve">30. </s>
            <s xml:id="echoid-s8141" xml:space="preserve">Quod ſpatium ex auctoris ſententia, ſi Eratoſthenes, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8142" xml:space="preserve">Macrobius emenſi
              <lb/>
            fuiſſent, contineret ſtadia 1750. </s>
            <s xml:id="echoid-s8143" xml:space="preserve">Quare grad. </s>
            <s xml:id="echoid-s8144" xml:space="preserve">360. </s>
            <s xml:id="echoid-s8145" xml:space="preserve">totius ambitus complectẽtur
              <lb/>
            ſtadia 252000. </s>
            <s xml:id="echoid-s8146" xml:space="preserve">Pariratione, ſi ſpatium itineris inter duas quaſcunq: </s>
            <s xml:id="echoid-s8147" xml:space="preserve">ciuitates,
              <lb/>
            etiamſi non iaceant ſub eodem Meridiano, cognitum fuerit; </s>
            <s xml:id="echoid-s8148" xml:space="preserve">cognoſci poterit
              <lb/>
            per doctrinam ſphæricorũ triangulornm totius ambitus terreſtris magnitudo,
              <lb/>
            dummodo utriuſque ciuitatis altitudo poli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8149" xml:space="preserve">longitudo, quę ab occidente
              <lb/>
            ſumitur, perſpecta fuerit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8150" xml:space="preserve">Ex altitudine enim poli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8151" xml:space="preserve">longitudine utriſq; </s>
            <s xml:id="echoid-s8152" xml:space="preserve">loci
              <lb/>
            cognoſcentur gradus circuli maximi ſpatium itinerariũ metientis. </s>
            <s xml:id="echoid-s8153" xml:space="preserve">Igitur quot
              <lb/>
            ſtadia, aut milliaria uni gradui tribuenda ſint, ignotũ non erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8154" xml:space="preserve">Ex quo totus
              <lb/>
            ambitus explorabitur. </s>
            <s xml:id="echoid-s8155" xml:space="preserve">Sed quia hęc ratio dimetiendi ambitũ terrę obſcurior
              <lb/>
            eſt, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8156" xml:space="preserve">ad Coſmographiam pertinet, conſulto à
              <unsure/>
            nobis prætermittitur.</s>
            <s xml:id="echoid-s8157" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8158" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Qvod</emph>
            ſi quis cupiat, explorare, quantus ſit ambitus terrę ab ortu in oc-
              <lb/>
            caſum, uel contra; </s>
            <s xml:id="echoid-s8159" xml:space="preserve">Auctor enim ſolum id docuit obſeruare ab uno polo ad al-
              <lb/>
            terum polum, nempe à Septentrione in Auſtrum, uel contra; </s>
            <s xml:id="echoid-s8160" xml:space="preserve">quamuis hinc
              <lb/>
            qu
              <unsure/>
            oque cõſtet ambitus terrę ab ortu, uel occaſu, cum ſit, ob rotunditatem ter-
              <lb/>
            rę, omnino æqualis ambitui terræ à polo ad polum: </s>
            <s xml:id="echoid-s8161" xml:space="preserve">id hac arte conſequipote
              <lb/>
            rit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8162" xml:space="preserve">Notentur duæ ciuitates ſub Æquinoctiali circulo poſitæ, obſeruet
              <unsure/>
            urq́ue
              <lb/>
            diligenter in utraque ciuitate hora, qua eclipſis aliqua Lunæ initium habuit.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8163" xml:space="preserve">Cognito enim, quot horis prius eclipſis Lunæ in una ciuitate initiũ habuit,
              <lb/>
            quam in alte@a, cognoſcẽtur & </s>
            <s xml:id="echoid-s8164" xml:space="preserve">gradus Aequatoris inter utramque interiecti:</s>
            <s xml:id="echoid-s8165" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>