Guevara, Giovanni di, In Aristotelis mechanicas commentarii, 1627

Table of figures

< >
< >
page |< < of 303 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap id="N10019">
            <pb pagenum="234" xlink:href="005/01/242.jpg"/>
            <p id="N16E3B" type="head">
              <s id="N16E3D">COMMENTARIVS.</s>
            </p>
            <p id="N16E41" type="main">
              <s id="N16E43">Celonium quod & Tellenon apud Latinos appella­
                <lb/>
              tur, machina quædam eſt ad commodius haurien­
                <lb/>
              dam aquam ex puteis, vt frequenter viſitur in hor­
                <lb/>
              tis. </s>
              <s id="N16E4C">Conſtat autem ex tigno quodam prægrandi, quod iux­
                <lb/>
              ta puteos erigitur, ac validè obfirmatur, & ex tranſuerſario
                <lb/>
              quodam alio ligno tenuiori, quod ſuperiori parti illius tan­
                <lb/>
              quam furculæ per ſui quaſi medium incumbens, in altero
                <lb/>
              extremo funem habet appenſum
                <expan abbr="">cum</expan>
              aquario vaſe; in altero
                <lb/>
              verò, appoſito pondere prægrauatur, vt ſurſum, ac deorſum
                <lb/>
              facili negocio pro olitoris arbitrio valeat commoueri. </s>
              <s id="N16E5F">Vſus
                <lb/>
                <expan abbr="namq;">namque</expan>
              huius machinæ eſt, vt manu funis
                <expan abbr="apprehẽſus">apprehenſus</expan>
              vnà
                <expan abbr="">cum</expan>
                <lb/>
              vaſe, quod ſuſtinet, in puteum demittatur quouſque vas in
                <lb/>
                <expan abbr="aquã">aquam</expan>
              immergatur, reclinato ſcilicet ligni extremo cui funis
                <lb/>
              alligatur. </s>
              <s id="N16E78">Deinde puſilla vi adhibita ob
                <expan abbr="præponderantiã">præponderantiam</expan>
              al­
                <lb/>
              terius extremi, quod onere preſſum deſcendit, ac
                <expan abbr="alterũ">alterum</expan>
              co­
                <lb/>
              git aſcendere, ipſummet vas aqua plenum ſuſtollatur, & ex­
                <lb/>
              trahatur. </s>
              <s id="N16E89">Quamuis enim vas ipſum aqua
                <expan abbr="repletũ">repletum</expan>
              ,
                <expan abbr="deſcriptoq.">deſcriptoque</expan>
                <lb/>
              ab extremo propendens ex ſe æquiponderare ſoleat oneri,
                <lb/>
              quod alteri extremo adiungitur, vix tamen vel modicè ma­
                <lb/>
              nu adiuuante eleuatum ſtatim ab onere prædicto vincitur,
                <lb/>
              ac ſuperatur: non ſecus ac lanx libræ in æquilibrio conſtitu­
                <lb/>
              tæ ab æquali pondere alterius lancis, ſi vel tenuiter manu
                <lb/>
              aliqua ſuſtollatur. </s>
            </p>
            <p id="N16EA0" type="main">
              <s id="N16EA2">His itaque non aliter ſe habentibus, quærit hic Ariſtote­
                <lb/>
              les, cur ad huiuſmodi machinam facilius promouendam, &
                <lb/>
              & aquam eius motione exhauriendam, onus oneri adiunga­
                <lb/>
              tur, plumbum nimirum, aut lapidem apponendo in alte­
                <lb/>
              ro extremo tranſuerſarij ligni, cum alioquin tota ipſa ma­
                <lb/>
              china ſit per ſe grauis, ac præſertim idemmet tranſuer­
                <lb/>
              ſarium lignum, quod adhuc prægrauatur pondere vaſis ap­
                <lb/>
              penſi, ſiue vacui, ſiue repleti. </s>
              <s id="N16EB3">Difficilius namque eſt mo­
                <lb/>
              uere machinam grauiorem, quàm leuiorem. </s>
              <s id="N16EB8">Quamob­
                <lb/>
              rem ſit in deſcripta Tellenonis figura A B C D tignum </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>