1exercebat, quod hîc Lutetiæ vidimus.
Vt & Noribergæ
muſca ferrea commemoratur è manu artificis ſui euolaſſe,
& conuiuas circumuolitaſſe, tandemque veluti defeſſa in
ſui domini manum redijſſe: tum aquila illa, quæ in aëre
ſublimis Carolo imperatori huius nominis quinto ad vr
bem aduentanti obuia facta, vſque ad vrbis portam eundem
comitata eſt, ne fabulam exiſtimemus quod de columba
Architæ volante à veteribus commemoratum eſt: neque illud
quod fertur de Dædaleis operibus, & Vulcani tripodi
bus, pectinibus, malleis, qui iniuſſi ad opus ſponte ſua ve
niebant, & niſi vinculis coercerentur, aufugiebant. Sed
hæc ad delectationem tantum ſunt comparata, vtilia &
vitæ humanę tranſigendæ neceſſaria omnino ſunt Agricul
turæ, Militaris, Architecturæ, Medicinæ, Nauticæ, Mer
caturæ munera: quibus alimenta, tecta, ſanitas, veſtitus, di
uitiæ, & ab cœli, hoſtiumque iniurijs defenſio quæruntur.
At quid artes illæ eſſe poſſent, niſi machinæ inuentæ fuiſ
ſent, & inſtrumenta, quibus vnâ cum hominum parua vi, mo
les lapidum, lignorum, frugum, terrarum, marium ingentes loco di
mouentur, pelluntur, trahuntur, conuehuntur, in gyrum con
torquentur, & tandem altiſſimis locis & difficilimis repo
nuntur? aut eædem iuſta quantitate appenſæ, aut menſuratæ
cuique ſuum quærenti diſtribuuntur? Vnde ſex ſunt illa ex
innumeris à veteribus inuenta, quorum ſingula ſeorſum ma
gna vi: coniuncta verò, & multiplicata infinitis propemo
dum viribus pollere animaduertuntur, libra, vectis, tro
chlea, axis in peritrochio, cuneus, & cochlea. Sed quę au
dio hîc dicet aliquis? Nunquid inſtrumenta mercatorum,
cœmentariorum, baiulorum, phalangariorum, lignatorum,
lapicidarum, vinitorum, & eiuſmodi vilium ſordidorumque
hominum? Audis ſanè: ſed & Aſtreæ, & Neptuni, & Mar
tis, & Vulcani, & Cereris, & Palladis, qui tantopere pro
pter hæc ſua inuenta antiquis placuerunt, vt ſint ab illis in
deorum numerum, eorumque maiorum relati. Trutinarum
librarumque examinatio reperta, inquit Vitruuius, vin
dicat ab iniquitate iuſtis moribus vitam. Vnde ſtatera do
loſa abhominatio eſt apud Deum, dixit ſapiens, & pondus
muſca ferrea commemoratur è manu artificis ſui euolaſſe,
& conuiuas circumuolitaſſe, tandemque veluti defeſſa in
ſui domini manum redijſſe: tum aquila illa, quæ in aëre
ſublimis Carolo imperatori huius nominis quinto ad vr
bem aduentanti obuia facta, vſque ad vrbis portam eundem
comitata eſt, ne fabulam exiſtimemus quod de columba
Architæ volante à veteribus commemoratum eſt: neque illud
quod fertur de Dædaleis operibus, & Vulcani tripodi
bus, pectinibus, malleis, qui iniuſſi ad opus ſponte ſua ve
niebant, & niſi vinculis coercerentur, aufugiebant. Sed
hæc ad delectationem tantum ſunt comparata, vtilia &
vitæ humanę tranſigendæ neceſſaria omnino ſunt Agricul
turæ, Militaris, Architecturæ, Medicinæ, Nauticæ, Mer
caturæ munera: quibus alimenta, tecta, ſanitas, veſtitus, di
uitiæ, & ab cœli, hoſtiumque iniurijs defenſio quæruntur.
At quid artes illæ eſſe poſſent, niſi machinæ inuentæ fuiſ
ſent, & inſtrumenta, quibus vnâ cum hominum parua vi, mo
les lapidum, lignorum, frugum, terrarum, marium ingentes loco di
mouentur, pelluntur, trahuntur, conuehuntur, in gyrum con
torquentur, & tandem altiſſimis locis & difficilimis repo
nuntur? aut eædem iuſta quantitate appenſæ, aut menſuratæ
cuique ſuum quærenti diſtribuuntur? Vnde ſex ſunt illa ex
innumeris à veteribus inuenta, quorum ſingula ſeorſum ma
gna vi: coniuncta verò, & multiplicata infinitis propemo
dum viribus pollere animaduertuntur, libra, vectis, tro
chlea, axis in peritrochio, cuneus, & cochlea. Sed quę au
dio hîc dicet aliquis? Nunquid inſtrumenta mercatorum,
cœmentariorum, baiulorum, phalangariorum, lignatorum,
lapicidarum, vinitorum, & eiuſmodi vilium ſordidorumque
hominum? Audis ſanè: ſed & Aſtreæ, & Neptuni, & Mar
tis, & Vulcani, & Cereris, & Palladis, qui tantopere pro
pter hæc ſua inuenta antiquis placuerunt, vt ſint ab illis in
deorum numerum, eorumque maiorum relati. Trutinarum
librarumque examinatio reperta, inquit Vitruuius, vin
dicat ab iniquitate iuſtis moribus vitam. Vnde ſtatera do
loſa abhominatio eſt apud Deum, dixit ſapiens, & pondus