Bošković, Ruđer Josip
,
Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Notes
Handwritten
Figures
Content
Thumbnails
page
|<
<
(189)
of 389
>
>|
<
echo
version
="
1.0RC
">
<
text
xml:lang
="
la
"
type
="
free
">
<
div
type
="
section
"
level
="
0
"
n
="
0
">
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
pb
o
="
189
"
file
="
0241
"
n
="
241
"
rhead
="
PARS TERTIA.
"/>
cta pertinentes; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cum in compoſitione plurium ſemper utique cre-
<
lb
/>
ſcat multitudo, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">diverſitas caſuum. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Sed hæc innuiſſe ſit ſatis.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">413. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ubi confringitur maſſa aliqua, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">dividitur in duas par-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0241-01
"
xlink:href
="
note-0241-01a
"
xml:space
="
preserve
">Cur partes ſe
<
unsure
/>
-
<
lb
/>
lidi fracti ad
<
lb
/>
ſe invicem ap-
<
lb
/>
preſſæ non ac-
<
lb
/>
quirant cohæ-
<
lb
/>
ſionempriorem,
<
lb
/>
ratio in Theo-
<
lb
/>
ria Newtonia-
<
lb
/>
na.</
note
>
tes, quæ prius tenaciſſime inter ſe cohærebant, ſi iterum illæ
<
lb
/>
partes adducantur ad ſe invicem; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">cohæſio prior non redit, ut-
<
lb
/>
cunque apprimantur. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ejus rei ratio apud Newtonianos eſt,
<
lb
/>
quod in illa diviſione non æque divellantur ſimul omnes par-
<
lb
/>
ticulæ, ut textus remaneat idem, qui prius: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſed prominenti-
<
lb
/>
bus jam multis, harum in reſtitutione contactus impediat, ne
<
lb
/>
ad contactum deveniant tam multæ particulæ, quam multæ
<
lb
/>
prius ſe mutuo contingebant, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quam multis opus eſſet ad
<
lb
/>
hoc, ut cohæſio fieret iterum ſatis firma: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">at ubi ſatis læviga-
<
lb
/>
tæ binæ ſuperficies ad ſe invicem apprimantur, ſentiri primo
<
lb
/>
reſiſtentiam ingentem dicunt, donec apprimuntur: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſed ubi ſe-
<
lb
/>
mel ſatis appreſſæ ſint, cohærere multis vicibus majore vi,
<
lb
/>
quam ſit pondus aeris comprimentis; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quia antequam devenia-
<
lb
/>
tur ad eos contactus, haberi debet repulſiva vis ingens, quam
<
lb
/>
in majoribus diſtantiis, ſed adhuc exiguis, agnovit Newtonus
<
lb
/>
ipſe, cui cum deinde ſuccedat in minoribus vis attractiva, quæ
<
lb
/>
in contactu evadat maxima, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">in lævigato marmore ſatis
<
lb
/>
multi contactus obtineantur ſimul; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">idcirco deinde ſatis vali-
<
lb
/>
dam cohæſionem conſequi.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">414. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Quidquid ipſi de contactibus dicunt, id in mea Theo-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0241-02
"
xlink:href
="
note-0241-02a
"
xml:space
="
preserve
">Ejuſdem ratio
<
lb
/>
in hac Theoria.</
note
>
ria dicitur æque de ſatis validis cohæſionis limitibus. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">In ſca-
<
lb
/>
bra ſuperficie ſatis multæ prominentes particulæ progreſſæ ul-
<
lb
/>
tra limites, in quibus ante ſibi cohærebant, repulſionem ha-
<
lb
/>
bent ejuſmodi, quæ impediat acceſſum reliquarum ad limites
<
lb
/>
illos ipſos, in quibus fuerant ante divulſionem. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Inde fit, ut
<
lb
/>
ibi nimis paucæ ſimul reduci poſſint ad cohæſionem particulæ,
<
lb
/>
dum in lævigatis corporibus adducuntur ſimul ſatis multæ.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ubi autem duo marmora, vel duo quæcunque ſatis ſolida cor-
<
lb
/>
pora, bene complanata, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">lævigata ſola appreſſione cohæſe-
<
lb
/>
runt invicem, illa quidem admodum facile divelluntur; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">ſi una
<
lb
/>
fuperficies per alteram excurrat motu ipſis ſuperficiebus pa-
<
lb
/>
rallelo; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">licet motu ad ipſas ſuperficies perpendiculari uſque
<
lb
/>
adeo difficulter diſtrahi poſſint: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">quia particulæ eo motu paral-
<
lb
/>
lelo delatæ, quæ adhuc ſunt procul a marginibus partium con-
<
lb
/>
gruentium, vires ſentiunt hinc, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">inde a particulis lateralibus,
<
lb
/>
a quibus fere æquidiſtant, fere æquales, adeoque ſentitur reſi-
<
lb
/>
ſtentia earum attractionum tantummodo, quas in ſe invicem
<
lb
/>
exercent marginales particulæ, dum augent diſtantias limitum: </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
nam mihi citra limitem quenvis cohæſionis eſt repulſio, ultra
<
lb
/>
vero attractio; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">licet ipſi deinde adhuc aliæ & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">attractiones, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">
<
lb
/>
repulſiones poſſint ſuccedere. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Ubi autem perpendiculariter di-
<
lb
/>
ſtrahuntur, debet omnium ſimul limitum reſiſtentia vinci.</
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
"/>
</
p
>
<
p
>
<
s
xml:space
="
preserve
">415. </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">Nec vero idem accidit, ubi marmora integra, & </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">nun-
<
lb
/>
<
note
position
="
right
"
xlink:label
="
note-0241-03
"
xlink:href
="
note-0241-03a
"
xml:space
="
preserve
">Diſcrimen maſ-
<
lb
/>
ſæ primigeniæ,
<
lb
/>
a binis fruſtis
<
lb
/>
etiam lævigatis</
note
>
quam adhuc diviſa, inter ſe cohærent; </
s
>
<
s
xml:space
="
preserve
">tum enim fibræ
<
lb
/>
poſſunt eſſe multæ, quarum particulæ adhuc in </
s
>
</
p
>
</
div
>
</
text
>
</
echo
>