Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
221 184
222 185
223 186
224 187
225 188
226 189
227 190
228 191
229 192
230 193
231 194
232 195
233 196
234 197
235 198
236 199
237 200
238 201
239 202
240 203
241 204
242 205
243 206
244 207
245 208
246 209
247 210
248 211
249 212
250 213
< >
page |< < (202) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div393" type="section" level="1" n="126">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8200" xml:space="preserve">
              <pb o="202" file="238" n="239" rhead="Comment. in I. Cap. Sphæræ"/>
            gulo A D G, arcus A G, circa errorem pro recta linea accipi poteſt, cum ſit in-
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-238-01" xlink:href="fig-238-01a" number="69">
                <image file="238-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/238-01"/>
              </figure>
            ſenſibilis magnitudinis, ſi cum toto
              <lb/>
            ambitu conferatur, eſtq́. </s>
            <s xml:id="echoid-s8201" xml:space="preserve">angulus A,
              <lb/>
            rectus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8202" xml:space="preserve">duo latera A D, A G, co-
              <lb/>
            gnita; </s>
            <s xml:id="echoid-s8203" xml:space="preserve">A D, quidem per hypothe-
              <lb/>
            ſin, cum ſit gnomon ad libitum aſ-
              <lb/>
            ſumptus; </s>
            <s xml:id="echoid-s8204" xml:space="preserve">A G, uero per aliquam
              <lb/>
            menſuram; </s>
            <s xml:id="echoid-s8205" xml:space="preserve">uel certe ex ijs, quæ à
              <lb/>
            nobis demonſtrata ſunt lib. </s>
            <s xml:id="echoid-s8206" xml:space="preserve">5. </s>
            <s xml:id="echoid-s8207" xml:space="preserve">no-
              <lb/>
            ſtrę Gnomonices propos. </s>
            <s xml:id="echoid-s8208" xml:space="preserve">1. </s>
            <s xml:id="echoid-s8209" xml:space="preserve">ubi oſtẽ
              <lb/>
            dimus, quanam ratione proportio
              <lb/>
            ſtyli ad ſuam vmbram rectã cogno-
              <lb/>
            ſcatur ex altitudine Solis cognita:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8210" xml:space="preserve">Cognoſcetur quoque per doctrinã
              <lb/>
            triangulorum, (vt in noſtri@ trian-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-238-01" xlink:href="note-238-01a" xml:space="preserve">47. primi.</note>
            gulis demonſtrauimus) angulus
              <lb/>
            ADG. </s>
            <s xml:id="echoid-s8211" xml:space="preserve">Quoniam enim latera A D,
              <lb/>
            AG, nota ſunt erunt quoque eorũ
              <lb/>
            quad rata nota; </s>
            <s xml:id="echoid-s8212" xml:space="preserve">quæ cum æqualia ſint quadrato ex D G, notum quoque erit
              <lb/>
            quadratum rectæ D G, atque adeo & </s>
            <s xml:id="echoid-s8213" xml:space="preserve">recta D G, cognita erit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8214" xml:space="preserve">Quia uero ſi
              <lb/>
            D G, ſtatuatur ſinus totus, recta A G, ſinus eſt anguli A D G, ut in tractatio-
              <lb/>
            ne ſinuum demonſtrauimus; </s>
            <s xml:id="echoid-s8215" xml:space="preserve">ſi fiat, ut D G, quatenus cognita hactenus eſt, ad
              <lb/>
            ſinum totum, ita A G, quatenus nota eſt in partibus vmbræ, ad aliud cognita
              <lb/>
            fiet A G, quatenus ſinus eſt anguli A D G; </s>
            <s xml:id="echoid-s8216" xml:space="preserve">ideoque ex tabula ſinuum angu-
              <lb/>
            lus A D G, notus erit; </s>
            <s xml:id="echoid-s8217" xml:space="preserve">ac proinde & </s>
            <s xml:id="echoid-s8218" xml:space="preserve">angulus alternus A C B, qui illi æqualis
              <lb/>
            eſt? </s>
            <s xml:id="echoid-s8219" xml:space="preserve">propterea quòd radii EBC, EDC, pene paralleli ſint, ob nimiam paruita-
              <lb/>
              <note position="left" xlink:label="note-238-02" xlink:href="note-238-02a" xml:space="preserve">29. primi.</note>
            tem diſtantiæ Syenes ab Alexandria, ſi cum Sole comparetur: </s>
            <s xml:id="echoid-s8220" xml:space="preserve">Quare & </s>
            <s xml:id="echoid-s8221" xml:space="preserve">arcus
              <lb/>
            A B, angulo C, ſubtenſus notus erit, nempe ſpatium interceptum inter Alexã
              <lb/>
            driam, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8222" xml:space="preserve">Syenen. </s>
            <s xml:id="echoid-s8223" xml:space="preserve">Hæc autem ratio Eratoſthenis paulo aliter à Cleomede re-
              <lb/>
            fertur, quàm à Maurolyco. </s>
            <s xml:id="echoid-s8224" xml:space="preserve">Hac ratione deprehendit Eratoſthenes, (ſi uera
              <lb/>
            retulit auctor de ambitu terræ ex ſententia Eratoſthenis) arcum AB, eſſe grad.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8225" xml:space="preserve">8 {5/6}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8226" xml:space="preserve">ſpatiumque itineris comprehendere ſtadia 6183 {1/3}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8227" xml:space="preserve">Quare per regulam
              <lb/>
            proportionum collegit, gradibus 360. </s>
            <s xml:id="echoid-s8228" xml:space="preserve">nimirum toti ambitui
              <unsure/>
            terræ, deberi ſta-
              <lb/>
            dia 252000.</s>
            <s xml:id="echoid-s8229" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8230" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Franciscvs</emph>
            Maurolycus Abbas hanc rationem indagandi ambitus
              <lb/>
            terreni excogitauit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8231" xml:space="preserve">Sit terræ circuitus B C D, in quo eligatur editiſſimus
              <lb/>
            aliquis mons, (ipſe in Sicilia montem Aetnam ad hoc negotium eligendum
              <lb/>
            cenſuit) cuius altitudo AB, per præcepta menſurandarum altitudinũ nota red
              <lb/>
            datur. </s>
            <s xml:id="echoid-s8232" xml:space="preserve">Deinde ex A, uertice montis per pręcepta metiendarum longitudinum
              <lb/>
            menſurandũ erit totũ illud ſpatiũ pelagi, ſeu terrę, (ubi tamen mõtes nõ ſint)
              <lb/>
            quod inde conſpicitur, ita ut radius uiſualis AC, terrę ſuperficiem contingat
              <lb/>
            in puncto C. </s>
            <s xml:id="echoid-s8233" xml:space="preserve">Sitigitur ſpatiũ uiſum BC, quod etiãſi curuũ ſit, nõ autẽ planũ,
              <lb/>
            a plano tamen ſenſibili differentia non diſcrepat, propterea, quòd arcus BC,
              <lb/>
            admodum exiguus eſt, ſi cum toto ambitu terrę comparetur. </s>
            <s xml:id="echoid-s8234" xml:space="preserve">Quibus rite pera-
              <lb/>
            ctis, ita Geometricã inſtituemus ratiocinationem. </s>
            <s xml:id="echoid-s8235" xml:space="preserve">Intelligo quatuor recta
              <unsure/>
            s li-
              <lb/>
            neas, quarum prima eſt AB, ipſa montis aſſumpti celſitudo; </s>
            <s xml:id="echoid-s8236" xml:space="preserve">Secunda radius vi-
              <lb/>
            ſualis AC; </s>
            <s xml:id="echoid-s8237" xml:space="preserve">Tertia AD, quę conſtat ex celſitudi
              <unsure/>
            ne montis, terręque diametro;
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8238" xml:space="preserve">Quarta deniq; </s>
            <s xml:id="echoid-s8239" xml:space="preserve">BC, interuallũ conſpectũ, poterit enim citra errorem pro </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>