Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

List of thumbnails

< >
231
231
232
232
233
233
234
234
235
235
236
236
237
237
238
238
239
239
240
240
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.010807">
                <pb pagenum="591" xlink:href="016/01/238.jpg"/>
              torum: ideóque ex decimaquarta eiuſdem,
                <lb/>
              ſi KC eſt maior AC, vel æqualis, vel minor,
                <lb/>
              ita CG maior, æqualis, aut minor CB. </s>
              <s id="s.010808">Cùm
                <lb/>
              igitur KC æqualis ſit AF, diuiſa per medium
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.238.1.jpg" xlink:href="016/01/238/1.jpg" number="91"/>
                <lb/>
              in H, per quintam deſcribetur ſemicircu­
                <lb/>
              lus ſecundum propoſitam magnitudinem,
                <lb/>
              quia AF fuit dupla illi latitudini per ſextam:
                <lb/>
              erigo igitur CM perpendicularem, & ducta
                <lb/>
              GL ex ſectione circuli, & perpendicularis,
                <lb/>
              ducemus BM illi æquidiſtantem per trigeſi­
                <lb/>
              mam mediam: conſtat igitur CM, eſſe pro­
                <lb/>
              portione mediam inter AC & CB: nam (vt
                <lb/>
              demonſtratum eſt) vt KC ad CA, ita CG ad
                <lb/>
              CB, quare, vt KC ad CG, ita AC ad CB: at
                <lb/>
              ex quarta ſexti, vt CG ad CB, ita LC ad
                <lb/>
              CM: LC, autem ex octaua ſexti Elemento­
                <lb/>
              rum & trigeſimaquarta harum eſt in media
                <lb/>
              proportione K C & CG, igitur & CM, in
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1520"/>
                <lb/>
              media proportione AC & CB. </s>
              <s id="s.010809">Ex hac ha­
                <lb/>
              betur vltima ſecundi Element. </s>
              <s id="s.010810">quæ eſt tri­
                <lb/>
              geſimaſexta. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010811">
                <margin.target id="marg1518"/>
              Quintus li­
                <lb/>
              ber Euclid.
                <lb/>
              totus.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010812">Sexti libri
                <lb/>
              primæ duo­
                <lb/>
              decim propo­
                <lb/>
              ſitiones.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010813">
                <margin.target id="marg1519"/>
                <lb/>
              13 35
                <lb/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010814">
                <margin.target id="marg1520"/>
                <lb/>
              Vltima ſe­
                <lb/>
              cundi
                <expan abbr="Elemẽ-torum">Elemen­
                  <lb/>
                torum</expan>
              36.
                <lb/>
              Reliquum
                <lb/>
              ſexti Ele­
                <lb/>
              mentorum
                <lb/>
              præter vlti­
                <lb/>
              mam.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010815">Tertij Eucl.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010816">noſtræ,
                <lb/>
              17 37
                <lb/>
              </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010817">Eadem ratione perficiemus Euclidis de­
                <lb/>
              monſtrationibus omnes ſexti Elementorum
                <lb/>
              propoſitiones, vltima duntaxat excepta. </s>
              <s id="s.010818">Inde
                <lb/>
              decimamſeptimam tertij Elementorum ag­
                <lb/>
              grediemur. </s>
              <s id="s.010819">Hæc erit trigeſimaſeptima. </s>
              <s id="s.010820">Du­
                <lb/>
              cta igitur ex puncto præter circulum per
                <lb/>
              centrum recta, ſumam mediam per trigeſi­
                <lb/>
              mamquintam inter totam, quæ ex puncto
                <lb/>
              vſque ad circumferentiam interiorem, & il­
                <lb/>
              lam quæ ei exterius adiacet, inde ſuper ter­
                <lb/>
              minum inuentæ erecta perpendiculari ſe­
                <lb/>
              cundum quantitatem ſemidiametri circuli,
                <lb/>
              ad quem ex puncto propoſito contingens
                <lb/>
              ducenda eſt, concludo triangulum. </s>
              <s id="s.010821">Ergo
                <lb/>
              huic angulo contenta ex vltimo ducta &
                <lb/>
              perpendiculari, ſeu oppoſito conſimili ex
                <lb/>
              25. facio angulum in centro æqualem verſus
                <lb/>
              punctum propoſitum, ex quo ducta recta ad
                <lb/>
              extremum lineæ quæ angulum facit, vbi ſci­
                <lb/>
              licet circulum tangit, contingens erit: nam
                <lb/>
              ex ſexta ſecundi Element. </s>
              <s id="s.010822">& 47. primi eiuſ­
                <lb/>
              dem, linea ex puncto ad centrum æqualis
                <lb/>
              erit lineæ vltimò ductæ, quæ recto opponi­
                <lb/>
              tur: ex prima igitur harum, angulus ille in
                <lb/>
              baſi iuxta circumferentiam rectus, & ex 16.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1521"/>
                <lb/>
              tertij Element. </s>
              <s id="s.010823">producta contingens. </s>
              <s id="s.010824">Reli­
                <lb/>
              quæ omnes tertij libri, præter 24. & 33. de­
                <lb/>
              monſtrantur, ex iam demonſtratis. </s>
              <s id="s.010825">In 24.
                <lb/>
              demonſtrabimus locum centri, vt Euclides:
                <lb/>
              perficere circulum non eſt poſſibile, cum re­
                <lb/>
              pugnet iam promiſſis, illa
                <expan abbr="tamẽ">tamen</expan>
              vtemur, quia
                <lb/>
              non eſt opus, niſi in circumſcribendis, aut in
                <lb/>
              ſcribendis circulis niſi centri inuentione, vt
                <lb/>
              demonſtrabimus. </s>
              <s id="s.010826">In 33. etiam tertij abſol­
                <lb/>
              uemus quotquot voluerimus angulos ſupra
                <lb/>
              datam lineam: quia omnes, ſi circulus ſupra
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1522"/>
                <lb/>
              illam deſcriberetur, in circumferentia illius
                <lb/>
              eſſent. </s>
              <s id="s.010827">Id prius auxilio trigeſimæquartæ ter­
                <lb/>
              tij, quæ abſque 33. demonſtratur in propo­
                <lb/>
              ſito tuo circulo, abſoluemus, inde per 25. ſu­
                <lb/>
              pra conſtitutam lineam: ergo erunt hæ no­
                <lb/>
              bis loco trigeſimęoctauæ, & trigeſimęnonæ,
                <lb/>
              ſicut vltima ſexti Elementorum pro 40. Pòſt
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1523"/>
                <lb/>
              demonſtrabimus primam quarti Elemento­
                <lb/>
              rum, hæc erit nobis quadrageſimaprima: per
                <lb/>
              duodecimam ſexti Elementorum conſtitu­
                <lb/>
              tam, vt ſit latitudinis circini propoſiti ad A,
                <lb/>
              lineam, vt ſemidiametri circuli, in quo eſt
                <lb/>
              linea inſcribenda ad lineam inſcribendam,
                <lb/>
              inde collocata A in circulo mihi permiſſo,
                <lb/>
              expleo trigonum duûm æqualium laterum,
                <lb/>
              & angulo in centro circuli permiſſi, quem
                <lb/>
              ſubtendit linea A æqualem, ex vigeſima­
                <lb/>
              quinta facio in propoſiti circuli centro.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010828">Conſtabit itaque ex trigeſimaprima harum
                <lb/>
              trigonos eſſe ſimiles, ſubducta ſemidiame­
                <lb/>
              tris recta, quare ſemidiametri conceſſi ad A,
                <lb/>
              vt ſemidiametri propoſiti ad ſubductam ex
                <lb/>
              quartaſexti Elementorum, talis verò fuit
                <lb/>
              ſemidiametri propoſiti circuli ad lineam
                <lb/>
              propoſitam, igitur ſubducta eſt æqualis pro­
                <lb/>
              poſitæ. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010829">
                <margin.target id="marg1521"/>
                <lb/>
              Reliquum
                <lb/>
              tertij libri
                <lb/>
              excepta 24.
                <lb/>
              & 33.
                <lb/>
              24 37
                <lb/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010830">
                <margin.target id="marg1522"/>
                <lb/>
              33 39
                <lb/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010831">
                <margin.target id="marg1523"/>
              Eucl. </s>
              <s id="s.010832">noſtræ
                <lb/>
              Vltim. </s>
              <s id="s.010833">ſexti
                <lb/>
              40.1. quar­
                <lb/>
              ti 41.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010834">Poſt hæc demonſtranda eſt 22. primi Ele­
                <lb/>
              mentorum: quamuis ad Euclidis finem non
                <lb/>
              ſit neceſſaria, ſed propter 22. ab eodem ad­
                <lb/>
              iecta fuerit ſolum, quæ iam ſuperius eſt de­
                <lb/>
              monſtrata. </s>
              <s id="s.010835">Sint igitur propoſitæ tres lineæ
                <lb/>
              ABC, ſub conditione ibidem adiecta, & aſ­
                <lb/>
              ſumo circulum mihi conceſſum, cuius dime­
                <lb/>
              tiens DH, & medium eius DE, & ſit A ma­
                <lb/>
              ior B, & B maior C, & ex 12. ſexti Elemen­
                <lb/>
              torum iam demonſtrata, fiat DE ad EF, vt
                <lb/>
              A ad B, & EF ad FG, vt B ad C: & quia B
                <lb/>
              & C, ſupponuntur longiores A, erit tota EG
                <lb/>
              longior E D, igitur G punctus cadet extra
                <lb/>
              circulum: fiat ex eadem 12. ſexti Elemento­
                <lb/>
              rum, vt GF ad FH, ita DF ad K, cui K adii­
                <lb/>
              ciatur L, æqualis GF: igitur vt DF ad K, ita
                <lb/>
              L ad F H. </s>
              <s id="s.010836">Quia verò H F eſt minima 4.
                <lb/>
              quantitatum proportionis vnius, erit D F
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.238.2.jpg" xlink:href="016/01/238/2.jpg" number="92"/>
                <lb/>
              maxima, totáque DH maior tota KL, ex 25.
                <lb/>
              quinti Elementorum: igitur per 41. præce­
                <lb/>
              dentem collocabimus KL, quomodolibet in
                <lb/>
              circulo, vt ſit M O, & ex 13. faciam M N
                <lb/>
              æqualem L, erítque NO æqualis K: & du­
                <lb/>
              cam ex centro ENP producendo ex aduerſo
                <lb/>
              in Q, & iterum ex eodem centro EM. </s>
              <s id="s.010837">Ex 16.
                <lb/>
              ſexti Element. </s>
              <s id="s.010838">productum KL, id eſt MN,
                <lb/>
              in NO, æquale eſt producto DF in FH, quia
                <lb/>
              K & L fuerunt proportione mediæ inter
                <lb/>
              DF & FH: & ex 35. tertij Element. </s>
              <s id="s.010839">produ­
                <lb/>
              ctum P N in NQ, æquale eſt producto MN
                <lb/>
              in NO, igitur ex PN in NQ, fit quantam ex
                <lb/>
              DF in FH: igitur cum PQ, ſit æqualis DH,
                <lb/>
              erit NP, æqualis FH, & EN æqualis EF:EM
                <lb/>
              autem eſt æqualis E D, & FG æqualis L, &
                <lb/>
              L æqualis MN, igitur F G æqualis M N,
                <lb/>
              igitur trigonus E M N, conſtat ex tribus </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>