Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

Table of figures

< >
[Figure 91]
[Figure 92]
[Figure 93]
[Figure 94]
[Figure 95]
[Figure 96]
[Figure 97]
[Figure 98]
[Figure 99]
[Figure 100]
[Figure 101]
[Figure 102]
[Figure 103]
[Figure 104]
[Figure 105]
[Figure 106]
[Figure 107]
[Figure 108]
[Figure 109]
[Figure 110]
[Figure 111]
[Figure 112]
[Figure 113]
[Figure 114]
[Figure 115]
[Figure 116]
[Figure 117]
[Figure 118]
[Figure 119]
[Figure 120]
< >
page |< < of 403 > >|
1ſpatium ſpiralis ſuæ contentum intra ean­
dem cum recta, eſt velut quadrati ſemidia­
metri circuli ad rectangulum ex ſemidia­
metro circuli, in rectam præcedentis ſpira­
lis, cum tertia parte quadrati ſemidiametri
circuli ambientis primam ſpiram.
Quintum
proportio ſectoris circuli circumſcribentis
ſpiralem primam aliquam portionem, ad
ipſam portionem ſpiralem terminatam in
centro, & angulum habentem eundem
cum ſectore, eſt veluti quadrati ſemidia­
metri eiuſdem circuli ad rectangulum ex
rectis ſpiralem ſectorem continentibus, ad­
dita tertia parte quadrati differentiæ earun­
dem linearum.
Sextum, cùm ſectorem mi­
nore circulo abſcideris, conſtantem inter
duos circulos quorum ſemidiametri ex cir­
cumuolutione aliqua aucti ſint, ſpiralis quæ
à termino minoris ad maioris lineæ finem
procedit ſuperficiem diuidens, in duas par­
tes eam diuidit, quarum proportio exterio­
ris ad interiorem, eſt veluti ſemidiametri
minoris cum duplo tertiæ partis differentiæ
ſemidiametrorum ad ſemidiametrum mino­
ris cum tertia parte differentiæ ipſorum
etiam ſemidiametrorum.
Spiralis li­
neæ priuile­
gia 6.
Rectilinea­
rum om­
nium figura­
rum priuile­
gium.
Omnibus figuris rectilineis hoc vnum
eſt commune, quod protractis ſingulis la­
teribus exteriores omnes anguli pariter ac­
cepti, etiamſi mille fuerint, quatuor rectis
angulis ſunt æquales.
Hoc autem ex hoc
pendet, quòd omnes qui intrà continen­
tur anguli, tot rectis æquantur, quotus eſt
numerus duplus laterum, ſeu angulorum,
quatuor demptis, quòd ex trigonorum ra­
tione pendet, in quos figura diuiditur.
Nam cuiuſlibet trigoni tres anguli pariter
accepti duobus rectis ſunt æquales, exterior
verò angulus duobus interioribus ex aduer­
ſo poſitis pariter acceptis eſt æqualis.
Area
etiam æqualis eſt producto ex dimidio ag­
gregati omnium laterum, in differentiam
cuiuſlibet lateris, ab eodem dimidio omnia
ſimul multiplicando, non iungendo, vt tres
fiant multiplicationes.
Trigonorum
priuilegia.
Quadrati
proprietas.
Quadrati verò proprium eſt, vt latus eius
inter aggregatum ex ipſo dimetiente, ac
inter differentiam eorundem proportione
media conſiſtat.
Hoc autem contingit, quia
dimetiens quadrati quadratum duplum effi­
cit ipſi quadrato, cuius erat dimetiens.
Æ­
quilateri vero pentagoni, & æqui anguli
latus eſt maior pars lineæ diuiſæ, ſecundum
proportionem habentem medium, & duo
extrema, in comparatione ad lineam, quæ
duobus pentagoni eiuſdem lateribus ſubten­
ditur.
Hexagoni verò latus, qui tamen ſit
( vt dixi ) æquilaterus atque æquiangulus,
æquale eſt ſemidiametro circuli eundem he­

xagonum circumſcribentis.
Heptagoni ve­
rò latus, & linea, quæ duobus eiuſdem la­
teribus, ac linea, quæ tribus pariter ſubten­
ditur conſtituunt trigonum, ſi fuerit ( vt di­
xi ) æquilaterus ac æquiangulus, cuius pro­
portio aggregati ex latere & ſubtenſa tri­
bus ad ſubtenſam duobus; eſt vt ſubtenſæ
duobus ad latus eiuſdem, & rurſus late­
ris, & ſubtenſæ duobus ad ſubtenſam tri­
bus, eſt vt ſubtenſæ tribus ad lineam ſub­
tenſam duobus eiuſdem heptagoni late­
ribus.
Hoc autem inferiùs demonſtrabitur.
Pentagoni
æquilateri,
& æqui an­
guli proprie­
tas.
Hexagonti,
& heptagoni
conſimilis
proprietas.
Habent & corpora, & ſuperficies planæ,

obliquæ proprietates: velut Ambiens ſphæ­
ram, quadrupla eſt illius maximo circulo,
ipſa verò ſphæra inter corpora omnium pro

ambitus ratione capaciſſima.
Continet au­
tem, & contineri poteſt à quinque corpori­
bus, quæ ſola poſſunt æquas habere omnes
ſuperficies, æquoſque ſolidos angulos, ac la­
tera inuicem æqualia.
Partium verò ſphæ­
ræ, quæ plano ſuper axem propendiculari
diuiduntur, tria ſunt priuilegia.
Cuiuſcun­
que partis ſphæræ ſuperficies æqualis eſt
circulo, cuius ſemidiameter eſt linea à ver­
tice portionis ſphæræ ad terminum circuli,
qui eſt baſis eiuſdem portionis.
Ex quo pa­
tet, quòd proportio ſuperficierum partium
ſphærę plano ſeparatarum, eſt veluti partium
diametri codem plano diuiſarum, cùm dime­
tiens tamen ſphæræ ſuper planum perpen­
dicularis fuerit.
Proportio partium corpo­
rearum ſphæræ, quas planum vnum diſtin­
guit diametrum diuidens ei perpendicula­
rem, eſt veluti corporis producti ex quadra­
to maioris portionis axis, in lineam con­
ſtantem ex minore portione, & dimidio
axis, ad corpus, conſtans ex quadrato mino­
ris portionis in lineam conſtantem ex dimi­
dio, & maiore axis portione.
Sphaera pri­
uilegia 2.
Corporum
quinque
ſphæra con­
tentorum
proprietas.
Partium
ſphæræ pri­
uilegia 2.
Hoc autem ex iſto pendet, quòd onus ha­

bens baſim eandem cum portione ſphæræ,
ſi talem habeat illius altitudo, ad altitudi­
nem portionis portionem, qualis eſt aggre­
gati ex altitudine reſiduæ portionis, & dimi­
dio axis ad altitudinem eiuſdem reſidui por­
tionis, erit conus ille æqualis portionis.
Ex
hoc patet, quòd quælibet ſphæra eſt qua­
drupla cono, cuius baſis eſt circulus maior,
altitudo verò medietas diametri ſphæræ.
Quilibet etiam conus æqualis eſt ſectori
ſphæræ ( Sectorem autem dico, corpus in
centrum ſphæræ terminatum, cuius baſis
portio eſt ſuperficiei ſphæræ: manifeſtum
eſt etiam illud conſtare portione ſphæræ, &
cono baſim habente ſuperficiem planam
eiuſdem portionis) cùm coni altitudo fuerit
ſemidiameter ſphæræ, & baſis æqualis ſuper­
ficiei ſectoris, igitur erunt baſes, & altitudi­
nes tunc æquales.
Coni recti
priuilegia
tria.
Conoidali corpore rectangulo diuiſo per

planum, portio, quæ ad apicem terminatur,
ſeſquialtera eſt coni portioni eandem baſim
ac axem habenti: Conoidalium rurſus rectan­
gulorum
portiones inuicem proportionem
retinent, ſi plano diuiſæ fuerint, quàm axis
partium earundem ipſius quadrata.
Cùm ve­

rò Conoidale obtuſiangulum ſecatur plano,
erit proportio partis ad verticem termina­
tæ, ad portionem coni eandem baſim, &
axis portionem habenti, qualis lineæ con­
ſtantis ex axis parte conoidalis portionis cum
triplo lineæ, quæ ex centro hyperboles, ſeu
obliqui formæ lateris ad eandem axis portionem
cum duplo eiuſdem, quę ex centro hyperboles.
Conoida­
lium rectan­
gulum pri­
uilegia 2.
Conoida­
lium obtuſi­
ſi angulorum
priuilegium
Sed ſphæroidalium priuilegia quatuor ſunt

cùm enim plano diuiditur, per centrum, per
æqualia diuiditur, eritque quælibet portio
dupla cono baſim, & axem æquales portioni
ipſius ſphæroidis habenti.
Si præter cen­
ſphæroides ſecetur, quomodolibet proportio

Text layer

  • Dictionary
  • Places

Text normalization

  • Original
  • Regularized
  • Normalized

Search


  • Exact
  • All forms
  • Fulltext index
  • Morphological index