Cardano, Girolamo
,
De subtilitate
,
1663
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
List of thumbnails
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
<
1 - 10
11 - 20
21 - 30
31 - 40
41 - 50
51 - 60
61 - 70
71 - 80
81 - 90
91 - 100
101 - 110
111 - 120
121 - 130
131 - 140
141 - 150
151 - 160
161 - 170
171 - 180
181 - 190
191 - 200
201 - 210
211 - 220
221 - 230
231 - 240
241 - 250
251 - 260
261 - 270
271 - 280
281 - 290
291 - 300
301 - 310
311 - 320
321 - 330
331 - 340
341 - 350
351 - 360
361 - 370
371 - 380
381 - 390
391 - 400
401 - 403
>
page
|<
<
of 403
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000747
">
<
pb
pagenum
="
375
"
xlink:href
="
016/01/024.jpg
"/>
In temperata igitur regione vbi venti orien
<
lb
/>
tales ſpirant, vita ſalubris ac diuturna. </
s
>
<
s
id
="
s.000748
">Sed
<
lb
/>
de his aliàs. </
s
>
<
s
id
="
s.000749
">Nunc ſolum ſcire ſufficiat, quòd
<
lb
/>
duæ tantùm ſint qualitates, calor cœli, &
<
lb
/>
humidum elementorum: ſiccum autem &
<
lb
/>
frigus horum ſunt priuationes. </
s
>
<
s
id
="
s.000750
">Sed & de his
<
lb
/>
poſteriùs agemus. </
s
>
<
s
id
="
s.000751
">Vt verò ad inſtitutum re
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg61
"/>
<
lb
/>
uertar, elementum non voco rem calidiſſi
<
lb
/>
mam, vel frigidiſſimam, quandoquidem
<
lb
/>
vix eam liceat reperire: ſed illud elemen
<
lb
/>
tum nunc dico, quod nec pabulo indiget,
<
lb
/>
nec ſpontè corrumpitur, nec vagatur, ſed
<
lb
/>
certam tenet ſedem, maximam habens mo
<
lb
/>
lem, eamque ſecundum naturam, ac ad gene
<
lb
/>
rationem paratum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.000752
">Cumque nullum ho
<
lb
/>
rum igni conueniat, hunc, elementum haud
<
lb
/>
quaquam appellabimus. </
s
>
<
s
id
="
s.000753
">Mouetur autem hic,
<
lb
/>
impotens, viuere abſque alimento, aëremque
<
lb
/>
proximum adurit: hicque ardens flamma
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg62
"/>
<
lb
/>
vocatur. </
s
>
<
s
id
="
s.000754
">Eſt enim flamma nihil aliud, quam
<
lb
/>
aër accenſus. </
s
>
<
s
id
="
s.000755
">Hæc autem perpetuò moue
<
lb
/>
tur, nec vnquam quieſcit. </
s
>
<
s
id
="
s.000756
">Ignis enim ſub
<
lb
/>
ſtantia cum tenuiſſima ſit, & quod ſubie
<
lb
/>
ctum eſt illi ſemper vrat, perpetuò etiam
<
lb
/>
mouetur. </
s
>
<
s
id
="
s.000757
">Ob ſubtilitatem igitur per angu
<
lb
/>
ſtiſſima foramina ingreditur, ob motum ve
<
lb
/>
rò diuidit ac ſcindit, diſciſſa calore immen
<
lb
/>
ſo vrit, ac in propriam conuertit ſubſtan
<
lb
/>
tiam. </
s
>
<
s
id
="
s.000758
">Ergo flamma non eadem vnquam
<
lb
/>
manet, ſed perpetua generatione altera al
<
lb
/>
teri ſuccedit, & ob id moueri eam ſemper
<
lb
/>
videri neceſſarium eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.000759
">Nam quæ genita
<
lb
/>
iam eſt, aëris proximam partem inuadit,
<
lb
/>
humidumque eius depaſcitur, & moriendo
<
lb
/>
aliam nouam excitat flammam. </
s
>
<
s
id
="
s.000760
">Cum igitur
<
lb
/>
humidum quod prius erat in flammam ver
<
lb
/>
titur, aucta ex hac mutatione in immenſum
<
lb
/>
quantitate, nec poſſit quod illi ſubiectum
<
lb
/>
eſt pabulum ob duritiem pellere, neceſſa
<
lb
/>
riò in ſuperiorem partem vehementer aſ
<
lb
/>
cendit, & eam quæ iam ſuprà ipſam erat
<
lb
/>
accenſa impellit: vnde ſit vt ſurſum ple
<
lb
/>
rumque magno impetu flamma feratur ac
<
lb
/>
feriat. </
s
>
<
s
id
="
s.000761
">Si tamen tigna vrantur ſupernè, flam
<
lb
/>
mam eadem ratione deorſum ferri neceſſe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg63
"/>
<
lb
/>
eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.000762
">Non igitur flamma ſemper ſurſum fer
<
lb
/>
tur, ſed ob id plerunque, quòd pabulum in
<
lb
/>
imo poſitum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.000763
">Cùm tamen in imum fer
<
lb
/>
tur, adeò vrit, vt ſi humidum eſt quod vri
<
lb
/>
tur, repentè colliquatum ſuffocet ignem: ob
<
lb
/>
idque cerei conuerſa flamma inferius ſpontè
<
lb
/>
extinguuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.000764
">Ligna autem non ſic, quòd
<
lb
/>
humidum colliquari non queat. </
s
>
<
s
id
="
s.000765
">Extinguun
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg64
"/>
<
lb
/>
tur etiam ob aliam rationem, quòd
<
emph
type
="
italics
"/>
(
<
emph.end
type
="
italics
"/>
vt di
<
lb
/>
xi) ſemper ſuperior pars flammæ ab inferio
<
lb
/>
re, quæ nutrimento proximior eſt, propelli
<
lb
/>
tur: vnde ſuprema flammæ pars continuò
<
lb
/>
tranſitu extincta in fumum vertitur. </
s
>
<
s
id
="
s.000766
">Eſt
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg65
"/>
<
lb
/>
enim fumus medium inter flammam & aë
<
lb
/>
rem, atque ideò duplex. </
s
>
<
s
id
="
s.000767
">Quidam qui flam
<
lb
/>
mæ ſuccedit, & hic tenuis ac neceſſarius.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000768
">Omnis enim flamma in fumum vertitur: ſed
<
lb
/>
hic cum tenuiſſimus ſit, in aërem celeriter
<
lb
/>
tranſit, atque ob id nec ſuffocat, nec oculos
<
lb
/>
vrit, ſed ſolum calefacit ac ſiccat. </
s
>
<
s
id
="
s.000769
">Alter eſt
<
lb
/>
fumus qui flammæ præit generationem, at
<
lb
/>
que humidior eſt, ac oculos vrit & ſuffocat,
<
lb
/>
quòd in aërem non facilè conuertatur. </
s
>
<
s
id
="
s.000770
">Idem
<
lb
/>
plærunque ex carbonibus prauis ac humi
<
lb
/>
dioribus lignis excitari ſolet. </
s
>
<
s
id
="
s.000771
">Primus igitur
<
lb
/>
cùm flamma deſcendit in cereis conuerſis,
<
lb
/>
dum aſcendere nititur, flammæ ipſi occurrit,
<
lb
/>
eamque celerrimè ſuffocat. </
s
>
<
s
id
="
s.000772
">Declarauimus
<
lb
/>
enim quòd huius quantitas gignatur im
<
lb
/>
menſa, cùm ſingulis momentis flamma quæ
<
lb
/>
maximè à nutrimento remota eſt, & in am
<
lb
/>
bitu aëri vicina, in fumum tranſeat, cuius
<
lb
/>
copia nihil mirum eſt ignem illi occurren
<
lb
/>
tem celerrimè ſuffocari. </
s
>
<
s
id
="
s.000773
">Huius igitur motus
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg66
"/>
<
lb
/>
tam rapidi cauſa, flamma cuncta corrumpit,
<
lb
/>
non ſolius immenſæ caliditatis ratione. </
s
>
<
s
id
="
s.000774
">Sed
<
lb
/>
tamen motus hic in flamma interior, quia
<
lb
/>
ſenſim fit, nos latet. </
s
>
<
s
id
="
s.000775
">Nec flamma tota illicò
<
lb
/>
perit, ſed quæ ſolùm eſt in ambitu: nam quæ
<
lb
/>
in medio eſt, tandiu manet, donec ad extre
<
lb
/>
mum in contactu aëris perueniat, aliter in
<
lb
/>
flammæ medio non eſſet. </
s
>
<
s
id
="
s.000776
">Sed fumus retrò
<
lb
/>
quandoque agitur, vel ob impetum, vel re
<
lb
/>
pulſus, vel prohibitus. </
s
>
<
s
id
="
s.000777
">Impetus fit vel ob
<
lb
/>
multitudinem, vel ob celeritatem motus. </
s
>
<
s
id
="
s.000778
">Li
<
lb
/>
gna igitur viridia & multitudo flammæ, re
<
lb
/>
plent cubicula fumo. </
s
>
<
s
id
="
s.000779
">Venti quoque repel
<
lb
/>
lunt fumum, & anguſtia camini prohibet
<
lb
/>
exitum, vel ſi anguſtior ſit in vno, vt non re
<
lb
/>
cipiat. </
s
>
<
s
id
="
s.000780
">Maxima autem cauſa eſt à ventis. </
s
>
<
s
id
="
s.000781
">Nam
<
lb
/>
fumus altius ſemper aſcendit, tum ob impe
<
lb
/>
tum à flamma conceptum, tum ob leuita
<
lb
/>
tem. </
s
>
<
s
id
="
s.000782
">Vbi ventis occurrat, maximè vbi copia
<
lb
/>
<
figure
id
="
id.016.01.024.1.jpg
"
xlink:href
="
016/01/024/1.jpg
"
number
="
21
"/>
<
lb
/>
viridium lignorum adſit, retrogreditur: &
<
lb
/>
qui ex quatuor partibus foramina habet, ab
<
lb
/>
omni vento impeditur: nam vndique patet.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000783
">Auxilium à nobis ratione excogitatum. </
s
>
<
s
id
="
s.000784
">In
<
lb
/>
quatuor partibus, oriente, occidente, meri
<
lb
/>
die, ſeptentrione binos colloca canales ficti
<
lb
/>
les ex aduerſo poſitos, ita vt alter ſurſum fe
<
lb
/>
ratur, reliquus deorſum: nam impoſſibile eſt
<
lb
/>
octo ventos, quatuor inferius
<
expan
abbr
="
tẽdentes
">tendentes</
expan
>
, qua
<
lb
/>
tuor autem ſuperiùs, à quatuor cœli princi
<
lb
/>
palibus regionibus ſpirare. </
s
>
<
s
id
="
s.000785
">Quod ni fiat, fu
<
lb
/>
mus minimè poteſt retrò pelli: atque id
<
lb
/>
etiam experimento ad amuſſim comproba
<
lb
/>
tum eſt. </
s
>
<
s
id
="
s.000786
">Adiuuat autem non parum latitudo
<
lb
/>
faucium in imo. </
s
>
<
s
id
="
s.000787
">Plerunque etiam tutiores
<
lb
/>
canales decliues tantum. </
s
>
<
s
id
="
s.000788
">Sed tutior omnibus
<
lb
/>
eſt qui vagina circumcingitur, quæ inferiùs
<
lb
/>
non cohæret tecto. </
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000789
">
<
margin.target
id
="
marg58
"/>
Demonſtra
<
lb
/>
tio oſtendens
<
lb
/>
quòd omnia
<
lb
/>
elementa
<
lb
/>
ſunt frigi
<
lb
/>
diſſima.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000790
">
<
margin.target
id
="
marg59
"/>
Sidera om
<
lb
/>
nia calida.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000791
">eſſe.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000792
">
<
margin.target
id
="
marg60
"/>
Aër vitæ ſa
<
lb
/>
lubrior.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000793
">
<
margin.target
id
="
marg61
"/>
Ignem hunc
<
lb
/>
non eſſe ele
<
lb
/>
mentum.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000794
">
<
margin.target
id
="
marg62
"/>
Flamma
<
lb
/>
quid ſit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000795
">Cur flamma
<
lb
/>
nunquam
<
lb
/>
quieſcat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000796
">Ignis quo
<
lb
/>
modo vrat.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000797
">Flamma non
<
lb
/>
eadem ma
<
lb
/>
net.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000798
">Cur flamma
<
lb
/>
plerunque
<
lb
/>
aſcendat.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000799
">
<
margin.target
id
="
marg63
"/>
Cur cerei
<
lb
/>
conuerſi ex
<
lb
/>
tinguæntur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000800
">
<
margin.target
id
="
marg64
"/>
Fumus quo
<
lb
/>
modo gene
<
lb
/>
retur.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000801
">
<
margin.target
id
="
marg65
"/>
Fumus du
<
lb
/>
plex.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
margin
">
<
s
id
="
s.000802
">
<
margin.target
id
="
marg66
"/>
Cauſæ cur
<
lb
/>
cubicula fu
<
lb
/>
mo replean
<
lb
/>
tur.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
id
="
s.000803
">Caminus fu
<
lb
/>
mum non re
<
lb
/>
mittens.</
s
>
</
p
>
<
p
type
="
main
">
<
s
id
="
s.000804
">Cùm igitur ad hoc vt ignis vrat tria ſint
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg67
"/>
<
lb
/>
neceſſaria, pabulum, motus, & quod pene
<
lb
/>
tret, cùm in flamma motus maior ſit ac ma
<
lb
/>
nifeſtior, atque ideò etiam introitus qui ad
<
lb
/>
motum conſequitur maior, minimè obſcu
<
lb
/>
rum eſt cur flamma reliquo igne ſit viua
<
lb
/>
tior: ideoque cerei dum flamma viget tan
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg68
"/>
<
lb
/>
diu ardent donec ſuppetit alimentum: cùm
<
lb
/>
flamma deſinit, ſpontè vel momento peni
<
lb
/>
tus extinguuntur. </
s
>
<
s
id
="
s.000805
">Quia tamen flamma </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>