241189PARS TERTIA.
cta pertinentes;
cum in compoſitione plurium ſemper utique cre-
ſcat multitudo, & diverſitas caſuum. Sed hæc innuiſſe ſit ſatis.
ſcat multitudo, & diverſitas caſuum. Sed hæc innuiſſe ſit ſatis.
413.
Ubi confringitur maſſa aliqua, &
dividitur in duas par-
11Cur partes ſe-
lidi fracti ad
ſe invicem ap-
preſſæ non ac-
quirant cohæ-
ſionempriorem,
ratio in Theo-
ria Newtonia-
na. tes, quæ prius tenaciſſime inter ſe cohærebant, ſi iterum illæ
partes adducantur ad ſe invicem; cohæſio prior non redit, ut-
cunque apprimantur. Ejus rei ratio apud Newtonianos eſt,
quod in illa diviſione non æque divellantur ſimul omnes par-
ticulæ, ut textus remaneat idem, qui prius: ſed prominenti-
bus jam multis, harum in reſtitutione contactus impediat, ne
ad contactum deveniant tam multæ particulæ, quam multæ
prius ſe mutuo contingebant, & quam multis opus eſſet ad
hoc, ut cohæſio fieret iterum ſatis firma: at ubi ſatis læviga-
tæ binæ ſuperficies ad ſe invicem apprimantur, ſentiri primo
reſiſtentiam ingentem dicunt, donec apprimuntur: ſed ubi ſe-
mel ſatis appreſſæ ſint, cohærere multis vicibus majore vi,
quam ſit pondus aeris comprimentis; quia antequam devenia-
tur ad eos contactus, haberi debet repulſiva vis ingens, quam
in majoribus diſtantiis, ſed adhuc exiguis, agnovit Newtonus
ipſe, cui cum deinde ſuccedat in minoribus vis attractiva, quæ
in contactu evadat maxima, & in lævigato marmore ſatis
multi contactus obtineantur ſimul; idcirco deinde ſatis vali-
dam cohæſionem conſequi.
11Cur partes ſe-
lidi fracti ad
ſe invicem ap-
preſſæ non ac-
quirant cohæ-
ſionempriorem,
ratio in Theo-
ria Newtonia-
na. tes, quæ prius tenaciſſime inter ſe cohærebant, ſi iterum illæ
partes adducantur ad ſe invicem; cohæſio prior non redit, ut-
cunque apprimantur. Ejus rei ratio apud Newtonianos eſt,
quod in illa diviſione non æque divellantur ſimul omnes par-
ticulæ, ut textus remaneat idem, qui prius: ſed prominenti-
bus jam multis, harum in reſtitutione contactus impediat, ne
ad contactum deveniant tam multæ particulæ, quam multæ
prius ſe mutuo contingebant, & quam multis opus eſſet ad
hoc, ut cohæſio fieret iterum ſatis firma: at ubi ſatis læviga-
tæ binæ ſuperficies ad ſe invicem apprimantur, ſentiri primo
reſiſtentiam ingentem dicunt, donec apprimuntur: ſed ubi ſe-
mel ſatis appreſſæ ſint, cohærere multis vicibus majore vi,
quam ſit pondus aeris comprimentis; quia antequam devenia-
tur ad eos contactus, haberi debet repulſiva vis ingens, quam
in majoribus diſtantiis, ſed adhuc exiguis, agnovit Newtonus
ipſe, cui cum deinde ſuccedat in minoribus vis attractiva, quæ
in contactu evadat maxima, & in lævigato marmore ſatis
multi contactus obtineantur ſimul; idcirco deinde ſatis vali-
dam cohæſionem conſequi.
414.
Quidquid ipſi de contactibus dicunt, id in mea Theo-
22Ejuſdem ratio
in hac Theoria. ria dicitur æque de ſatis validis cohæſionis limitibus. In ſca-
bra ſuperficie ſatis multæ prominentes particulæ progreſſæ ul-
tra limites, in quibus ante ſibi cohærebant, repulſionem ha-
bent ejuſmodi, quæ impediat acceſſum reliquarum ad limites
illos ipſos, in quibus fuerant ante divulſionem. Inde fit, ut
ibi nimis paucæ ſimul reduci poſſint ad cohæſionem particulæ,
dum in lævigatis corporibus adducuntur ſimul ſatis multæ.
Ubi autem duo marmora, vel duo quæcunque ſatis ſolida cor-
pora, bene complanata, & lævigata ſola appreſſione cohæſe-
runt invicem, illa quidem admodum facile divelluntur; ſi una
fuperficies per alteram excurrat motu ipſis ſuperficiebus pa-
rallelo; licet motu ad ipſas ſuperficies perpendiculari uſque
adeo difficulter diſtrahi poſſint: quia particulæ eo motu paral-
lelo delatæ, quæ adhuc ſunt procul a marginibus partium con-
gruentium, vires ſentiunt hinc, & inde a particulis lateralibus,
a quibus fere æquidiſtant, fere æquales, adeoque ſentitur reſi-
ſtentia earum attractionum tantummodo, quas in ſe invicem
exercent marginales particulæ, dum augent diſtantias limitum:
nam mihi citra limitem quenvis cohæſionis eſt repulſio, ultra
vero attractio; licet ipſi deinde adhuc aliæ & attractiones, &
repulſiones poſſint ſuccedere. Ubi autem perpendiculariter di-
ſtrahuntur, debet omnium ſimul limitum reſiſtentia vinci.
22Ejuſdem ratio
in hac Theoria. ria dicitur æque de ſatis validis cohæſionis limitibus. In ſca-
bra ſuperficie ſatis multæ prominentes particulæ progreſſæ ul-
tra limites, in quibus ante ſibi cohærebant, repulſionem ha-
bent ejuſmodi, quæ impediat acceſſum reliquarum ad limites
illos ipſos, in quibus fuerant ante divulſionem. Inde fit, ut
ibi nimis paucæ ſimul reduci poſſint ad cohæſionem particulæ,
dum in lævigatis corporibus adducuntur ſimul ſatis multæ.
Ubi autem duo marmora, vel duo quæcunque ſatis ſolida cor-
pora, bene complanata, & lævigata ſola appreſſione cohæſe-
runt invicem, illa quidem admodum facile divelluntur; ſi una
fuperficies per alteram excurrat motu ipſis ſuperficiebus pa-
rallelo; licet motu ad ipſas ſuperficies perpendiculari uſque
adeo difficulter diſtrahi poſſint: quia particulæ eo motu paral-
lelo delatæ, quæ adhuc ſunt procul a marginibus partium con-
gruentium, vires ſentiunt hinc, & inde a particulis lateralibus,
a quibus fere æquidiſtant, fere æquales, adeoque ſentitur reſi-
ſtentia earum attractionum tantummodo, quas in ſe invicem
exercent marginales particulæ, dum augent diſtantias limitum:
nam mihi citra limitem quenvis cohæſionis eſt repulſio, ultra
vero attractio; licet ipſi deinde adhuc aliæ & attractiones, &
repulſiones poſſint ſuccedere. Ubi autem perpendiculariter di-
ſtrahuntur, debet omnium ſimul limitum reſiſtentia vinci.
415.
Nec vero idem accidit, ubi marmora integra, &
nun-
33Diſcrimen maſ-
ſæ primigeniæ,
a binis fruſtis
etiam lævigatis quam adhuc diviſa, inter ſe cohærent; tum enim fibræ
poſſunt eſſe multæ, quarum particulæ adhuc in
33Diſcrimen maſ-
ſæ primigeniæ,
a binis fruſtis
etiam lævigatis quam adhuc diviſa, inter ſe cohærent; tum enim fibræ
poſſunt eſſe multæ, quarum particulæ adhuc in