Bošković, Ruđer Josip, Theoria philosophiae naturalis redacta ad unicam legem virium in natura existentium

Page concordance

< >
Scan Original
241 189
242 190
243 191
244 192
245 193
246 194
247 195
248 196
249 197
250 198
251 199
252 200
253 201
254 202
255 203
256 204
257 205
258 206
259 207
260 208
261 209
262 210
263 211
264 212
265 213
266 214
267 215
268 216
269 217
270 218
< >
page |< < (191) of 389 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div type="section" level="0" n="0">
          <p>
            <s xml:space="preserve">
              <pb o="191" file="0243" n="243" rhead="PARS TERTIA."/>
            experimenta diverſam diverſorum corporum cohæſionis vim,
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0243-01" xlink:href="note-0243-01a" xml:space="preserve">multa, quæ per-
                <lb/>
              tinent ad explo-
                <lb/>
              randam cohæſi-
                <lb/>
              onis vim, & reſi-
                <lb/>
              ſtentiam ad fra-
                <lb/>
              ctionem in di-
                <lb/>
              verſis poſitioni-
                <lb/>
              bus.</note>
            quod argumentum diligenter, ut ſolet, excoluit Muſſchenbroe-
              <lb/>
            kius, & </s>
            <s xml:space="preserve">comparandi reſiſtentiam ad fractionem, ubi diviſio
              <lb/>
            fieri debeat divulſione perpendiculari ad ſuperficies divellendas,
              <lb/>
            ut ubi trabi verticali ingens pondus appenditur inferne, cum
              <lb/>
            reſiſtentia, quæ habetur, ubi circa latus ſuum aliquod gyrare
              <lb/>
            debeat ſuperficies, quæ divellitur, quod accidit, ubi extremæ
              <lb/>
            parti trabis horizontalis pondus appenditur; </s>
            <s xml:space="preserve">quam perquiſi-
              <lb/>
            tionem a Galileo inchoatam, ſed ſine ulla conſideratione fle-
              <lb/>
            xionis, & </s>
            <s xml:space="preserve">compreſſionis fibrarum, quæ habetur in ima parte,
              <lb/>
            alii plures excoluerunt poſt ipſum; </s>
            <s xml:space="preserve">& </s>
            <s xml:space="preserve">in quibus omnibus diſ-
              <lb/>
            crimina inveniuntur quamplurima. </s>
            <s xml:space="preserve">Illud unum hic addam:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:space="preserve">poſſe cohæſionem ingentem acquiri ab iis, quæ per ſe nullam
              <lb/>
            haberent, nova materia interpoſita, ut ubi cineres, qui oleis
              <lb/>
            actione ignis avolantibus inter ſe inertes remanſerunt, oleis no-
              <lb/>
            vis in maſſam cohærentem rediguntur iterum, ac in aliis ejuſ-
              <lb/>
            modi caſibus: </s>
            <s xml:space="preserve">ſed id jam pendet a diſcrimine inter diverſas
              <lb/>
            particulas, & </s>
            <s xml:space="preserve">maſſas, ac pertinet ad ſoliditatem explicandam
              <lb/>
            inprimis, non generaliter ad cohæſionem, de quibus jam agam
              <lb/>
            gradu facto a generalibus corporum proprietatibus ad multipli-
              <lb/>
            cem varietatem Naturæ, & </s>
            <s xml:space="preserve">proprietates corporum particula-
              <lb/>
            res.</s>
            <s xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:space="preserve">419. </s>
            <s xml:space="preserve">Et primo quidem ſe hic mihi offert ingens illud plu-
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-0243-02" xlink:href="note-0243-02a" xml:space="preserve">Diſcrimen in-
                <lb/>
              ter particulas
                <lb/>
              diverſas, a nu-
                <lb/>
              mero puncto-
                <lb/>
              rum, a mole, a
                <lb/>
              denſitate, a fi-
                <lb/>
              gura, quæ poteſt
                <lb/>
              eſſe quævis, cum
                <lb/>
              quavis vi ad eam
                <lb/>
              retinendam.</note>
            rium generum diſcrimen, quod haberi poteſt inter diverſas pun-
              <lb/>
            ctorum congeries, quæ conſtituunt diverſa genera particularum
              <lb/>
            corpora conſtituentium. </s>
            <s xml:space="preserve">Primum diſcrimen, quod ſe obji-
              <lb/>
            cit, repeti poteſt ab ipſo numero punctorum conſtituentium
              <lb/>
            particulam, qui poteſt eſſe ſub eadem etiam mole admodum
              <lb/>
            diverſus. </s>
            <s xml:space="preserve">Deinde moles ipſa diverſa itidem eſſe poteſt, ac di-
              <lb/>
            verſa denſitas, ut nimirum duæ particulæ nec maſſam habeant,
              <lb/>
            nec molem, nec denſitatem æqualem. </s>
            <s xml:space="preserve">Deinde data etiam & </s>
            <s xml:space="preserve">
              <lb/>
            maſſa, & </s>
            <s xml:space="preserve">mole, adeoque data denſitate media particulæ; </s>
            <s xml:space="preserve">pot-
              <lb/>
            eſt haberi ingens diſcrimen in ipſa figura, ſive in ſuperficie o-
              <lb/>
            mnia includente puncta, & </s>
            <s xml:space="preserve">eorum ſequente ductum. </s>
            <s xml:space="preserve">Poſſunt
              <lb/>
            enim in una particula diſponi puncta in ſphæram, in alia
              <lb/>
            in pyramidem, vel quadratum, vel triangulare priſma. </s>
            <s xml:space="preserve">Suma-
              <lb/>
            tur figura quæcunque, & </s>
            <s xml:space="preserve">in eam diſponantur puncta utcun-
              <lb/>
            que: </s>
            <s xml:space="preserve">tot erunt ibi diſtantiæ, quot erunt punctorum binaria,
              <lb/>
            qui numerus utique finitus erit. </s>
            <s xml:space="preserve">Curva virium poteſt habere
              <lb/>
            limites cohæſionis quotcunque, & </s>
            <s xml:space="preserve">ubicunque. </s>
            <s xml:space="preserve">Fieri igitur
              <lb/>
            poteſt, ut limites iis ipſis diſtantiis reſpondeant, & </s>
            <s xml:space="preserve">tum eam
              <lb/>
            ipſam formam habebit particula, & </s>
            <s xml:space="preserve">ejus formæ poterit eſſe ad-
              <lb/>
            modum tenax. </s>
            <s xml:space="preserve">Quin immo per unicam etiam diſtantiam cum
              <lb/>
            repagulo infinitæ reſiſtentiæ, orto a binis aſymptotis parallelis,
              <lb/>
            & </s>
            <s xml:space="preserve">ſibi proximis, cum area hinc attractiva, & </s>
            <s xml:space="preserve">inde repulſiva
              <lb/>
            infinita, poteſt haberi in quavis maſſa cujuſcunque figuræ ſolidi-
              <lb/>
            tas etiam infinita, ſive vis, quæ impediret diſpoſitionis mutatio-
              <lb/>
            nem non minorem data quacunque. </s>
            <s xml:space="preserve">Nam intra illam </s>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>