Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663
page |< < of 403 > >|
1ſint directæ, & ſint trigoni per axem in eo­
dem plano ABC, & ADE, & puncta præ­
ter verticem ſignata in vno G, in altero H,
& planum K, per ambo puncta ad perpendi­
culum ſuper ambos trigonos ductum, &
clarum eſt quòd facit duas hyperboles, quia
axes figurarum occurrunt extra trigonum
lateri oppoſito: quia tales ſunt in ambobus
planis, videlicet duorum triangulorum & K,
igitur illæ figuræ erunt ambæ hyperbo­
les, & vocantur ab Apollonio contra­
poſitæ.
Ex his patet igitur, quòd omnes hæ fi­
guræ conueniunt in hoc, quòd generantur
ex ſectione coni, aut conorum bifariam: per
planum ad perpendiculum erectum ſuper
ſuperficiem triangulorum, quòd non tran­
ſeat per verticem coni: & quod latera ha­
rum ſuperficierum ſunt lineæ obliquæ: &
quòd non poſſunt eſſe plures his quinque.
Omnibus igitur his quinque figuris com­

mune eſt, vt cùm duæ quæ illas contangant
rectè in vnum coierint, ducta recta linea ex
concurſus loco vſque ad aduerſam figuræ
partem, vel in contrapoſitis, vſque ad rectam
lineam, quæ per puncta contactus ducitur,
proportionem totius lineæ ad partem, quæ
eſt extra obliquas, eſſe velut partium in­
tra obliquas ad lineam quæ contactus pun­
cta iungit terminatarum.
Omnium co­
ni quinque
figurarum
commune
priuilegium.
Centrum &
verſa in hy­
perbolis tria
priuilegia.
Cùm igitur (vt dictum eſt) tertium la
tus trigoni diuidentis conum per axem coni
neceſſariò occurrat, deductum axi hyperbo­
lis extra conum, pars axis hyperbolis inter
verticem hyperbolis, & punctum concur­
ſus, cum latere oppoſito trianguli vocatur
verſa, & punctus in medio verſæ centrum
hyperbolis.
Et habes exemplum in quarta
figura.
Nam A vocatur verſa, & L centrum
hiperbolis.
Sunt autem hyperboli tria maximè præ­
cipua, quorum primum eſt, quòd in quaque
illius parte circumferentiæ duo puncta ſu­
mantur, à quibus binæ, & binæ ad non tan­
gentes rectæ lineæ deducantur mutuò inter
ſe æquidiſtantes, rectangula, contecta ab his
lineis, quæ ab imo eueniunt, atque ab his
quæ ab aliis punctis inuicem æqualia erunt.

Secundum eſt, quòd inuenire contingit duas
lineas in eodem plano, quarum altera erit
recta, reliqua latus hyperboles, quæ ſemper
ſibi inuicem magis approximabuntur, &
nunquam ſe tangent.
Tertium ex ſecundo
pendet, quòd erit inuentu facilè, duas li­
neas, quæ ſemper magis in eodem plano
approximabuntur, & quanquam etiam in
infinitum protraherentur, nunquam erunt
proximiores mille ſtadiis, gratia exempli.
Demonſtrato enim ſecundo, ſi ſumatur li­
nea æquidiſtans rectæ ex aduerſa parte mil­
le ſtadiis, patebit quod dictum eſt.
Igitur
demonſtremus ſecundum, quod licet ab
Apollonio demonſtretur, volo tamen vti
demonſtratione Rabbi Moyſis Narbonen­
ſis exponentis dictum Rabbi Moyſis Ægy­
ptij, in libro cui titulus eſt, Directio dubi­
tantium, quod erat: Quædam intelligi poſſe,
quæ imaginari nequeunt: vnde concludit,
quòd intellectus ab imaginatione differat,
non ſolùm ob nouitatem, ſed ob facilitatem
& pulchritudinem.
Hyperbolis
tria priuile­
gia.
Duarum li­
nearum, quæ
ſemper ap­
proximantur
,
& nunquam
coëunt &
demonſtra­
tio.
Sit igitur conus ABCD: nunc triangu­
lum nullum ſecantem intelligo.
Sed per
A B D, intelligo connexam coni ſuperfi­
ciem, in qua protraho AC, à vertice, vſque
ad baſim.
Et ſit K plana ſuperficies contan­
gens conum in recta linea AC: quæ ſuperfi­
cies intelligatur in infinitum cum coni ſu­
perficie extendi.
Dico primò, hanc ſuperficiem
planam non poſſe tangere coni ſuperficiem
alibi, quàm in linea AC: quòd ſi poteſt, tan­
gat in G, & duco circulum æquidiſtantem
per G baſi BCD: cùm igitur circulus ſit in
vna ſuperficie, erunt puncta contactus plani
K, & periferiæ circuli illius in vna recta linea
ex demonſtratis in vndecimo elementorum
Euclidis.
Quamobrem cùm illa linea iam
tangat circuli periferiam in linea AC, ca­
det ex demonſtratis ab Euclide in tertio ele­
mentorum extra circumferentiam circuli
VXG, igitur non tanget illum in puncto G.
Aſſumo igitur E F rectam æquidiſtantiam
AC, in ſuperficie K, & adeò propinquam
rectæ AC, vt ſuperficies H ducta ad per­
pendiculum ſuper ſuperficiem K, ſecet co­
num, & illius ſuperficiem in punctis, puta S
& G, & palam eſt ex dictis, partem ſuper­
ficiei ex H, cono incluſam eſſe hyperbolem,
& lineam G S, quæ eſt in coni ſuperficie,
eſſe latus hyperbolis.
Conſtat igitur iam
latus hyperbolis GS eſſe in ſuperficie eadem
cum linea EF, ſcilicet in ſuperficie H: &
100[Figure 100]
quòd iſtæ duæ lineæ cùm ſint in eodem pla­
no H, nunquam ſe tangent: ſi enim ſe tan­
gent, vel in linea AC, & ita AC, & EF
æquidiſtantes concurrent, quòd includit
contradictionem: vel extra lineam A C,
& ita cùm G S ſemper ſit in ſuperficie coni
& EF ſemper in ſuperficie K, igitur K, tange­
ret conum extra lineam AC, cuius iam op­
poſitum demonſtrauimus.
Dico modò, quòd
cùm EF recta, & GS latus hyperbolis ſint
in eadem ſuperficie H, & protractæ in infi­
nitum nunquam conueniunt, quòd ſem­
per vt magis à vertice coni elongantur,

Text layer

  • Dictionary
  • Places

Text normalization

  • Original

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index