Buonamici, Francesco
,
De motu libri X
Text
Text Image
Image
XML
Thumbnail overview
Document information
None
Concordance
Figures
Thumbnails
page
|<
<
of 1055
>
>|
<
archimedes
>
<
text
>
<
body
>
<
chap
>
<
p
type
="
main
">
<
s
>
<
pb
pagenum
="
224
"/>
tem, ſed aut hi qui ſunt ad terminos contrarios ſeorſum, aut qui ſunt ſimul à terminis contrariis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1539
"/>
<
lb
/>
ad terminos contrarios. </
s
>
<
s
>Quoniam verò conſtitutum eſt vtroſque terminos abſoluere eſſentiam
<
lb
/>
motus, & omnis motus eſt, ex contrario in contrarium; ſi termini ad quos
<
expan
abbr
="
cõtrarij
">contrarij</
expan
>
fuerint, erant
<
lb
/>
quoque contrarij termini à quibus. </
s
>
<
s
>Illi ergo ſunt habendi contrarij qui ſunt ex contrariis ter
<
lb
/>
minis in contrarios. </
s
>
<
s
>Cùm verò motus communiter acceptus etiam complectatur mutationem,
<
lb
/>
hæc autem ſeparetur à motu, quòd ipſius termini priuatiuè opponuntur, iudicium quoque de
<
lb
/>
oppoſitis mutationibus analogicè faciendum erit. </
s
>
<
s
>itaque illę erunt oppoſitæ mutationes qua
<
lb
/>
rum vna ſit à termino priuante ad poſitiuum, altera à poſitiuo ad priuantem illi
<
expan
abbr
="
oppoſitũ
">oppoſitum</
expan
>
, vt ea
<
lb
/>
quæ eſt ex non albo in album, illi quæ eſt ex albo in non album. </
s
>
<
s
>Nanque & in his vtriuſque ter
<
lb
/>
mini rationem habendam eſſe docuit Ariſtoteles. </
s
>
<
s
>Quoniam, ſi alter è terminis poſitiuus .ſ. </
s
>
<
s
>ob
<
lb
/>
ſeruaretur ſolùm; poſſet aliquando ignorari ſit'ne oppoſitus motus, an mutatio. </
s
>
<
s
>ex albo enim
<
lb
/>
non minus ſuſpicaremur nigrum fieri poſſe quàm non album, & album conſimiliter æquè con
<
lb
/>
cipere ex nigro factum eſſe, atque ex non albo. </
s
>
<
s
>Vt igitur oppoſitus motus ab oppoſita mutatio
<
lb
/>
ne diſtinguatur, vtroſque terminos à quo & ad quem exponere oportet. </
s
>
<
s
>Euenit etiam in quo
<
lb
/>
que motu, vt non fiat tantummodò progreſſus inter eos terminos qui poſitiuè opponuntur, ve
<
lb
/>
rum item inter oppoſitos priuatiuè. </
s
>
<
s
>quamobrem ſcire licet in his motibus & mutationibus quæ
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1540
"/>
<
lb
/>
ſe conſequuntur, nullam intercedęre oppoſitionem; proptereà quòd idem eſt motus à nigro ad
<
lb
/>
album, & ex non albo ad album, atque ex altera parte ex nigro ad album, & ad non nigrum.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Quanquam maximè dubitatum eſt à Latinis philoſophis de re non difficile, ne dixerim ludicra,
<
lb
/>
& quæſitum differant'ne vllo modo motus ex contrario & motus in contrarium qui ſimul fiunt
<
lb
/>
circum idem ſubiectum, & quæ ſit ea differentia, vt cùm ex nigro tenditur ad album ſit'ne vnus
<
lb
/>
motus ex nigro & alius ad album, & denique ſit'ne vnus motus abiectio termini à quo & acqui
<
lb
/>
ſitio termini ad quem. </
s
>
<
s
>eadem quæſtio proponi poſſet, de motu & mutatione quæ conſequitur
<
lb
/>
motum, vt idem'ne ſit motus ex nigro ad album & ex non albo ad album, quandoquidem ſi mo
<
lb
/>
tus vnus eſt, vbi termini ſint eidem, hic autem varij ſunt. </
s
>
<
s
>Et motus igitur varij. </
s
>
<
s
>Tum etiam
<
lb
/>
cùm ſint duo accidentia quæ conſtituunt terminos motus, & vnius ſit amiſsio, alterius autem
<
lb
/>
comparatio, & demum diuerſi vtriſque proceſſus, motus item diuerſos creent neceſſe eſt.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>At verò & omni motui tribuitur hoc, vt ſit ex vno termino in oppoſitum, atque item, quòd ſit
<
lb
/>
ex gemina parte conſtitutus altera quæ comparatur, atque altera quæ abiicitur,
<
emph
type
="
sup
"/>
a
<
emph.end
type
="
sup
"/>
itaque & vis
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1541
"/>
<
lb
/>
corrumpendi cuique motui conceditur. </
s
>
<
s
>Inde quoque efficitur, vt denominatio magis ſumatur
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1542
"/>
<
lb
/>
à termino ad quem, nam terminus à quo deletur. </
s
>
<
s
>Sed quantumuis hæc monſtrent vnum eſſe mo
<
lb
/>
tum, non idcirco quæſtionem abſoluunt; quandò reſtet adhuc dubitatio, quemadmodum ille
<
lb
/>
ſit vnus motus. </
s
>
<
s
>Eſto enim quòd ſint hæc vnum propter ſubiectum: at non abſurdum aliqui
<
lb
/>
arbitrantur eos quoque re ſecum differre, alij ratione tantùm, & ambiguo ſe inuoluunt, quod à
<
lb
/>
nobis aliàs expoſitum eſt, cùm re differre, & ratione propriè, & communiter accipi poſsint. </
s
>
<
s
>Nam
<
lb
/>
re differre eſt & ſubiecto, & eſſentia ſegregari, & ratione eſt eſſentia & habitudine diſcrepare,
<
lb
/>
Nanque alia eſt differentia priuationis & materiæ, atque alia materiæ & formæ, quanuis in vno
<
lb
/>
ſubiecto conſiſtant. </
s
>
<
s
>Cùm enim priuatio nihil ponat in materia, niſi habitudinem ad formam,
<
lb
/>
ratione tantùm, non eſſentia diſtinguetur, forma verò, cùm ſit aliquid, præter differentiam habi
<
lb
/>
tudinis in materia, afferet item eſſentiæ diſtinctionem, quam à nonnullis rei diſtinctionem
<
expan
abbr
="
quoq;
">quoque</
expan
>
<
lb
/>
dici non me fugit. </
s
>
<
s
>Ita igitur eos motus eſſentia differre dicit Ariſtoteles,
<
emph
type
="
sup
"/>
b
<
emph.end
type
="
sup
"/>
de huius appellatio
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1543
"/>
<
lb
/>
ne differentiæ non
<
expan
abbr
="
cõtendo
">contendo</
expan
>
; rationem ego vocabo; tu rem nomines per me licet. </
s
>
<
s
>Itaque ego mo
<
lb
/>
tus illos ratione & eſſentia diuerſos eſſe non negabo, & ſi placet, etiam re:
<
expan
abbr
="
ſolumq́
">ſolumque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>dederim eoſ
<
lb
/>
dem eſſe ſubiecto. </
s
>
<
s
>Neque obſtat, quòd ea quæ re diuerſa ſunt, non poſsint efficere vnum ad ſpe
<
lb
/>
<
arrow.to.target
n
="
marg1544
"/>
<
lb
/>
ciem; quandoquidem & ea quæ differunt eſſentia, vnum ad ſpeciem faciant: quin nulla ſit ſpe
<
lb
/>
cies quæ non conſtet ex eſſentia differentibus, cùm ex materia
<
expan
abbr
="
formaq́
">formaque</
expan
>
. </
s
>
<
s
>componatur quæ eſſen
<
lb
/>
tia ſeparantur. </
s
>
<
s
>Aut, quòd ſic forent duo motus, à contrario & in contrarium, quia duo ſint acci
<
lb
/>
dentia, quorum vnum interit, alterum producitur. </
s
>
<
s
>nanque & ſi duo ſunt accidentia, at vt formę
<
lb
/>
duo ſunt, & per ſe conſiſtentia: in motu vero vnum ex ipſis ſit re, vel ſubiecto; duo verò ratio
<
lb
/>
ne, vel eſſentia: atque aliud eſt ſpectare ipſa omni motus ratione circunſcripta, & dum motui
<
lb
/>
ſubiacent. </
s
>
<
s
>Non eſt item illud timendum; ne ſi intendatur album, & nigrum remittatur, iſti ſint
<
lb
/>
motus oppoſiti, quia terminentur à formis contrariis. </
s
>
<
s
>Nam quod intenditur, fit album, quod
<
lb
/>
amittit de nigro, non ſit quidem nigrum, neque eſt nigrum, ſed non nigrum, quod manet vnà
<
lb
/>
cum albo, re quidem vnum exiſtens, ratione verò, aut eſſentia duo. </
s
>
<
s
>Neque ſufficit, quòd in mi
<
lb
/>
nus nigrum deſinat: quia minus nigrum in ea mutatione
<
expan
abbr
="
rationẽ
">rationem</
expan
>
habet non nigri & magis albi.
<
lb
/>
</
s
>
<
s
>Et quod attinet ad mutationem quæ motui eſt adnexa, non impedit illud, quòd ſi forent duo
<
lb
/>
motus, quomodocunque ſeparati, eſſent à contrario in
<
expan
abbr
="
contrariũ
">contrarium</
expan
>
, cùm tamen inter contradicen
<
lb
/>
tia ſit mutatio. </
s
>
<
s
>Sequeretur enim id, ſi motus acciperetur ſpeciatim. </
s
>
<
s
>Nam tum motus eſt è con
<
lb
/>
trario in contrarium: at ſi generatim motus ſumatur, nil vtique prohibet eſſe duos motus </
s
>
</
p
>
</
chap
>
</
body
>
</
text
>
</
archimedes
>