Cardano, Girolamo, De subtilitate, 1663

Page concordance

< >
< >
page |< < of 403 > >|
    <archimedes>
      <text>
        <body>
          <chap>
            <p type="main">
              <s id="s.011044">
                <pb pagenum="599" xlink:href="016/01/246.jpg"/>
              A D ad latus A B. </s>
              <s id="s.011045">Atque ita etiam ratio
                <lb/>
              ſubtenſæ quatuor lateribus & duobus, &
                <lb/>
              ſubtenſæ ſex lateribus ac tribus, tum alia­
                <lb/>
              rum cum latere reſpiciente ſubtenſas. </s>
              <s id="s.011046">Mul­
                <lb/>
              tiplex igitur ratio in figuris æquilateris cir­
                <lb/>
              culis inſcriptis, & quæ ex his compo­
                <lb/>
              nuntur.
                <lb/>
                <arrow.to.target n="marg1551"/>
              </s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.011047">
                <margin.target id="marg1550"/>
              Ratio gene­
                <lb/>
              ralis
                <expan abbr="omniũ">omnium</expan>
                <lb/>
              figurarum
                <lb/>
              æqualia ha­
                <lb/>
              bentium la­
                <lb/>
              tera circulo
                <lb/>
              inſcripta­
                <lb/>
              rum.</s>
            </p>
            <p type="margin">
              <s id="s.011048">
                <margin.target id="marg1551"/>
              Laterum
                <lb/>
              heptagoni
                <lb/>
              ratio.</s>
            </p>
            <p type="main">
              <s id="s.011049">Sed nulla melius, quam heptagoni cir­
                <lb/>
              culo inſcripti, & æquilateri. </s>
              <s id="s.011050">Si igitur he­
                <lb/>
              ptagonus deſcriptus ABCDEFG, & duo­
                <lb/>
              bus lateribus ſubtenſa AF & B F ſubtenſa
                <lb/>
              A B, & AF, cumque vt demonſtratum eſt,
                <lb/>
              angulus F B A duplus ſit angulo A F B, &
                <lb/>
              arcus BCDEF duplus eiſdem rationibus ar­
                <lb/>
              cui AGF, erit angulus BAF duplus angulo
                <lb/>
              ABF, quare ex demonſtrata proportione
                <lb/>
              BA, & BF ad AF vt AF ad AB: itémque per
                <lb/>
                <expan abbr="eandẽ">eandem</expan>
              AB & AF, ad BF vt BF ad AF. </s>
              <s id="s.011051">Refle­
                <lb/>
              xa igitur hæc bis proportio vocabitur. </s>
              <s id="s.011052">Po­
                <lb/>
              namus igitur A B nouem, poſita igitur AF
                <lb/>
              ſexdecim & BF viginti, ſi propoſitio viginti
                <lb/>
              nouem ad ſexdecim eſſet qualis ſexdecim ad
                <lb/>
                <expan abbr="nouẽ">nouem</expan>
              haberemus latera trigoni ABF. </s>
              <s id="s.011053">Sed
                <expan abbr="">cum</expan>
                <lb/>
              maior ſit proportio vigintinouem ad ſexde­
                <lb/>
              cim, quàm ſexdecim ad nouem, ponemus
                <lb/>
              AF ſexdecim, ac rem habebis prope A B
                <lb/>
              200. A F 359. BF 448. vel per Alizam
                <lb/>
              regulam poſita AF. 1. erit BF. </s>
              <s id="s.011054">R Mut. </s>
              <s id="s.011055">7/54 in
                <lb/>
              2 1/3 ( m 1/3. ex prima æſtimatione. </s>
              <s id="s.011056">Quibus
                <lb/>
              habitis, ſi ducatur ex B linea per centrum,
                <lb/>
              & vbi cadit in circuli periferia linea ad F
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.246.1.jpg" xlink:href="016/01/246/1.jpg" number="104"/>
                <lb/>
              & ad A, habebis quadrilaterum cum duo­
                <lb/>
              bus dimetientibus, cuius duo latera, & di­
                <lb/>
              metientium vna erit cognita. </s>
              <s id="s.011057">Duos inſu­
                <lb/>
              per trigonos orthogonios, quorum baſis
                <lb/>
              erit diameter circuli: vnde poſita reliqua
                <lb/>
              dimetientium re, cùm dimetientibus re­
                <lb/>
              ctangulum æquale ſit rectangulis duobus
                <lb/>
              quæ fiunt ex lateribus quadranguli inuicem
                <lb/>
              oppoſitis per demonſtrata à Ptolomæo, erit
                <lb/>
              ex his, quæ docuimus in Arte magna,
                <lb/>
              compoſitis minoribus capitulis ratio dia­
                <arrow.to.target n="marg1552"/>
                <lb/>
              metri circuli ad A B latus heptagoni co­
                <lb/>
              gnita. </s>
              <s id="s.011058">Ex his igitur conſtat methodi reſo­
                <lb/>
              lutoriæ, cuius toties Galenus meminit, ex­
                <lb/>
              quiſitiſſimum, cui non par eſt in medica
                <lb/>
              arte exemplum. </s>
              <s id="s.011059">Propoſitum in circulo co­
                <lb/>
              gnitæ diametri heptagonum deſcribere: fa­
                <lb/>
              ctum iam ſupponamus, & ſit ſuprà deſ­
                <lb/>
              criptus: oportet igitur ſcire, qualiter de­
                <lb/>
              ducta diametro deducenda ſit AB. </s>
              <s id="s.011060">Vt ve­
                <lb/>
              rò hoc ſciamus, ratio A B ad diametrum
                <lb/>
              excogitanda eſt: vt verò hæc habeatur, ra­
                <lb/>
              tio ad A F, & F B quærenda erit: vt
                <lb/>
              hanc habeas, excogitata eſt rurſus angu­
                <lb/>
              lorum proportio, quæ ſola eſt manifeſta.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.011061">Inde ea habita quærendum, quòd hæc
                <lb/>
              proportio inter latera decernat. </s>
              <s id="s.011062">Atque hæc
                <lb/>
              bis reflexa proportio dicitur. </s>
              <s id="s.011063">Hanc cùm
                <lb/>
              ex reflexis ſimplicibus conſtet, diuiſam
                <lb/>
              demonſtrare oportet. </s>
              <s id="s.011064">Atque hic eſt finis
                <lb/>
              reſolutoriæ methodi. </s>
              <s id="s.011065">Ab hoc igitur fine,
                <lb/>
              compoſita methodus, quam præpoſuimus
                <lb/>
              in laterum heptagoni demonſtratione, ini­
                <lb/>
              tium ſumit. </s>
              <s id="s.011066">Sed & in his quandoque error
                <lb/>
              contingit, ſi quis non diligenter omninò
                <lb/>
              aduertat. </s>
              <s id="s.011067">Cuius rei exemplum eſt: ſit cir­
                <lb/>
              culus A B C, in eo diameter B C, cui
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.246.2.jpg" xlink:href="016/01/246/2.jpg" number="105"/>
                <lb/>
              ſupereſt ad perpendiculum D A: ex A in­
                <lb/>
              quam videtur deduci poſſe linea aliqua ſe­
                <lb/>
              cans BC, vt A E F, ita vt ſit CE ad EA,
                <lb/>
              vt AE ad EF, quia CB poteſt quantumuis
                <lb/>
              augeri, quod tamen fieri non poteſt: etſi
                <lb/>
              fieri poſſet, Aliza regula non indiguiſſe­
                <lb/>
              mus: quia poſita BC, 10. AE puta 6. fieret
                <lb/>
                <expan abbr="cõfeſtim">confeſtim</expan>
              ED cognita, ideoque & EC & EB,
                <lb/>
              & quia proportio C E ad E A, eſt velut
                <lb/>
              EF ad EB, ex demonſtratis ab Euclide in
                <lb/>
              3. Elementorum, fieret, vt aggregato pri­
                <lb/>
              mæ, & quartæ quantitatis, tum tertia co­
                <lb/>
              gnitis, vt quantitates cognoſcerentur. </s>
              <s id="s.011068">Igi­
                <lb/>
              tur cubi, & alicuius numeri æqualis, de­
                <lb/>
              cem rebus notum eſt capitulum. </s>
              <s id="s.011069">Diſſolu­
                <lb/>
              tio paralogiſmi eſt, quia iam AD eſt me­
                <lb/>
              dia inter partes C D & BD, vt notum eſt
                <lb/>
              per ſe, & ſemper creſcit proportio A E ad
                <lb/>
              EF, magis quam CE ad E A, igitur pro­
                <lb/>
              portio CE ad E A minor eſt proportione
                <lb/>
              AE ad EF. </s>
              <s id="s.011070">Vbicunque tamen punctus aſ­
                <lb/>
              ſumatur in circunferentia A B ſemper de­
                <lb/>
              duci poterit, quia proportio partis CB ter­
                <lb/>
              minatæ ad deductam ex puncto illo ad per­
                <lb/>
              pendiculum eſt maior, quam deductæ ad
                <lb/>
              ad perpendiculum AD reſiduum, cui ſem­
                <lb/>
              per eſt æquale, & prior proportio minùs
                <lb/>
              augetur quam poſterior, igitur quandoque
                <lb/>
              peruenient ad æqualitatem. </s>
              <s id="s.011071">In vniuerſum
                <lb/>
              igitur paralogiſmi fiunt, vel cum aſſumitur
                <lb/>
              aliquid in
                <expan abbr="cõſtructione">conſtructione</expan>
              problematis, quo
                <expan abbr="">non</expan>
                <lb/>
              vtimur in demonſtratione, vel cum vtimur
                <lb/>
              principio non vero, ſed veriſimili, vel cum
                <lb/>
              aſſumimus non demonſtrata pro demonſtra­
                <lb/>
              tis, vel pro medio, quod medium non eſt.
                <lb/>
              </s>
              <s id="s.011072">Omnia autem hæc magis contingunt in
                <lb/>
                <figure id="id.016.01.246.3.jpg" xlink:href="016/01/246/3.jpg" number="106"/>
                <lb/>
              remotis à ſenſu, vt corporibus, & diuerſi </s>
            </p>
          </chap>
        </body>
      </text>
    </archimedes>