Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.010904">
                <pb pagenum="594" xlink:href="016/01/241.jpg"/>
              quidem per conum rectum, conum ſolùm
                <lb/>
              intelligi volo) diuidetur plano ſuper tri­
                <lb/>
              gonum A B C, ad perpendiculum ſtanti,
                <lb/>
              ita quòd tranſeat per aliquem punctum con­
                <lb/>
              ſtitutum extra verticem, puta G, tunc vel
                <lb/>
              axis, ſeu dimetiens figuræ intra conum clau­
                <lb/>
              ſæ æquidiſtabit baſi ſecans ambo latera
                <lb/>
              trianguli, & tunc figura illa erit neceſſariò
                <lb/>
              circulus, vt in prima figura circulus GH. </s>
              <s id="s.010905">De­
                <lb/>
              ſcripſi autem tam baſim, quàm ſuperficiem
                <lb/>
              ſecantem circulos perfectos in prima figura,
                <lb/>
              vt illos agnoſceres. </s>
              <s id="s.010906">In aliis autem ſequen­
                <lb/>
              tibus figuris circuli longiores, quàm pro
                <lb/>
              latitudine ſcribentur, vt conus, & ſectiones
                <lb/>
              ex plano ad ſolidi imaginem tranſlati me­
                <lb/>
              liùs repræſentari poſſint. </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.010907">
                <margin.target id="marg1527"/>
              Creatio
                <lb/>
              quinque fi­
                <lb/>
              gurarum in
                <lb/>
              cono.</s>
            </p>
            <figure id="id.016.01.241.1.jpg" xlink:href="016/01/241/1.jpg" number="96"/>
            <p type="main">
              <s id="s.010908">Quòd ſi planum illud per G tranſiens, &
                <lb/>
              ad perpendiculum ſupra triangulum ſtans
                <lb/>
              conum ſecans bifariam, nam hoc ſemper eſt
                <lb/>
              neceſſarium, ſecet, & ambo latera trigoni
                <lb/>
              ABC, illius autem figuræ dimetiens non
                <lb/>
              æquidiſtet baſi coni, ſed quaſi inclinetur,
                <lb/>
              fiet ſecunda figura, quæ vocatur Ellipſis. </s>
              <s id="s.010909">Ve­
                <lb/>
              lut ſit conus ABCE, cuius triangulus per
                <lb/>
              axem ſit ABC, in coni ſuperficie & latere
                <lb/>
              trianguli punctus præter verticem, quem
                <lb/>
              ſuper G voco, ſicut & planum per G pun­
                <lb/>
              ctum, & ad perpendiculum ſtans ſuper trian­
                <lb/>
              gulum ABC, & conum in duas partes di­
                <lb/>
              uidens ſemper dicatur K. </s>
              <s id="s.010910">Si igitur GH, quæ
                <lb/>
              intra conum clauditur, eſtque pars plani
                <lb/>
              K, habeat axem GH, vt in ſecunda figura,
                <lb/>
              qui ambo latera AB, & A C diuidat, nec
                <lb/>
              tamen æquidiſtet plano baſis BCE, ſed vel
                <lb/>
              ſuprà, vel infra inclinetur, fit figura vocata
                <lb/>
              Ellipſis, ideſt, defectio, quia non vt duæ ſe­
                <lb/>
              quentes poteſt in infinitum extendi. </s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.010911">Si verò plano K per punctum G, ducto,
                <lb/>
              ſecantéque conum fiat figura, cuius axis
                <lb/>
              æquidiſtet tertio lateri, vocabitur figura il­
                <lb/>
              la Parabole. </s>
              <s id="s.010912">Veluti is tertia figura plano K
                <lb/>
              diuidente conum figura incluſa in cono,
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.241.2.jpg" xlink:href="016/01/241/2.jpg" number="97"/>
                <lb/>
              quæ eſt G H D F, habeat axem G æquidi­
                <lb/>
              ſtantem AB, tertio lateri trigoni, tunc ve­
                <lb/>
              cabitur figura illa Parabulæ, id eſt, è regione,
                <lb/>
              quia quantumcunque cum cono ipſo pro­
                <lb/>
              ducatur, ſemper eſt è regione alterius lateris.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.010913">Cùm igitur duæ præcedentes figuræ ſecent
                <lb/>
              ambo latera trigoni ABC, hæc & ſequens
                <lb/>
              non ſecant latus AB aduerſum, vt vides. </s>
              <s id="s.010914">Si
                <lb/>
              igitur planum ad perpendiculum ſtans ſuper
                <lb/>
              triangulum A E C, (quod ſemper intelligi
                <lb/>
              volo, ſicut etiam quòd tranſeat per pun­
                <lb/>
              ctum extra verticem (non ſecuerit latus
                <lb/>
              illi contrapoſitum, ſecando conum, & ta­
                <lb/>
              men illius figuræ, quæ intra conum clau­
                <lb/>
              ditur axis, non æquidiſtet tertio lateri, ſic
                <lb/>
              enim eſſet Parabole, nec ſecet latus, vt di­
                <lb/>
              xi, contrapoſitum intra conum, quia eſſet
                <lb/>
              Ellipſis, vt dictum eſt, ſed illud latus con­
                <lb/>
              trapoſitum ſecet extra conum, tunc dice­
                <lb/>
              tur Hyperbole, id eſt exceſſus: quià angu­
                <lb/>
              lus axe figuræ, & latere trigoni conten­
                <lb/>
              tus, in Hyperbole maior eſt, quàm in Para­
                <lb/>
              bule. </s>
              <s id="s.010915">Sit igitur planum ſecans conum bi­
                <lb/>
              fariam, & ad perpendiculum ſtans ſupra
                <lb/>
              trigonum A B C, & fiat figura GHF, vt
                <lb/>
              in quarta deſcriptione, & huius figuræ di­
                <lb/>
              mittens GD, non ſecet latus AB, intra co­
                <lb/>
              num, nec ab illo æquidiſtet, ſed protra­
                <lb/>
              ctum occurrat illi extra conum in E, quòd
                <lb/>
              neceſſarium eſt, quandoquidem nec illi
                <lb/>
              æquidiſtat, nec occurrit intra conum, tunc
                <lb/>
              hæc figura vocabitur Hyperbole, quia an­
                <lb/>
              gulus AGD, in ea maior eſt, quàm in Pa­
                <lb/>
              rabole. </s>
              <s id="s.010916">Ex his iam patet in cono perfe­
                <lb/>
              ctionem plani ad perpendiculum ſuper tri­
                <lb/>
              gonum conum per axem diuidentis erecti,
                <lb/>
              & per datum punctum præter verticem
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.241.3.jpg" xlink:href="016/01/241/3.jpg" number="98"/>
                <lb/>
              tranſeuntis, quatuor fieri figuras, ſcilicet
                <lb/>
              circulum, Ellipſim, Parabolem, & Hyber­
                <lb/>
              bolem, nec poſſe ex vno cono plura gene­
                <lb/>
              ra inueniri: nam quintum habet plano
                <lb/>
              diuidente duos conos æquiangulos contra
                <lb/>
              ſe poſitos ad verticem (in quinta figura
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.241.4.jpg" xlink:href="016/01/241/4.jpg" number="99"/>
                <lb/>
              exemplum habes) & tunc fiunt neceſſa­
                <lb/>
              riò duæ hyperboles: hæ duæ ab Apol­
                <lb/>
              lonio vocantur contrapoſitæ: vt ſi ſint
                <lb/>
              duo coni verticibus iuncti A B C, &
                <lb/>
              A D E, ſic vt lineæ B A E, & C A D, </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>