Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Table of Notes

< >
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
[Note]
< >
page |< < (187) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="187" file="0239" n="239" rhead="PARS TERTIA."/>
            pondere ingenti, non ita bene cum ea ſententia conciliari poſ-
              <lb/>
            ſe videatur.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">409. </s>
            <s xml:space="preserve">Newtonus adhibuit ad eam rem attractionem diverſam
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0239-01" xlink:href="note-0239-01a" xml:space="preserve">Explicatio
                <lb/>
              Nevvtoni ab
                <lb/>
              attractione in
                <lb/>
              minimis diſtan-
                <lb/>
              tiis: cur admitti
                <lb/>
              non poſſit.</note>
            ab attractione gravitatis, quanquam is quidem videtur eam
              <lb/>
            repetere itidem a tenuiſſimo aliquo fluido comprimente; </s>
            <s xml:space="preserve">re-
              <lb/>
            petit certe ſub finem Opticæ a ſpiritu quodam intimas corpo-
              <lb/>
            rum ſubſtantias penetrante, cujus ſpiritus nomine quid intel-
              <lb/>
            lexerit, ego quidem nunquam ſatis aſſequi potui; </s>
            <s xml:space="preserve">cujus qui-
              <lb/>
            dem agendi modum & </s>
            <s xml:space="preserve">ſibi incognitum eſſe profitetur. </s>
            <s xml:space="preserve">Is po-
              <lb/>
            ſuit ejuſmodi attractionem imminutis diſtantiis creſcentem ita,
              <lb/>
            ut in contactu ſit admodum ingens, & </s>
            <s xml:space="preserve">ubi primi
              <lb/>
            geniæ parti-
              <lb/>
            culæ ſe in planis continuis, adeoque in punctis numero infini-
              <lb/>
            tis contingant, ſit infinities major, quam ubi particulæ primi-
              <lb/>
            geniæ particulas primigenias in certis punctis numero finitis
              <lb/>
            contingant, ac eo minor ſit, quo pauciores contactus ſunt re-
              <lb/>
            ſpectu numeri particularum primigeniarum, quibus conſtant par-
              <lb/>
            ticulæ majores, quæ ſe contingunt, quorum contactuum nu-
              <lb/>
            merus cum eo ſit minor, quo altius aſcenditur in ordine par-
              <lb/>
            ticularum a minoribus particulis compoſitarum, donec deve-
              <lb/>
            niatur ad hæc noſtra corpora; </s>
            <s xml:space="preserve">inde ipſe deducit, particulas or-
              <lb/>
            dinum altiorum minus itidem tenaces effe, & </s>
            <s xml:space="preserve">minime omnium
              <lb/>
            hæc ipſa corpora, quæ malleis, & </s>
            <s xml:space="preserve">cuneis dividimus. </s>
            <s xml:space="preserve">At mihi
              <lb/>
            poſitiva argumenta ſunt contra vires attractivas creſcentes in
              <lb/>
            infinitum, ubi in infinitum decreſcant diſtantiæ, de quibus
              <lb/>
            mentionem feci num. </s>
            <s xml:space="preserve">126; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">ipſa meæ Theoriæ probatio e-
              <lb/>
            vincit, in minimis diſtantiis vires repulſivas eſſe, non attra-
              <lb/>
            ctivas, ac omnem immediatum contactum excludit: </s>
            <s xml:space="preserve">quamob-
              <lb/>
            rem alibi ego quidem cohæſionis rationem invenio, quam mea
              <lb/>
            mihi Theoria ſponte propemodum ſubminiſtrat.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">410. </s>
            <s xml:space="preserve">Cohæſio mihi eſt igitur juxta num. </s>
            <s xml:space="preserve">165 in iis virium
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0239-02" xlink:href="note-0239-02a" xml:space="preserve">Cohæſionem re
                <lb/>
              petendam a li-
                <lb/>
              mitibus virium</note>
            limitibus, in quibus tranſitur a vi repulſiva in minoribus di-
              <lb/>
            ſtantiis, ad attractivam in majoribus; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">hæc quidem eſt co-
              <lb/>
            hæſio inter duo puncta, qua fit, ut repulſio diminutionem
              <lb/>
            diſtantiæ impediat, attractio incrementum, & </s>
            <s xml:space="preserve">puncta ipſa di-
              <lb/>
            ſtantiam, quam habent, tueantur. </s>
            <s xml:space="preserve">At pro punctis pluribus
              <lb/>
            cohæſio haberi poteſt, tum ubi ſingula binaria punctorum
              <lb/>
            ſunt inter ſe in diſtantiis limitum cohæſionum, tum ubi
              <lb/>
            vires oppoſitæ eliduntur, cujuſmodi exemplum dedi num.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">223.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">411. </s>
            <s xml:space="preserve">Porro quod ad ejuſmodi cohæſionem pertinet, multa
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0239-03" xlink:href="note-0239-03a" xml:space="preserve">Cohæſio duo
                <lb/>
              rumpunctorum:
                <lb/>
              limites cohæſio-
                <lb/>
              nis poſſe eſſe
                <lb/>
              quotcunque, ut-
                <lb/>
              cunque fortes,
                <lb/>
              quocunque or-
                <lb/>
              dine poſitos.</note>
            ibi ſunt notatu digna. </s>
            <s xml:space="preserve">Inprimis ubi agitur de binis punctis,
              <lb/>
            tot diverſæ haberi poſſunt diſtantiæ cum cohæſione, quot ex-
              <lb/>
            primit numerus interſectionum curvæ virium cum axe unita-
              <lb/>
            te auctus, ſi forte ſit impar, ac diviſus per duo. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam primus
              <lb/>
            quidem limes, in quo curva ab arcu aſymptotico illo primo,
              <lb/>
            ſive a repulſionibus impenetrabilitatem exhibentibus tranſit ad
              <lb/>
            primum attractivum arcum, eſt limes cohæſionis, & </s>
            <s xml:space="preserve">deinde
              <lb/>
            alterni interſectionum limites ſunt non cohæſionis, & </s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>