Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
221
"/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1525
"/>
<
lb
/>
tamus, ſed eam in vnitate termini ad quem contineri profitemur: ipſe enim eſt veluti forma, &
<
lb
/>
cętera continet tanquam materiam. </
s
>
<
s
>Quare efficitur, vt ſi motus interpelletur, non ſit vnus ter
<
lb
/>
minus ad quem, ſed totidem quot interpellationes extiterint, & proinde totidem motus quot
<
lb
/>
termini actu interceſſerint. </
s
>
<
s
>hic locus eſt in latione, ſiue ipſum vbi,
<
expan
abbr
="
eiuſq́ue
">eiuſque</
expan
>
materies eſt ſpatium.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quapropter non intermiſsionem ſpatij, ſed rei notauit præceptor, quę communiter ineſſe poteſt
<
lb
/>
in omni genere motus: nam verbigratia cibus continue coquitur, licet aliqua eius pars cruda re
<
lb
/>
maneat. </
s
>
<
s
>Res autem ipſum ſuppoſitum eſt motus; ſpatium, vel illi proportione reſpondens eſt
<
lb
/>
pars ſubiecti, ſecundùm quòd fit motus. </
s
>
<
s
>Mobile quoque vnum eſſe debet. </
s
>
<
s
>Nam neque vnus,
<
lb
/>
neque continuus eſt ille motus quem, poſtquàm ego quieuero, facit famulus meus. </
s
>
<
s
>Hoc autem
<
lb
/>
mobile, vt vnum eſſe debeat, anteà dictum eſt, atque vnum vt indiuiduum: ſi
<
foreign
lang
="
grc
">τὸ ὑποστὰν</
foreign
>
.i. </
s
>
<
s
>ſup
<
lb
/>
poſitum reſpicias, quod actu exiſtit eo modo quem non multò prius indicauimus: quemadmo
<
lb
/>
dum verò eſſe poſsit, tum cognoſces, cum de formarum multitudine diſceptabitur. </
s
>
<
s
>Sic non nu
<
lb
/>
mero, vel ſpecie diuerſum eſſe dicemus canis viui primùm, deinde mortui deſcenſum. </
s
>
<
s
>Non ne
<
lb
/>
ceſſe verò eſt vt mouens ſit vnum. </
s
>
<
s
>Nam ſi, velut in ludo quodam Athenis fieri ſolebat, fax de
<
lb
/>
manu tradatur in manum; nil profectò vetat, quin continuè moueatur, quòd enim deſcenſus il
<
lb
/>
le quo canis agitur
<
expan
abbr
="
eiuſq́ue
">eiuſque</
expan
>
cadauer, ſit continuus, ex eo probatur, quòd motus ille finiretur vl
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1526
"/>
<
lb
/>
timo non eſſe; cùm tamen deſinat in vltimum eſſe, ſiue ſit ſecundùm, ſeu præter naturam: ne
<
lb
/>
que enim forma aliqua poteſt aſsignari qua motus ille terminetur: etenim nullum
<
expan
abbr
="
punctũ
">punctum</
expan
>
tem
<
lb
/>
poris eſt in quo non ſit motus: aut ergo continui ſunt duo diuerſi motus, aut contigui: nec con
<
lb
/>
tigui ſanè, quia prioris eſt aliquis terminus, vt ſanationis cui ſuccedit ambulatio: quocirca con
<
lb
/>
tinuos eſſe dicendum eſt. </
s
>
<
s
>ſi graue ſuppoſitum facimus in deſcenſu, remanet idem: ergo & idem
<
lb
/>
motus. </
s
>
<
s
>ſi fingas animal, aut tale animal eſſe ſuppoſitum, ſpecie variata multò magis apparere de
<
lb
/>
bebit variatio motus quæ ſeſe oſtendit in ea viciſsitudine, altero quidem aliqua euidente forma
<
lb
/>
finito;
<
expan
abbr
="
eoq́
">eoque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>magis, quo motus & quies ſunt magis euidentia, quàm ſint formæ quæ ſubiacent, &
<
lb
/>
ea quæ ſpecie diſtinguuntur, multò item magis numero ſeparantur, vt hic homo ab hoc equo,
<
lb
/>
quàm ab homine alio. </
s
>
<
s
>sed enim quanuis hæc omnino vera eſſe credamus; attamen nonnullis
<
lb
/>
dubitationibus implicata ſunt. </
s
>
<
s
>ſiquidem & eos motus qui ſpecie differunt, continuari poſſe cen
<
lb
/>
ſeas, neque conditionem temporis adhibitam neceſſariò fuiſſe inter motus oppoſitos: illud qui
<
lb
/>
dem; quia ſi fingamus lapidem magna vi atque conatu impelli vſque ad medium mundi, & ni
<
lb
/>
hil obſtet; impetus ille continuabitur, & lapidem feret vltra centrum. </
s
>
<
s
>Atqui ad centrum vſque
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1527
"/>
<
lb
/>
deſcenſus eſt, indè verò aſcenſus. </
s
>
<
s
>Sic duo motus oppoſiti poterunt eſſe continui: hoc verò, quòd
<
lb
/>
ſi ſurſum quippiam moueatur, ſiue ex natura, ſeu contrà, & ruens maximus lapis ipſum repel
<
lb
/>
lat; non videbuntur intermitti motus illi qui tamen contrarij ſunt. </
s
>
<
s
>Apparebunt etiam conti
<
lb
/>
nuæ pulſio pilę & repulſio facta à pariete quę nihilominus opponuntur. </
s
>
<
s
>Quòd ſi continuuatio
<
lb
/>
poſtulat vnum tempus, certè etiam cauſſa temporis motus diuerſi pro continuis haberi
<
expan
abbr
="
poterũt
">poterunt</
expan
>
:
<
lb
/>
etenim tempus
<
expan
abbr
="
vnũ
">vnum</
expan
>
eſt quod
<
expan
abbr
="
nunquã
">nunquam</
expan
>
intermittitur exoriens ex motu cęleſti, qui perennis exiſtit.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>At verò tempus eſt numerus motus, vnius quidem primò, qui eſt cęleſtis, aliorum verò ſecundò:
<
lb
/>
nanque aliqua parte motus cęleſtis eos meriti contingit. </
s
>
<
s
>Si ergo vnum fuerit eius punctum in
<
lb
/>
quo conueniant finis motus antecedentis, &
<
expan
abbr
="
initiũ
">initium</
expan
>
ſubſequentis; certè tamet diuerſi ſunt hi mo
<
lb
/>
tus, attamen erunt continui. </
s
>
<
s
>Hæc dubitantur quæ nos à capite repetentes controuerſum dici
<
lb
/>
mus eſſe, vtrùm lapis impetu magno pulſus vltra centrum feratur, an ibi protinus maneat: ne
<
lb
/>
que enim video quid prohibeat, quin ſi vis impellentis in lapide conſeruetur; etiam moueatur
<
lb
/>
vltra centrum. </
s
>
<
s
>Vt ita credam facit, quòd ſiquid maiore quadam vi retrahatur ad ſtatum natu
<
lb
/>
ralem, ſæpe
<
expan
abbr
="
etiã
">etiam</
expan
>
illum tranſilibit, vt ſi quis inflexus fuerit ad trahendum funem & funis ille fran
<
lb
/>
gatur; non modò redit ad priſtinum ſtatum, ſed etiam retrò labitur. </
s
>
<
s
>Ad id verò quod opponi
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1528
"/>
<
lb
/>
tur, fore vt motus contrarij ſint continui, quidam per accidens id fieri poſſe concedunt. </
s
>
<
s
>Tolera
<
lb
/>
ri poteſt hoc: ſed non expediunt, ſit'ne vnus ille motus, & quomodo continuentur per
<
expan
abbr
="
accidẽs
">accidens</
expan
>
,
<
lb
/>
& adſit'ne motus aliquis per ſe ad quem motus iſti per accidens referantur. </
s
>
<
s
>Itaque arbitror
<
lb
/>
vnum eſſe per ſe motum ad centrum & à centro qui ſit ex toto violentus. </
s
>
<
s
>Nanque non vniuſ
<
lb
/>
modi eſt motus lapidis ad centrum, quando impellitur, & cùm ſponte labitur: hic quidem natu
<
lb
/>
ralis eſt, alter ille perturbatus, nec ſimpliciter naturalis. </
s
>
<
s
>Si ergo totum id violentiæ quod affer
<
lb
/>
tur, & vim naturæ ſuperat, obſeruabitur; vnus eſt planè motus, atque continuus, neque partes
<
lb
/>
inter ſe contrarias habet. </
s
>
<
s
>Quòd igitur in eo ſint duæ partes oppoſitę, deſcenſus & aſcenſus, il
<
lb
/>
li ineſt per accidens; cùm ſit vnus motus. </
s
>
<
s
>At verò ſicut eſt quæſtio ex hypotheſi, ita ſolutio
<
lb
/>
quæſtioni reſpondet. </
s
>
<
s
>Nam fingere oportet
<
expan
abbr
="
tantã
">tantam</
expan
>
vim quæ ſuperet eius ſtatum naturalem quem
<
lb
/>
in centro aſſecutum eſt illud mobile, quam tamen eò debiliorem eſſe credideris, quo magis à mo
<
lb
/>
bili diſtat, dum eſt in ſuo loco, & quo difficilius eſt è loco proprio dimouere, quàm ex alieno pro
<
lb
/>
pellere. </
s
>
<
s
>Et profectò videtur hæc vis externa non afficere, ſed adiuuare naturam, quòd facit vt
<
lb
/>
celerius fine ſuo potiatur, quàm per ſeipſa faceret. </
s
>
<
s
>Si ergo adiuuet, non immutabit eius ſtatum </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>