Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Table of figures

< >
< >
page |< < (205) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div393" type="section" level="1" n="126">
          <pb o="205" file="241" n="242" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8305" xml:space="preserve">Hoc Theoremate demonſtrato, omnes prædictæ uiæ locum habent. </s>
            <s xml:id="echoid-s8306" xml:space="preserve">Ita
              <lb/>
            enim fiet, ut quando in cęlo fa-
              <lb/>
            cta eſt uarietas unius gradus, in
              <lb/>
            terra quoque unius gradus ua-
              <lb/>
            rietas acciderit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8307" xml:space="preserve">Nam ſi ab extre
              <lb/>
              <figure xlink:label="fig-241-01" xlink:href="fig-241-01a" number="74">
                <image file="241-01" xlink:href="http://echo.mpiwg-berlin.mpg.de/zogilib?fn=/permanent/library/xxxxxxxx/figures/241-01"/>
              </figure>
            mitatibus illius gradus cœleſtis
              <lb/>
            duæ rectæ lineæ concipiantur
              <lb/>
            educi ad centrum mundi, inter
              <lb/>
            cipient eæ neceſſario unũ quo-
              <lb/>
            que gradum in ſuperficie terrę,
              <lb/>
            per ea, quæ proxime demonſtra
              <lb/>
            ta ſunt, ut perſpicuũ eſt in hac
              <lb/>
            figura adiecta. </s>
            <s xml:id="echoid-s8308" xml:space="preserve">Eademq́ eſt ratio
              <lb/>
            de ſpatio quocunq; </s>
            <s xml:id="echoid-s8309" xml:space="preserve">cęleſti: </s>
            <s xml:id="echoid-s8310" xml:space="preserve">Sem
              <lb/>
            per. </s>
            <s xml:id="echoid-s8311" xml:space="preserve">n. </s>
            <s xml:id="echoid-s8312" xml:space="preserve">dictæ lineę in terra ſpatiũ
              <lb/>
            ſimile comprehendent. </s>
            <s xml:id="echoid-s8313" xml:space="preserve">Qđ qui
              <lb/>
            dem in omnibus uijs prædictis,
              <lb/>
            ut certiſſimum, aſſumebatur:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8314" xml:space="preserve">Aliàs nihil omnino per eas con
              <lb/>
            cludi potuiſſet, ut patet.</s>
            <s xml:id="echoid-s8315" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s8316" xml:space="preserve">Ex his autem, iuxta circuli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8317" xml:space="preserve">diametri regulam, diameter terræ ſic in-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-241-01" xlink:href="note-241-01a" xml:space="preserve">Diameter
                <lb/>
              terræ qu@
                <lb/>
              pacto ex
                <lb/>
              ambitu co-
                <lb/>
              gnito @ru@@</note>
            ueniri poterit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8318" xml:space="preserve">Aufer uigeſimam ſecundam partem de circuitu terræ, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8319" xml:space="preserve">
              <lb/>
            remanentis tertia pars, hoc eſt, 80181. </s>
            <s xml:id="echoid-s8320" xml:space="preserve">ſtadia, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8321" xml:space="preserve">ſemis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8322" xml:space="preserve">tertia pars
              <lb/>
            ſtadij, erit terreni orbis diameter, ſiue ſpiſſitudo.</s>
            <s xml:id="echoid-s8323" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
        <div xml:id="echoid-div403" type="section" level="1" n="127">
          <head xml:id="echoid-head132" xml:space="preserve">COMMENTARIVS.</head>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8324" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Postqvam</emph>
            auctor expoſuit, quantus ſit orbis terreſtris ambitus, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8325" xml:space="preserve">
              <lb/>
            quanam is ratione indagari debeat; </s>
            <s xml:id="echoid-s8326" xml:space="preserve">docet nunc, quanam arte ex cognito terræ
              <lb/>
            ambitu profunditas, ſiue diameter eiuſdem terræ cognoſci poſſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8327" xml:space="preserve">Dicit enim,
              <lb/>
            ſi à toto ambitu terreno auferatur pars uigeſima ſecunda (quæ quidem habe-
              <lb/>
            bitur in numero Quotiente, ſi ambitus per 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8328" xml:space="preserve">diuidatur) nempe ſi ex 252000.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8329" xml:space="preserve">ſtadijs detrahantur ſtadia 11454 {6/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8330" xml:space="preserve">erit remanentis numeri, ſtadiorum ui
              <lb/>
            delicet 240545 {5/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8331" xml:space="preserve">tertia pars, (quam ſimiliter offeret numerus Quotiens, ſi
              <lb/>
            dictus numerus remanens per 3. </s>
            <s xml:id="echoid-s8332" xml:space="preserve">diuidatur) hoc eſt, ſtadia 80181 {9/11}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8333" xml:space="preserve">ſiue ut
              <lb/>
            ipſe ait, 80181. </s>
            <s xml:id="echoid-s8334" xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:id="echoid-s8335" xml:space="preserve">ſemis, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8336" xml:space="preserve">tetia fere pars, tota profunditas, ſeu diameter globi
              <lb/>
            terreni, i
              <unsure/>
            uxta circuli, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8337" xml:space="preserve">diametri regulam.</s>
            <s xml:id="echoid-s8338" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8339" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Desvmitvr</emph>
            autem hæc regula ex libello Archimedis de dimenſio-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-241-02" xlink:href="note-241-02a" xml:space="preserve">Proporti@
                <lb/>
              cuiuſuis cit
                <lb/>
              culi ad e-
                <lb/>
              ius diame-
                <lb/>
              trum quæ.</note>
            ne circuli, in quo Archimedes demonſtrauit, proportionem circumferentiæ cu
              <lb/>
            iuſque circuli ad eius diametrum eſſe fere triplam ſeſquiſeptimam, qualis eſt
              <lb/>
            22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8340" xml:space="preserve">ad 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8341" xml:space="preserve">ita ut ſi circũferentia alicuius circuli ſecta ſit in partes 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8342" xml:space="preserve">æquales, dia
              <lb/>
            meter eius contineat huiuſmodi partes fere 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8343" xml:space="preserve">Et contra, ſi diameter alicuius
              <lb/>
            circuli diuiſa ſuerit in ſeptem partes æquales, circunferentia eius comple-
              <lb/>
            ctatur huiuſmodi partes 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8344" xml:space="preserve">Vnde ſi diameter alicuius circuli ſumatur ter,
              <lb/>
            addaturq́ue ſe ptima pars diametri, efficietur linea recta circunferentiæ cir-
              <lb/>
            culi fere æqualis. </s>
            <s xml:id="echoid-s8345" xml:space="preserve">Quæ omnia in hac propoſita figura conſpiciuntur. </s>
            <s xml:id="echoid-s8346" xml:space="preserve">Quæ
              <lb/>
            cum ita ſint, perſpicuum eſt, ſi ex ambitu circuli, nempe ex 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8347" xml:space="preserve">auferatur
              <lb/>
            pars uigeſima ſecunda, utpote unitas, remanentis numeri, hoc eſt, 21. </s>
            <s xml:id="echoid-s8348" xml:space="preserve">tertiam
              <lb/>
            partem, videli cet 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8349" xml:space="preserve">eſſe diametrũ circuli. </s>
            <s xml:id="echoid-s8350" xml:space="preserve">Ex quibus manifeſta eſt auctoris </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>