Clavius, Christoph, In Sphaeram Ioannis de Sacro Bosco commentarius

Page concordance

< >
Scan Original
221 184
222 185
223 186
224 187
225 188
226 189
227 190
228 191
229 192
230 193
231 194
232 195
233 196
234 197
235 198
236 199
237 200
238 201
239 202
240 203
241 204
242 205
243 206
244 207
245 208
246 209
247 210
248 211
249 212
250 213
< >
page |< < (207) of 525 > >|
    <echo version="1.0RC">
      <text xml:lang="la" type="free">
        <div xml:id="echoid-div405" type="section" level="1" n="128">
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8404" xml:space="preserve">
              <pb o="207" file="243" n="244" rhead="Ioan. de Sacro Boſco."/>
            bet circuli ad diametrum; </s>
            <s xml:id="echoid-s8405" xml:space="preserve">erit conuertendo, eadẽ proportio 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8406" xml:space="preserve">ad 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8407" xml:space="preserve">quæ dia-
              <lb/>
            metri ad circun ferentiam. </s>
            <s xml:id="echoid-s8408" xml:space="preserve">Quare ſi diameter, ideſt, tertius numerus regulæ
              <lb/>
            proportionum, multiplicetur per 2. </s>
            <s xml:id="echoid-s8409" xml:space="preserve">nimirum per ſecundum numerum eiuſdẽ
              <lb/>
            regulæ, productusque numerus per primum numerũ, hoc eſt, per 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8410" xml:space="preserve">diuidatur,
              <lb/>
            reperiretur quartus eiuſdem regulæ numerus, ideſt, circunferentia circuli. </s>
            <s xml:id="echoid-s8411" xml:space="preserve">Vt
              <lb/>
            in proximo exemplo, ſi diameter 490. </s>
            <s xml:id="echoid-s8412" xml:space="preserve">mnltiplicetur per 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8413" xml:space="preserve">numerusque pro-
              <lb/>
            ductus per 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8414" xml:space="preserve">diuidatur, reperietur circunferentia 1540. </s>
            <s xml:id="echoid-s8415" xml:space="preserve">ut prius. </s>
            <s xml:id="echoid-s8416" xml:space="preserve">Duplex au-
              <lb/>
            tem hoc præceptum continetur his carminibus.</s>
            <s xml:id="echoid-s8417" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s8418" xml:space="preserve">Circuitus circi per ſeptem multiplicetur,
              <lb/>
            Per duo uiginti productum deinde ſecato:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8419" xml:space="preserve">Hinc numerus, Quotiens qui dicitur, eſt diametrus.</s>
            <s xml:id="echoid-s8420" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p style="it">
            <s xml:id="echoid-s8421" xml:space="preserve">Per duo uiginti ſi multiplices diametrum,
              <lb/>
            Per ſeptemq́ ſeces numerum, quiprodijt inde:
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8422" xml:space="preserve">Circuitum circi Quotiens numerus tibi reddet.</s>
            <s xml:id="echoid-s8423" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8424" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Hinc</emph>
            facile intelligitur modus, quo uſus eſt Franciſcus Maurolycus in
              <lb/>
            inueſtigando terreni orbis ambitu. </s>
            <s xml:id="echoid-s8425" xml:space="preserve">Prius enim uia Geometrica didicit quãti
              <lb/>
            tatem diametri terræ, ex qua poſtea iuxta hanc proportionem diametri ad cir-
              <lb/>
            cunferentiam demonſtratam ab Archimede, venatus eſt circunferentiam maxi
              <lb/>
            mi circuli per terrę centrum deſcripti.</s>
            <s xml:id="echoid-s8426" xml:space="preserve"/>
          </p>
          <p>
            <s xml:id="echoid-s8427" xml:space="preserve">
              <emph style="sc">Caetervm</emph>
            circunferentia circuli cuiuslibet ad eius diametrum non
              <lb/>
            habet præciſe eam proportionem, quam 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8428" xml:space="preserve">ad 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8429" xml:space="preserve">ſed paulo minorem. </s>
            <s xml:id="echoid-s8430" xml:space="preserve">Vt enim
              <lb/>
            Archimedes in libello de Dimenſione acutiſſime demõſtrauit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8431" xml:space="preserve">Cuiuslibet cir-
              <lb/>
            culi circunferentia ad ſuam diametrum proportionẽ minorem quidem habe
              <unsure/>
            t
              <lb/>
            tripla ſeſquiſeptima, ſeu (quod idem eſt) tripl@@ſuperdecupartiente ſeptuageſi-
              <lb/>
            mas: </s>
            <s xml:id="echoid-s8432" xml:space="preserve">maiorem uero tripla ſuperdecupartiente ſeptuageſimas primas. </s>
            <s xml:id="echoid-s8433" xml:space="preserve">Itaque ſi
              <lb/>
            ſumatur diameter ter cum ſeptima parte, hoc eſt, cum {10/70}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8434" xml:space="preserve">efficietur linea
              <lb/>
            paulo maior, quàm circunferentia: </s>
            <s xml:id="echoid-s8435" xml:space="preserve">At uero ſi ſumatur diameter cum {10/70}.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8436" xml:space="preserve">cõficietur linea paulò minor, quàm circũſerentia. </s>
            <s xml:id="echoid-s8437" xml:space="preserve">Adeo ut uera proportio cir-
              <lb/>
            cunferentiæ ad diametrum conſiſtat) licet occulta ſit) inter duas, quarũ deno-
              <lb/>
            minatores ſun 3 {10/70}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8438" xml:space="preserve">3 {10/71}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8439" xml:space="preserve">Communis tamen uſus artificum obtinuit, ut
              <lb/>
              <note position="right" xlink:label="note-243-01" xlink:href="note-243-01a" xml:space="preserve">Ex regulis
                <lb/>
              ſuperiori-
                <lb/>
              bus reperi-
                <lb/>
              tur circũfe-
                <lb/>
              rẽtia maior
                <lb/>
              exdiame@@o
                <lb/>
              nota diame
                <lb/>
              ter uero mi
                <lb/>
              nor ex nota
                <lb/>
              circunferen
                <lb/>
              tia, quàmr
                <unsure/>
              e
                <lb/>
              ipſa ſit.</note>
            prior proportio, nempe tripla ſeſquiſeptima, potius uſurpetur tanquam uera,
              <lb/>
            quàm illa, cuius denominator eſt {10/71}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8440" xml:space="preserve">Sumunt enim diametrũ ter cum ſepti-
              <lb/>
            ma eius parte, ut circunferentię lineam rectam æqualem exhibeant; </s>
            <s xml:id="echoid-s8441" xml:space="preserve">quoniam
              <lb/>
            uidelicet parũ à uero deficit, & </s>
            <s xml:id="echoid-s8442" xml:space="preserve">facilior fit operatio per 3 {1/7}. </s>
            <s xml:id="echoid-s8443" xml:space="preserve">quam per 3 {10/71}.
              <lb/>
            </s>
            <s xml:id="echoid-s8444" xml:space="preserve">proptereaq́ nobis eadẽ proportione uti quoq; </s>
            <s xml:id="echoid-s8445" xml:space="preserve">licebit, dummodo memores ſi
              <lb/>
            mus, per documẽta ſuperiora ex diametro nota inueniri circunferentiã paulo
              <lb/>
            maiorem, diametrum uero ex nota circunferentia paulo minorem, quàm uere
              <lb/>
            ſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8446" xml:space="preserve">Nam cum ſecundum Archimedem minor ſit proportio circunferentiæ ad
              <lb/>
            diametrũ, quàm tripla ſeſquiſeptima, hoc eſt, quàm 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8447" xml:space="preserve">ad 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8448" xml:space="preserve">fit, ſi diameter fue
              <lb/>
            rit 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8449" xml:space="preserve">circunferentiam eſſe paulo minorem quàm 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8450" xml:space="preserve">Numerus enim minor,
              <lb/>
            quàm 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8451" xml:space="preserve">minorem proportionem habet ad 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8452" xml:space="preserve">quàm 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8453" xml:space="preserve">ad 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8454" xml:space="preserve">Vnde cum ſecun-
              <lb/>
            dum regulam ſuperiorem, ſi diameter fuerit 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8455" xml:space="preserve">circunferentia reperiatur 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8456" xml:space="preserve">li
              <lb/>
            quido conſtat, maiorem inuenir
              <unsure/>
            i circunferentiam ex diametro nota, quàm re
              <lb/>
            ipſa ſit. </s>
            <s xml:id="echoid-s8457" xml:space="preserve">Rurſus efficiatur, ſi circunferentia fuerit 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8458" xml:space="preserve">diametrum eſſe paulo mi-
              <lb/>
            norem, quàm 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8459" xml:space="preserve">Numerus enaim 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8460" xml:space="preserve">d numer um maiorem, quàm 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8461" xml:space="preserve">minor
              <unsure/>
            em
              <lb/>
            habet proportionem, quam ad 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8462" xml:space="preserve">Quare cum iuxta ſuperiorem regulam, ſi cir-
              <lb/>
            cunferentia fuerit 22. </s>
            <s xml:id="echoid-s8463" xml:space="preserve">diameter reperiatur 7. </s>
            <s xml:id="echoid-s8464" xml:space="preserve">perſpicuum eſt, minorem reperi-
              <lb/>
            ri diametrum ex nota circunfereutia, quàm re ipſa ſit.</s>
            <s xml:id="echoid-s8465" xml:space="preserve"/>
          </p>
        </div>
      </text>
    </echo>